dinsdag 11 november 2014

Fotografie PC

Mijn laptop, waar ik met veel plezier al bijna 6 jaar op werk, kraakt in zijn voegen, al een tijdje. Met name fotobewerking is bijna niet meer te doen. Het kan er natuurlijk aan liggen dat ik de nieuwste release van Photoshop op een verouderde machine draai. Ik heb de PC al een keer opgeschoond wat wel een beetje hielp, maar niet voldoende. Het probleem bestond al geruime tijd, om precies te zijn bij de aanschaf van een nieuwe camera; de fotobestanden werden nu zo groot dat er zwaarder geschut nodig is. En dat is er nu!

Sinds kort heb ik de beschikking over een nieuwe computer. In dit artikel zal ik kort de overwegingen uitleggen waar ik op heb gelet. Tenslotte zal ik de lijst met componenten weergeven, voor de geïnteresseerden.

Uitgangspunten:

  • Uiterlijk en omvang van de nieuwe PC is niet zo belangrijk. Het mag ook een desktop worden.
  • Prijs <1.000€
  • Windows. Ik heb niets van Apple en voel er ook niets voor om daar nu mee te beginnen. Hoe lyrisch sommige adepten er ook over zijn.
  • Snel, met name voor fotobewerking. Dit wordt met name bereikt door veel intern geheugen, hoe meer hoe liever.
  • Stil. Zittend aan mijn laptop had ik wel eens het idee dat er een raket de lucht inging, zó veel herrie. Eén van de mogelijkheden om dit te bereiken is het inbouwen van een SSD in plaats van een regulier HDD. Bijkomend voordeel van een SSD is dat de computer er sneller van wordt, vooral merkbaar bij het opstarten.
  • Energiezuinig. In ieder geval geen knotsgekke energieslurper.
  • Zelfbouw. Na enige studie (lees: Google, websites van computerbouwers), kwam ik erachter dat er geen kant en klare PC's speciaal voor fotografie verkocht worden.
Zelf samenstellen betekent dat het product helemaal op de eigen behoefte afgesteld kan worden, maar ook dat er meer keuzes gemaakt moeten worden, en het moet zelf in elkaar gezet worden.

Overwegingen voor de verschillende componenten:
  • Processor. Niet de allersnelste nodig, maar omdat ik ook nog wel eens iets anders op de PC wil doen is het fijn als hij goed mee kan komen. Gekozen voor een i5 van Intel.
  • Moederbord: moet plaats bieden aan veel geheugen. Ik kwam er al snel achter dat meer dan 32GB geheugen alleen door hele dure moederborden ondersteund wordt. In plaats van een kleine 100€ zou het dan >300€ worden. Andere factor van belang is dat ik een Displayport-uitgang wilde, omdat mijn monitor ook een dergelijke aansluiting heeft. Deze wens beperkte de keuze behoorlijk.
  • Geheugen: DDR3 op 1600MHz. Dit is de maximale snelheid die het moederbord ondersteund, dus nog sneller is zinloos om aan te schaffen. Er bestaat ook al DDR4 geheugen, maar dat is nog erg kostbaar. Moederbord biedt plaats aan 4 * 8 GB. In eerste instantie 2 * 8 GB aangeschaft zodat uitbreiden mogelijk blijft.
  • Opslag: SSD (Solid State Drive). Dit is sneller en veel stiller dan een reguliere HDD (Hard Disk Drive). Waar de huidige HDD's al in TB (Terabytes) worden aangegeven, blijven de SDD's hierbij achter, maar 100-500 GB is te doen. Gekozen voor 256 GB SDD + 1 TB HDD. De HDD hoeft niet heel erg snel te zijn vanwege de SSD, dat scheelt geld en geluid. Meer opslagcapaciteit is beschikbaar op de NAS.
  • CPU-koeling: superstille ventilator.
  • Voeding: zonder ventilator = stiller. 
  • Behuizing: midi-tower, groot genoeg om bovenstaande in te bouwen. Ik had een voorkeur voor kleiner, met name lager, maar het benodigde moederbord beperkte de keuzemogelijkheden.
  • Toetsenbord: bijna vergeten, maar komend van een laptop is het handig die los bij te kopen. Ik heb gekozen voor een draadloze.
  • Luidsprekers: een setje van 2 bescheiden boxjes zodat ik ook wat kan horen. Ook zoiets dat bij een laptop mooi ingebouwd is.
  • Externe media: een Blu-ray/DVD/CD-brander. Ik brand nog wel eens eens schijfje en vind het sowieso makkelijk om deze ook af te kunnen spelen.
En bovenstaande moet er dan ook nog eens zo uit komen te zien of het bij elkaar past. Een zwarte PC met een witte DVD-drive is echt niet mooi.

