Duikende IJsvogels fotograferen

Ik heb de afgelopen tijd een paar keer kunnen proberen om duikende ijsvogels vast te leggen. Hiervoor heeft Glenn Vermeersch een mooie opstelling gemaakt in Kalmthout bij zijn zgn. multisoortenhut. Deze hut is tegen betaling een dag te reserveren en er kunnen 2 mensen in, of wel 3 of 4 als niet iedereen tegelijk voor hetzelfde raam (doorkijkspiegel) wil fotograferen, wat een probleem kan worden als er voor een van de ramen iets bijzonders gebeurd.

Uitzicht op de grote vijver vanuit Hut 1, met het aquarium
Nikon D90 met 70-200mm @ 70mm

Op ruim 5 meter van de hut is een aquarium geplaatst waarin een aantal visjes rondzwemmen. De lokaal aanwezige ijsvogels hebben door dat het vangen van vis hier makkelijker is dan in een slootje en dus is het voor hen aantrekkelijk om hier te komen.

Eind September 2015 heb ik samen met Michiel hier een dag doorgebracht. Voor 6 uur 's ochtends van huis, om 7 uur ter plaatse en dan maar wachten op de dingen die komen gaan. Dat was die dag bar weinig, pas rond kwart voor 5 's middags kwam de ijsvogel langs. De natuur laat zich niet dwingen dus dit hoort erbij. We hebben ons in de tussentijd vermaakt met wat Spreeuwen en Waterhoen, verder was er niet veel die dag.

IJsvogel op takje om 17:34u
Nikon D600 met 300mm f/2.8
ISO 800, f/4, 1/200e

De hele dag heb ik klaar gezeten om het duiken in het aquarium vast te leggen maar toen zij (het is een vrouwtje) zich eindelijk vertoonde was het meeste licht al verdwenen. De paar duiken die uitgevoerd werden leverden geen bruikbare actiefoto's op, wel een paar standaardbeelden met de vogel op een takje. Daar was ik ook blij mee, maar het is niet waar ik voor kwam.

Begin 2016 was het zover: tijd voor de herkansing. Zo midden in de winter is er veel minder licht op een dag maar de weersverwachting was redelijk gunstig: bewolking (mooi zacht licht) met opklaringen (meer licht/minder zacht). Weer samen met Michiel, nu gelukkig pas om 8.15u ter plaatse. En hoe anders kan het gaan: nu kwam onze vriendin voor 9u al langs en pakte direct met succes 2 visjes. Helaas was het nu nog te donker voor goede foto's, maar ik had al meer dan vorige keer en mijn geduld werd minder op de proef gesteld.

ISO 3200, f/2.8, 1/250e

ISO 3200 is op moderne camera's steeds beter bruikbaar, maar als ik kritisch naar dit beeld kijk dan mankeert er van alles aan. Het is om te beginnen niet scherp. Dat valt hier minder op, maar als ik dit op 100% bekijk dan zat de scherpstelling er naast. Het scherptedieptegebied bij deze instellingen en afstand tot het onderwerp is slechts 5 cm. Het diafragma dichtknijpen is geen optie omdat de ISO dan nog verder omhoog moet en/of de sluitertijd omlaag, terwijl beide al op het randje zijn. Het was dus wachten op een herkansing bij meer licht. Dat kan even duren, want mevrouw heeft net twee visjes op en voorlopig geen honger.

Gelukkig bleek er voldoende afleiding rond de hut zodat we ons niet hoefden vervelen. Merels, Spreeuwen, Roodborst, Houtduif, Grote Gele Kwikstaart en Koolmees hielden ons bezig.

Waterral

De Waterral die in de buurt van de hut vertoefd vertoonde zich ook aan ons. Het wolkendek was inmiddels opengebroken waardoor het een heel stuk lichter was geworden, zonder dat er keihard licht was, ideaal voor fotografie.

ISO 800, f/8, 1/200e
600 mm brandpuntsafstand

Door een 2x teleconverter te gebruiken heb ik mijn 300mm-objectief als een 600mm kunnen inzetten waardoor ik een aantal prachtige plaatjes heb kunnen maken van de IJsvogel op een van de takjes. Het nadeel hiervan is dat ik bij het duiken geen teleconverter wilde gebruiken waardoor ik regelmatig zat te wisselen. Dit heeft me een aantal kansen op actiefoto's gekost.