Wat heb ik niet ingebouwd:
  • Videokaart. Deze zit weliswaar al op het moederbord, maar met name als er veel aan gaming gedaan gaat worden is dit niet voldoende. Voor fotobewerking echter wel. Dat scheelt enorm in de uitgaven.
  • Kaartlezer: zit in de kast geïntegreerd
  • Floppy drive: echt niet meer nodig anno 2014
Lijst van componenten:
  • Processor: Intel Haswell Core i5 4590 3.30GHz 6MB L3-cache
  • Moederbord: MSI mATX H97M-G43
  • Geheugen: Crucial 2x8GB, DDR3, PC12800, CL9, Ballistix Sport
  • SSD: Crucial SSD 2.5", 256GB, SATA600, M550
  • HDD: Western Digital Harddisk 3.5" Green 1TB, SATA600, WD10EZRX
  • CPU-koeler: GELID Solutions Tranquillo Rev.2
  • Voeding: Seasonic platinum series FL2 460W, modulair, passief
  • Behuizing: Cooler master midi tower Silencio 550ATX (zwart)
  • Toetsenbord: Logitech K360 wireless
  • Luidsprekers: Trust Tytan 2.0 36W (zwart)
  • Externe media: LG Blu-ray brander BH16NS40.AUAR10B 10x, SATA (zwart)
En dan is na wat assemblagewerk het moment suprême daar. Spannend, maar het is goed gegaan, hij werkt. En hoe! Wat is dit snel. Bepaalde bewerkingen in Photoshop waar ik voorheen rustig tien seconden op zat te wachten zijn nu onmiddellijk gereed. En bewerkingen waar de laptop van op tilt sloeg lukken gewoon. Heerlijk, dit maakt het nabewerken van foto's een stuk leuker om te doen.

Kijkje in de kast. 


Bedankt voor het lezen,

Robert van Brug

maandag 10 november 2014

UHS-II geheugenkaarten

Recentelijk hebben Sandisk en Lexar nieuwe SD-geheugenkaarten op de markt gebracht, van het type UHS-II.

UHS-I is al een tijd op de markt en was tot voor kort de snelste SD-kaart verkrijgbaar.

  • Maximale snelheid: tussen 50 en 104MB/sec. Dit wordt aangegeven door de romeinse I
  • Minimale snelheid: 10MB/sec, aangegeven door het cijfer 1 dat in de U staat vermeld.


Ik heb in dit blog al eerder geschreven over geheugenkaarten. In het kort was de conclusie destijds (februari 2013) dat het buffergeheugen van de camera belangrijker is dan de overdrachtsnelheid naar de geheugenkaart. Door bepaalde instellingen van de camera te optimaliseren wordt er optimaal van het buffergeheugen gebruikgemaakt. Dat was toen, nu is er UHS-II.

UHS-II heeft de volgende specificatie:
  • Maximale snelheid: tussen 156 en 312MB/sec. Dit wordt aangegeven door de romeinse II
  • Minimale snelheid: 30MB/sec, aangegeven door het cijfer 3 dat in de U staat vermeld.
De hier genoemde maximumsnelheden zijn grenzen voor dit type bus. Bovenstaande afbeelding gaat over een Sandisk UHS-II (class 3) 64GB, met een leessnelheid van 280MB/sec en schrijfsnelheid van 250 MB/sec. Dat is veel sneller dan UHS-I, maar ik had al bedacht dat het er helemaal niet toe deed, toch?

Dat klopt, maar niet helemaal. De snelheden gaan nu zo hard omhoog dat de camera in staat is om alle foto's die in de mitrailleurstand gemaakt worden (continuous high) ook te kunnen wegschrijven naar de geheugenkaart. Dat betekent dat het buffergeheugen niet vol zal lopen en er continu doorgegaan kan worden met het maken van opnames. Dát is wel goed nieuws.

Even rekenen of dat klopt: mijn camera maakt 5,5 opnamen per seconde in RAW van max. 30 MB per stuk. Dat betekent een datastroom van 5,5*30MB = 165 MB/sec. Dat past makkelijk binnen de normen.

Bedenk wel dat de hier gebruikte snelheden maximale snelheden zijn; de 312MB/sec van UHS-II zal zelden gehaald worden zolang de kaart bezig is. En als er continu doorgeschoten wordt dan is die kaart bezig, waardoor er slechts 30MB/sec gegarandeerd wordt.