ISO 800, f/8, 1/200e
600 mm brandpuntsafstand

De actie heb ik dan weliswaar niet kunnen vastleggen, ik heb hierdoor wel een paar prachtige beelden van IJsvogel met vis kunnen maken. Ragscherp (zie bijvoorbeeld de druppels op de borst), met prachtige kleuren en geen uitgebeten partijen door het goede licht. De achtergrond is riet in de verte.

Hoe blij ik ook met bovenstaande foto ben, ik wilde toch meer actiebeelden. Dus vanaf dit moment heb ik de teleconverter eraf gehaald, het diafragma verder geopend (tot f/4 om de scherptediepte iets groter te maken) en de sluitertijd aanzienlijk kunnen verkorten.

Landende IJsvogel
ISO 1600, f/4, 1/1600e, 25% crop

Het was me opgevallen dat de IJsvogel af en toe achter in de vijver op een takje ging zitten om na verloop van tijd weer terug te vliegen. Door al scherp te stellen op de tak heb ik met succes geprobeerd om de landing vast te leggen. Vooral de houding ben ik tevreden over.

Uiteindelijk heb ik bij de vangst van het zevende en laatste visje uit het aquarium de beste opnames weten te maken.

De duik van de ijsvogel in 8 foto's
ISO 1600, f/4, 1/1000e
Alle foto's zijn hier ongecropt getoond

Dit zijn alle foto's van de laatste duik in de bak. Met 5,5 beelden per seconde duurt dit nog geen anderhalve seconde. Het is ook zo dat de IJsvogel op de tak bij de bak gaat zitten en dan ieder moment kan duiken, maar het kan ook een kwartier duren. Bij de serie hierboven duurde het een paar minuten waardoor ik het begin van de actie heb gemist. De foto's zijn redelijk scherp en goed van kleur en de beweging is goed bevroren. Het kan beter, met name de scherpte, maar niet heel veel.

Detail van de zevende foto uit de reeks

Tenslotte heb ik de actiefoto's nog in één foto samengebracht, iets wat in Photoshop vrij snel te doen is:

Reeks duikbeelden samengevoegd tot 1 beeld

Ik heb 3 foto's in bovenstaande samenstelling weggelaten omdat zij te veel overlapten met andere foto's. Dit resultaat ben ik erg blij mee.

Het zit in mij om altijd op zoek te gaan naar verbeteringen. Wat zijn de de mogelijkheden om met betere opnamen thuis te komen? Een aantal dingen:

• Ik had de camera met objectief op een laag statief vlak voor het raam staan. Op deze afstand is net niet het hele aquarium in beeld, op de foto boven mist een stukje rechts. Dit is op te lossen door net iets meer afstand te nemen. Dit heeft mij een paar mogelijkheden gekost waarbij de vogel in het rechterdeel van het aquarium dook. Of de vis moet worden verzocht niet in de hoeken te komen, dat kan ook.
• Mijn Nikon D600 haalt 5,5 beelden per seconde. Dat is redelijk, maar bij dit type fotografie is een hogere snelheid gelijk aan meer kansen. De zojuist aangekondigde maar voor mij onbereikbare D5 of één van de voorgangers (D3, D4) is ideaal voor dit werk. Of een tegenhanger van een ander merk.
• Een serieuze overweging zou een cropcamera met hoge snelheid zijn, zoals de eveneens net aangekondigde Nikon D500 of de Canon 7D mk II. 10 beelden per seconde geeft meer kansen. Bijkomend voordeel is dat door de cropsensor de scherptediepte waarmee gewerkt kan worden groter is. Als 300mm op een full frame camera het juiste beeld oplevert is 200mm op een crop camera voldoende. Voor mij zou dat een 70-200mm objectief betekenen. En dan de D600 ernaast houden met de grote lens met teleconverter om detailopnamen te kunnen maken, wat een luxe!
• Een grotere scherptediepte kan ook bereikt worden door het aquarium wat dichterbij te plaatsen. Dit gaat momenteel nog niet, daarvoor zouden aanpassingen gemaakt dienen te worden, maar het zou helpen.
• Het aquarium stond niet waterpas. Hierdoor moet er rekening gehouden worden met de rand van de bak en met de waterspiegel. Het zou fijn zijn als die twee samenvallen.

Al met al was de tweede dag met de IJsvogel zeer bevredigend. Heerlijk om dit van dichtbij te kunnen meemaken.

Bedankt voor het lezen,

Robert van Brug

Fotograferen in het binnenzwembad

Een (binnen)zwembad is een omgeving waar velen van ons wel eens komen. Om zelf een baantje te trekken, om te kijken bij de zwemles van kind/kleinkind, een dagje uit, tijdens een verblijf in een vakantiehuisje van bijvoorbeeld Center Parcs of Landal. En dan heb je kans dat je er een foto van wilt maken omdat het zo gezellig is, je een aandenken wilt van het diplomazwemmen van je kind of wat dan ook. En heel vaak eindigt dat in een teleurstelling. Hiervoor zijn een aantal oorzaken:

1. mensen in het water bevinden zich voor het overgrote deel onder water, een stukje hoofd boven water is het maximaal haalbare, maar hoe interessant is dat?
2. De vochtige omgeving is vijandig voor de apparatuur. Er zijn inmiddels een paar waterdichte camera's op de markt maar voor de meeste is het game over als ze in contact komen met water. En er is een serieus probleem met het ontstaan van condens op en in lenzen.
3. Wil je zelf zwemmen én fotograferen dan loop je het risico dat iemand zich jouw apparatuur toeëigent.
4. In een binnenbad is in mijn ervaring het licht ontzettend slecht. In de zin dat er slechts een minimale hoeveelheid aanwezig is. Onze ogen zijn zo goed dat die zich hierop aanpassen en het niet als probleem ervaren, maar camera's daarentegen hebben het zwaar.

Typisch een beeld dat kan ontstaan in een subtropisch zwemparadijs: een beslagen lens. Niet gaan wrijven, geduld hebben werkt beter.

Tot zover de problemen. Nu de oplossingen:

1. Maak niet alleen een foto van mensen in het water. Ook lopend op de kant, duikend vanaf een startblok, springend vanaf de duikplank. Hiermee laat je meer van de mensen zien dan alleen een stukje hoofd.
2. Ik neem af en toe een camera, geen waterdichte, mee naar een zwembad. Die laat ik dan een tijdje in de cameratas zitten om daar op temperatuur te komen. Als ik condens zie ontstaan stop ik, dan moet er nog iets langer gewacht worden. Ga niet wrijven, het komt vanzelf goed.
3. Diefstal van je dure spullen zou de dag verpesten. Dus neem ik een aantal foto's en op het moment dat ik zelf wel weer wil gaan zwemmen doe ik de cameratas in een apart kluisje. Gelukkig zijn deze gemeengoed geworden inmiddels.
4. Dit is het moeilijkste punt om op te lossen. Er is heel weinig licht in het gemiddelde zwembad en het is natuurlijk het leukste om een actieplaat te maken: een sprong vanaf een startblok of wat dan ook. Maar dat dan zonder een torenhoge ISO-waarde want we willen niet veel ruis. Laten we hier wat dieper op ingaan. 

Dit kan een hele dure grap worden. Een zeer lichtgevoelige lens kan duizenden Euro's kosten. In combinatie met een camera die goed presteert bij wat hogere ISO waarden wordt het erg kostbaar. Natuurlijk, als je die apparatuur hebt gebruik die dan. Maar er zijn meer oplossingen, gelukkig.

Ten eerste: flits! Ik ben geen voorstander van het gebruik van flitslicht, maar met een flits krijg je, zeker in combinatie met iets hogere ISO-waarden ook op afstand redelijk goede resultaten.

Mijn dochter Eline plonst van de glijbaan in het water. 

Direct geflitst (opzetflitser SB600), afstand een meter of 7.

ISO 400, f/5, 18-200 mm lens op 65 mm.

Sluitertijd 1/200e seconde (kortste synchronissatietijd i.c.m. de flitser)

Ten tweede: een nog veel lichtgevoeligere lens. Maar dan geen zoom, geen bewegingsreductie. Zelf heb ik bijvoorbeeld een 35 mm f/1.8. Verreweg de goedkoopste lens in de tas, maar wel het meest lichtsterk. Daarmee moet het lukken om ISO en sluitertijd kloppend te krijgen. Je moet wel dichterbij je onderwerp staan dan met een gemiddelde zoomlens, maar het werkt wel.

Terug naar het eerste probleem: zwemmers liggen voor het grootste deel onder water en geregeld zelfs helemaal. Kijkend naar foto's van bekende zwemmers (googel maar eens op Michael Phelps) laten de resultaten vooral foto's zien van voor de start, op het podium en juichend bij de finish (stilliggend in het water) of bij een persconferentie. Een foto, zelfs van Michael Phelps, die een baantje trekt is niet aantrekkelijk:

Boeiende race op topniveau, maar geen pakkende foto.