De conclusie kan zijn dat sport-/actiefotografen die vaak veel foto's achter elkaar schieten direct dit soort kaarten moet gaan aanschaffen. Dat lijkt helemaal terecht, alleen zijn er nog maar nauwelijks camera's op de markt die dit momenteel (November 2014) ondersteunen. Zowel de nieuwste Canon (7D markII) als de meest recente Nikon (D750) kunnen hier niet mee overweg. 

De toekomst lijkt duidelijk: er zal een standaard komen die zo snel is dat fotografen zich nooit meer hoeven in te houden en dat zal niet zo heel lang meer duren.

Bedankt voor het lezen,

Robert van Brug






zaterdag 8 november 2014

Safarifotografie met een radiografisch bestuurbare auto

Ik ben eind September samen met Wim Werrelman richting Afrika vertrokken, voor een bijna twee weken durend verblijf in Malawi en Zambia. Doel van de reis was fotografie: het zo aansprekend mogelijk in beeld brengen van wildlife en vogels. En vooral met Leeuwen hadden wij wilde plannen...

Dat woordje aansprekend is tricky. Safari- of wildlifefotografie is namelijk nog helemaal niet zo makkelijk. Het eerste probleem dat opgelost moet worden is het vinden van wilde dieren. Afhankelijk van het gebied, het jaargetijde, kwaliteit van de gids en een dosis geluk is dat probleem overkomelijk.

Wij zijn afgereisd naar South Luangwa's National Park in Zambia, een werkelijk fantastisch park waar een aantal soorten goed te vinden is. Neushoorn, Jachtluipaard en Struisvogel komen hier niet (meer) voor, maar het is een hotspot voor Olifant, Nijlpaard, Krokodil, Impala, Koedoe, Buffel, Puku, Zebra en talloze vogelsoorten: Afrikaanse Zeearend, Grijze Kroonkraanvogel, Lelkieviet, Hamerkop, Karmijnrode Bijeneter en Zadelbekooievaar zijn zomaar wat soorten die ik hier alle keren heb gezien. Luipaard is iets moeilijker en Wilde Honden heb ik helaas maar een keer waargenomen. Datzelfde geldt voor de Gnoe die ik dit jaar eindelijk in het wild heb gezien.

De tijd van het jaar waarin wij gingen is ook belangrijk: het is lokaal het einde van het droge seizoen. Dat wil zeggen dat veel struiken kaal zijn en waterbronnen zijn opgedroogd. Het resterende water werkt als een magneet op dieren die in temperaturen van 35-45 graden Celcius water hard nodig hebben. Dat er weinig blad aan de struiken zit maakt het spotten van dieren een stuk eenvoudiger.

Dan is er echter nog steeds geen garantie op mooie beelden. Als er dan, met de nodige kennis, kunde en geluk, na een paar dagen zoeken Leeuwen gevonden worden, dan ligt dat er als volgt bij:


Een mooi groepje Leeuwen, dat in de hitte redelijk voor Pampus ligt. Doordat wij langsreden tilden een aantal leden van deze roedel nog net hun kop op, maar dat is het dan ook. Dat wilden wij niet, wij waren op zoek naar een heel andere beeld, een beeld waarbij de leeuwen in ieder geval niet van boven naar beneden gefotografeerd zijn zoals hierboven, maar op ooghoogte. Dat is wel een uitdaging omdat Leeuwen bijna de hele dag liggen en er naast gaan liggen is niet verstandig. En niet toegestaan: de auto mag niet worden verlaten.

Geïnspireerd door met name dit filmpje op YouTube, had Wim een oplossing voor het bovenstaande probleem: een radiografisch bestuurbare auto, voorzien van een camera. Zoiets is niet kant-en-klaar in de winkel te koop, dat moet gemaakt worden.

De auto, hier ontdaan van camera's
In de basis is het een radiografisch bestuurbare auto die op batterijen werkt. Er zijn sterkere benzineversies te koop, maar die zijn ook veel luidruchtiger wat niet diervriendelijk is. De auto is op een aantal fronten aangepast:
  • grotere banden voor het terrein
  • stuggere vering
  • verwijderen bovenkap
  • opbouw (het camouflage deel op de foto) die de camera's enigszins moet beschermen tegen al te enthousiaste Leeuwen maar ook tegen struikgewas. Aan deze ombouw kan ook een videaocamera bevestigd worden
  • bevestiging voor een statiefkop voor het fototoestel
En dat moet dan ook nog mee in het vliegtuig. De auto (met afstandbediening, lader, etc.) is zo groot dat deze een halve koffer in beslag neemt. 