Maar mocht je frontaal en op ooghoogte kunnen komen, dán wordt het wel boeiend:

Michael Phelps in actie
copyright onbekend

Natuurlijk helpt het dat dergelijke atleten zich zo hard afzetten dat ze behoorlijk uit het water komen. Reken hier niet op bij (klein)kinderen die hun A-diploma gaan halen.

De meest extreme oplossing is om als fotograaf ook onder water te gaan:

Prachtig onderwaterbeeld van Michael Phelps
copyright onbekend

Dit levert een niet-alledaags beeld, maar het gaat wel heel ver.

Samengevat: kom dichtbij, zo laag mogelijk boven het water met een lichtsterke lens voor een geslaagde actiefoto in het zwembad. Gebruik de flitser indien nodig. Neem ook foto's van start, springen van duikplank, glijden van glijbaan enzovoort. Foto's van mensen in het water zijn bijna nooit leuk dus leg de andere momenten vast.

Tot een volgende keer!

Robert van Brug

Foto's van Michael Phelps, de meest gelauwerde olypiër ooit, heb ik van internet geplukt. Het is niet mijn bedoeling hiermee inbreuk te maken op de rechten van iemand.

Outdoor Sportfotografie

Ik ben laatst in Ahoy geweest voor het ABN AMRO World Tennis Tournament en daar heb ik wat experimenten uitgevoerd met fotografie. En natuurlijk heb ik er over geschreven in dit blog.

Indoor sportfotografie is vooral heel lastig omdat er veel minder licht is dan buiten. Ook bij zo'n groot professioneel evenement waar televisiecamera's bijstaan (die toch ook licht nodig hebben) blijft het moeilijk om goede foto's te maken. Zelfs met professionele lenzen is het een uitdaging om een goede actiefoto te maken. De werkwijze in het kort:

• Het diafragma helemaal openzetten om zoveel mogelijk licht te gebruiken.
• Hoge ISO instellen, tussen 1600 en 3200.
• Resultaat van de vorige twee moet dan een acceptabele sluitertijd opleveren.

Hier  een indoor gemaakte actiefoto:

Diafragma f/2.8, ISO3200, Sluitertijd 1/2000e seconde.

Hoeveel makkelijker is het om buiten een dergelijke opname te maken? Die vraag kan ik beantwoorden. Ik ben in Juni 2010 namelijk naar het Unicef Open in Rosmalen geweest en dat is een outdoor toernooi. Het was ook nog een zonovergoten dag. En ik had fotoapparatuur meegenomen!

Hier een actiefoto van een service, maar dan buiten gemaakt:

Diafragma f/5.3, ISO 200, Sluitertijd 1/2000e seconde.

De sluitertijd is hetzelfde in beide opnames, nl. 1/2000e seconde, maar de overige instellingen verschillen enorm. De hoeveelheid beschikbaar licht was blijkbaar ongeveer 60 keer (!) zoveel als binnen. (berekening onderaan dit artikel)

Nu vergelijk ik een sporthal met kunstlicht met een zonovergoten dag in juni, als de zon het hoogst aan de hemel staat en dan ook nog eens rond het middaguur gemaakt. Dit zijn dan ook wel zo'n beetje de uitersten die in Nederland aangetroffen kunnen worden.

De instellingen als bij de buitenfoto zijn niet eens nodig. Bij 1/1000e seconde is de foto ook goed. Met ISO 400 is de hoeveelheid ruis prima onder controle. Als er minder zonlicht is als die dag is het nog steeds goed mogelijk om buiten actiefoto's te maken. Dat is goed nieuws. Voor actiefoto's buiten is hele dure apparatuur niet nodig. De foto hierboven is met een 70-300 zoomlens gemaakt. Prima lens, maar zeker niet professioneel.

Een sluitertijd van 1/1000e seconde bij actiefoto's is met tennis nodig, maar met andere sporten kan het ook nog wel wat langer. Een voetbal haalt niet de snelheid van een tennisbal, dus 1/500e lijkt me prima.

Omdat er buiten zoveel meer licht is wordt het maken van geslaagde actiefoto's veel makkelijker. Dat betekent dat het voor de fotograaf makkelijker wordt en er worden minder hoge eisen aan de apparatuur gesteld. Een compactcamera met flink wat zoom moet in principe goed genoeg zijn.

Wat een prachtig stukje optiek is dan het menselijk oog. Zowel binnen als buiten zijn wij in staat om tennis te spelen. Onder matig kunstlicht of in de volle zon, voor het oog maakt het niet zo veel uit. Daar kunnen de lensfabrikanten nog een puntje aan zuigen!

Bedankt voor de aandacht en tot een volgende keer.

Robert van Brug

(voor wie het wil weten: iso3200/200 = 16 keer.
Diafragma f5.3 t.o.v. f/2.8 is bijna 4 keer.
4 x 16 = 64, maar het is iets minder, dus 60 keer.)

Indoor Sportfotografie

Naast fotografie is tennis een hobby van mij. Toen ik werd uitgenodigd om professionele tenniswedstrijden te gaan bekijken tijdens het ABN AMRO World Tennis Tournament in Ahoy, zag ik de kans schoon om een paar dingen te combineren. Foto's maken van tennisprofs in actie. Dat had ik al eens gedaan, maar dat was buiten, terwijl dit zich in een hal afspeelt. Dat betekent veel minder licht en dat bij een snelle sport met een klein balletje. Uitdaging!

Ik had een rugzak vol fotoapparatuur meegenomen om van alles te kunnen testen en er was niemand die daar wat van zei, de eerste horde was met succes genomen.

Op de tribune aangekomen bleken we net achter de VIP's te zitten, redelijk dichtbij de baan en ongeveer op ooghoogte met de actie. Dat is mooi, maar leverde ook een probleem op: ik zat te dicht op de actie. Met de 300 mm lens kreeg ik de spelers alleen helemaal in beeld als ze een beetje in elkaar gedoken zaten. Een service vastleggen lukte hiermee niet.

diafragma f/2.8, ISO 1600, sluitertijd 1/400e seconde

Foto gemaakt met de 300 mm f/2.8 lens. Dit is de hele foto, geen uitsnede. Dit is een van de eerste foto's die ik heb genomen. De speler in kwestie is Richard Gasquet, de nr. 16 van de wereld die hier speelde tegen Flavio Cipolla, de huidige #86 v/d wereld. Gasquet won, maar met de nodige moeite (6-3 1-6 6-1).

Ondanks dit zeer grote diafragma en de hoge ISO waarde toch nog maar 1/400e seconde sluitertijd. Is dat voldoende om de actie goed vast te leggen?

Gelukkig had ik een lens te leen. Wim had zijn 70-200 mm f/2.8 voor mij meegenomen. Bedankt Wim! Dit loste het probleem op, bovendien kon ik nu in- en uitzoomen en had ik nog steeds het fantastische diafragma van f/2.8. En aan de foto hierboven te zien zou ik dat ook nodig hebben.

70-200 mm f/2.8 lens op 145 mm.

Diafragma f/2.8, ISO 3200, 1/1600e seconde, manual mode

Leuk actieshot, de service van Richard Gasquet. De actie is mooi bevroren, ondanks de lastige belichting. Maar daar is dan ook een extreme instelling van f/2.8 voor nodig bij ISO3200. Vervolgens is de foto met zorg ontruist in Photoshop. Door de foto vervolgens te verkleinen en na te verscherpen zie je er niet zo veel meer van en is het resultaat goed.

70-200 f/2.8 lens op 135 mm.

Diafragma f/2.8, ISO 2500, 1/1250e seconde, manual mode

Zelfde behandeling als de foto hierboven. Foutje: de voet van Richard had er op moeten staan.

Sluitertijd is iets langer en de bal is nu al een beetje bewogen, maar zeker niet storend, geeft wat extra dynamiek aan de foto.

En toen was het tijd voor de volgende test: een meer eenvoudige lens, de heerlijke 18-200 mm. Heerlijk omdat hij zo lekker allround is, niet zwaar en best goed van kwaliteit. Maar hij is veel minder lichtsterk dan de 70-200 mm, op 200 mm is dit een f/5.6, dus 4 keer minder. En uit de bovenstaande foto's blijkt dat het al op de grens van de apparatuur was om deze foto's te maken. Wat zou er dan gebeuren met slechts 25% van het licht?

18-200 mm lens op 170 mm.

Diafragma f/5.6, ISO 2000, 1/320 e seconde, manual mode

Hier slaat Flavio Cipolla een backhand, net als Richard Gasquet een foto eerder. En ook nog op hetzelfde punt op de baan.