Met hooggespannen verwachtingen ging de auto mee op game drives. Hij moest onder handbereik blijven voor het geval dat. Accu's opgeladen, afstandbediening mee, camera helemaal gemonteerd. Maar we kwamen geen Leeuwen tegen de eerste paar dagen. Totdat het op een middag tegen zonsondergang wél raak was. Camera's aan, auto op de grond gezet en rustig richting Leeuwen gereden. Wij hadden geen idee wat er zou gaan gebeuren, dus het was knap spannend. Het kan ook het einde van de auto met de camera's zijn!
Nieuwsgierige Leeuwin snuffelt aan auto
De Leeuwen reageerden voorzichtig maar nieuwsgierig. Uiteraard kennen ze iets dergelijks niet, dus er moest uitgezocht worden of het gevaarlijk, lekker of anderszins interessant was. Dat betekende dat de Leeuwen opstonden en naar de auto toe kwamen lopen. Als de auto dan stil bleef staan durfden ze heel dichtbij te komen, zoals hierboven zichtbaar. Zolang de auto reed, al was dat stapvoets, dan waren ze voorzichtiger. Een groot voordeel van een radiografisch bestuurbare auto is de mogelijkheid om te stoppen. Een drone biedt deze mogelijkheid natuurlijk niet en werkt meer verstorend.

3 nieuwsgierige Leeuwinnen bij de auto
De fotocamera op de auto was ingesteld om iedere seconde een opname te maken. Hij was voorzien van een 20 mm groothoeklens (f/2.8) die handmatig op ongeveer een meter was scherpgesteld. Diafragma werd geknepen naar f/11. De ISO moest hierdoor naar 1600, wat met de gebruikte camera (een Nikon D800E) geen probleem oplevert. Deze instellingen leveren een hyperfocaal beeld, waardoor feitelijk alles scherp in beeld komt, alleen niet als het te dichtbij komt. We hebben van tevoren zitten discussiëren wat de beste manier zou zijn om foto's te maken: automatisch of met een afstandsbediening. Uiteindelijk is het automatisch geworden omdat de afstandsbediening niet 100% betrouwbaar bleek. Idealiter heb je als fotograaf LiveView op afstand en bepaal je zelf wanneer je afdrukt, maar dit bleek te lastig. Nadeel leek dat de camera na 999 opnamen ermee ophoudt, maar dat is na ongeveer 16 minuten, dat is lang genoeg. De Leeuwen tonen, zo bleek, maar een paar minuten interesse.

Na een paar spannende momenten hebben we de auto teruggehaald. We hadden het idee dat er wel wat moois op zou moeten staan en het is ook wel fijn om de apparatuur heelhuids terug te zien. De resultaten waren enerzijds geweldig, anderzijds werden een aantal momenten ontsierd doordat er een bosje vlak voor de camera stond. We hadden in deze eerste keer alweer bijgeleerd, maar zouden we nog een kans krijgen?

En jawel, de volgende ochtend, bij beter licht, komen we een grotere groep Leeuwen tegen in een ander deel van het park. Op gepaste afstand de auto weer naar buiten, alles weer aangezet en nu kijken of het beter kan.

Tweede ontmoeting, steeds meer Leeuwen
Dit keer hebben we goed uitgekeken dat er niets vlak voor de lens stond. Omdat er meer Leeuwen waren, het licht beter was en het niet op de rand van een rivieroever zich afspeelde was het dit keer iets makkelijker.

Nog een close encounter
Los van de foto's die met de onboard camera gemaakt worden, biedt deze manier van werken nog een belangrijk voordeel: door de nieuwsgierigheid van de Leeuwen komen zij in beweging. En dat is fotografisch vele malen interessanter dan een rustende roedel.

Hier nog wat resultaten vanuit de 'grote' auto:



Deze foto's waren geen van allen mogelijk geweest zonder de aanwezigheid van een object dat de interesse van de Leeuwen wekt.

Maar waar het om ging zijn de opnames vanuit de radiografisch bestuurbare auto. Hieronder 3 mooie resultaten die anders niet mogelijk zijn:



En mijn favoriet:

De Leeuwen hebben de auto dus niet aangevallen en niets kapotgemaakt. Verder dan wat nieuwsgierig ruiken en met een poot op de auto ging het niet. Prettig als de apparatuur het avontuur overleefd. Ook heel  fijn is dat er resultaten behaald zijn. Dit zijn echt beelden die anders niet mogelijk zijn. 

Dit was spannend maar vooral ook leuk om te doen. Enige referentie die wij hadden was dat filmpje waar het niet goed afloopt met de auto. Dat vernieuwende aspect spreekt mij enorm aan en ik ben blij dat ik dit mee mocht maken. Wie weet waar dit toe leidt, wat is hiermee nog meer mogelijk?

Bedankt voor het lezen,

Robert van Brug