De bal is hier niet meer een beetje bewogen maar meer een gele vlek. Het racket is ook meer bewogen dan een opname eerder. Het zal van de persoonlijke voorkeur afhangen of dit als storend wordt ervaren. Ik vind het licht bewogen racket eigenlijk wel aardig, maar de bal is teveel van het goede.

1/320e seconde sluitertijd is dus niet goed genoeg bij tennis, daar gaat het te snel voor. Mogelijk is het bij voetbal wél genoeg, dat weet ik niet. Deel je die 1/320e door 4 dan kom je uit op ongeveer de 1/1250e seconde zoals gebruikt 1 foto eerder. Ook hier geldt dus dat duurdere lenzen daadwerkelijk helpen om met geslaagde foto's thuis te komen, net als hier.
Ik realiseer me dat de ISO-waarden in beide opnamen niet gelijk waren, maar Gasquet slaat de backhand harder dan Cipolla, waardoor ik denk dat het vergelijk eerlijk is.

En net toen ik wel klaar was met van alles uitproberen kwam er een beveiliger naar mij toe met de vraag of ik accreditatie had om daar foto's te maken. Eh, nee dus. Het is gewoon hobby. Het was de beveiligers opgevallen dat ik met hele grote toeters vanaf de tribune foto's zat te maken. Dat mag niet. Er mag niet geflitst worden (logisch), maar ook niet met een spiegelreflex gefotografeerd worden. Dat was voor mij nieuw. Er zaten langs de baan echter 4 professionele fotografen, met allemaal een 70-200 f/2.8 lens. Het is dus in principe mogelijk om net zulke goede foto's als de profs te maken en daarmee doe ik ze concurrentie aan. Het kan natuurlijk niet de bedoeling zijn om de professionals hun inkomsten te ontnemen en vandaar deze regels. Ik heb er vrede mee, ik was toch klaar met uitproberen.

Waarschijnlijk is het zo dat bij alle professionele evenementen vergelijkbare regels gelden. Maar als tennis vergeleken wordt met schaatsen, bijvoorbeeld in Thialf, dan moet schaatsen veel makkelijker zijn. Schaatsers bewegen weliswaar snel, maar niet zo snel als een tennisbal. Mogelijk kun je daar met minder goede apparatuur ook goede foto's nemen (niet bewogen). Maar met professionele apparatuur nog betere, op een lagere ISO instelling waardoor er veel minder ruis optreedt.

Welke tips kan ik na 1 keer geven voor indoor sportfotografie? Een aantal:

TIP 1: Neem een lichtgevoelige zoomlens mee. Ideaal is de 70-200 f/2.8. Heb je een primelens die nog lichtgevoeliger is (bijvoorbeeld een 35 of 50 mm f/1.2 of f/1.4) neem die dan ook mee.

TIP 2: Lenzen van 300 mm of langer zijn zinloos. Of je moet een Full Frame camera hebben. Zorg liever dat je dichterbij komt in plaats van grotere lenzen mee te sjouwen.

TIP 3: Zoals altijd: kom op ooghoogte met je onderwerp. Daal af naar de eerste rij op de tribune of nog beter, ga naast de baan staan.

TIP 4: Verdiep je in wat is toegestaan om mee te nemen. Een indoor sportevenement zonder professionals en verslaggeving door de media biedt dezelfde fotografische uitdaging, maar dan kun je meenemen wat je wilt. Is een spiegelreflex niet toegestaan of wil je geen risico nemen, dan is een high-end compactcamera een goed alternatief, of een systeemcamera.

Is het wel een professioneel evenement en je neemt toch al je spullen mee, houd er dan rekening mee dat deze door de beveiliging in beslag genomen kunnen worden. Na afloop krijg je het dan pas weer terug. Ook schijnt gangbaar te zijn dat men er op staat dat je alle opnames wist. Nou is dat laatste niet zo'n punt, dat kun je zo weer ongedaan maken met de computer, als je daarna op dat geheugenkaartje maar geen opnames meer maakt.

TIP 5: Gewiste foto's zijn prima terug te halen van een geheugenkaart zolang er na het wissen geen nieuwe foto's op zijn gezet. Ik heb het dan niet over formatteren, maar over gewoon wissen van foto's.

Ik heb me uitstekend vermaakt in Ahoy! Fotografisch heb ik weer van alles kunnen uitproberen, ik heb leuk tennis gezien en materiaal voor dit blog opgedaan.

Robert van Brug