zaterdag 21 juni 2014

Flits 3: high-speed flash

In de belichtingsdriehoek sluitertijd, diafragma en ISO willen fotografen zo flexibel mogelijk zijn voor maximaal resultaat. In het geval van sluitertijd willen we daarom tussen 30 seconden en 1/4000 of nog korter kunnen belichten, afhankelijk van het gewenste resultaat en type fotografie. Maar bij weinig licht komt dat in het gedrang. Er bestaat namelijk zoiets als minimale synchronisatietijd. Bij de ingebouwde flitser is dat doorgaans 1/60e seconde en bij een reportageflitser is het 1/200e of 1/250e. Het kan wenselijk zijn om de sluitertijd korter dan dat te houden en tegelijkertijd toch te flitsen. Dat kan!

Eerst terug naar de basis. Wat gebeurt er precies als we een foto maken in termen van belichting? Zodra wordt afgedrukt gaat het eerste gordijn van de sluiter de sensor blootstellen aan licht. Korte tijd later (de sluitertijd) komt het tweede gordijn in beweging, deze sluit de lichttoevoer weer af. Gedurende de sluitertijd is de sensor belicht. Mocht het onderwerp of de camera in de tussentijd bewogen hebben, dan is er een bewogen opname. Laten we voor het voorbeeld zeggen dat de sluitertijd 1/100e seconde is.

De foto blijkt echter te donker, er zijn niet veel opties om hier iets aan te doen, en de flits wordt ingezet om als extra lichtbron te fungeren. De duur van een flits is echter extreem kort, in de richting van de 1/1000e seconde. Wat er in dit voorbeeld gebeurd is dat het omgevingslicht 1/100e seconde lang de sensor belicht, terwijl tegelijkertijd vrijwel aan het begin ook de flits nog afgaat gedurende 1/1000e seconde. Samen moet dit een mooie belichting opleveren.

Stel dat nu een belichting van 1/500e seconde wordt gehanteerd, met flits. Deze zeer korte sluitertijd bereikt een camera door het tweede gordijn alweer te sluiten voordat het eerste gordijn helemaal open is. Er ontstaat een lichtspleet die over de sensor heengaat en zo de belichting realiseer. Hoe korter de belichtingstijd, des te smaller de lichtspleet. Eén enkele flits zal alleen de lichtspleet van dat moment belichten. Het effect zal een zwarte balk zijn in de opname. Dit is een van beide gordijnen die zich ten tijde van de flits voor de sensor bevindt.

De oplossing is om in het menu (ik gebruik Nikon als voorbeeld, andere merken hebben iets vergelijkbaars) de instelling voor synchronisatietijd aan te passen.

Nikon menu voor flitssynchronisatiesnelheid

In het menu in dit voorbeeld kan maximaal 1/1250e seconde ingesteld worden. Maar er zijn nog twee extra mogelijkheden, nl. 1/250e sec (Auto FP) en 1/320e sec (Auto FP). FP staat voor Focal Plane, zeg maar gordijnsluiter. Als dit ingesteld wordt en de sluitertijd komt onder de 1/250e seconde, dan gaat de flitser anders reageren. Er zal niet meer 1 flits afgegeven worden (los van de zgn. voorflits), maar de flitser gaat als een stroboscoop werken: heel veel extreem korte flitsen achter elkaar. Een aantal van deze flitsen zorgen ervoor dat toch de hele sensor ook met flitslicht belicht wordt. En dan is er plotseling geen beperking meer in sluitertijd.

Normale flits en Auto FP uitgelegd
Nogmaals: onder de maximale synchronisatiesnelheid zal de flitser zich normaal gedragen. Dat wil zeggen dat dit standaard zo ingesteld kan worden. Toch kleeft er wel een nadeel aan het zo werken en dat is dat het bereik van de flitser enorm afneemt. De flitser moet zo hard werken in deze stroboscoopmode dat de output lang niet maximaal is. Ook de batterijen doet het geen goed. Maar het doet meer goed dan kwaad, dus ik adviseer om dit standaard zodanig in te stellen.

Overigens heeft dit niet in alle gevallen zin: de ingebouwde (pop-up) flitser bijvoorbeeld kan dit niet aan. De sluitertijd zal dan automatisch naar 1/200e of 1/250e seconde gaan en niet korter willen. Een aantal reportage flitsers kan het echter wel aan, nl. de SB-R200, SB600, SB700, SB800, SB900 en SB910.

Tenslotte een foto waar dit in de praktijk is gebracht:
Nikon D600 met 70-200 f/2.8 en SB600 flitser
instellingen ISO 100, f/2.8 en 1/1000e sec.
Camera en flitser in Auto FP mode, ingeflitst

Deze tegenlicht opname zorgt voor een mooie gloed door het haar. Zonder licht vanaf de kant van de camera zou dit een silhouet worden. Een mogelijke oplossing zou kunnen zijn een reflector, maar die is misschien niet voorhanden. Ik wil dit met een groot diafragma en vol zonlicht toch oplossen, dus inflitsen. Dankzij de AutoFP instelling in het menu doet de flitser wat er van hem verlangt wordt. Aan de reflectie in de bril is ook te zien dat er een flitser gebruikt is, net als aan de pupillen waar ook een lichtje in de ogen zichtbaar is. Dit kan een voordeel zijn, iets dat de foto levendiger maakt en niet met een reflectiescherm bereikt kan worden.

Bedankt voor het lezen,

Robert van Brug




woensdag 18 juni 2014

Vogelhutfotografie: Hut 4 Han Bouwmeester

Recentelijk heb ik weer een tijd in een vogelkijkhut gezeten. Na Hut 1 van Han Bouwmeester bezocht te hebben heb ik nu, weer samen met Wim Werrelman, Hut 4 bezocht. Dit is ook een boshut, maar nu betreft het een loofbos in plaats van een naaldbos. Bovendien is de lokale vogelwerkgroep hier niet direct in de buurt aanwezig, dus geen vogels met fel gekleurde ringen om de pootjes.

De administratieve afhandeling verliep weer prima, de routebeschrijving klopte en we konden op eigen gelegenheid de hut goed vinden. Het interieur van de hut is ongeëvenaard: een ruime hut van meer dan manshoogte. Er kan zelfs een beetje geijsbeerd worden in de hut. De hut is voorzien van 3 luikjes waar een dikke telelens probleemloos doorheen kan. Dan is er ook nog ruimte om te manoeuvreren en er zelf overheen te kijken. Om te voorkomen dat de vogels de fotograaf goed kunnen zien is de binnenzijde van de hut zwart geschilderd en hangt er bovendien een camouflagenet (niet voor de lens natuurlijk).
Het zitten is comfortabel op in hoogte verstelbare krukken. Ideaal is de aanwezigheid van schommelkoppen, 1 per kijkgat. Deze zijn van Benro, type GH2. Bovendien staan deze gemonteerd op een rail, waarmee de hele constructie soepel en geruisloos zijwaarts verplaatsbaar is. Een perfect systeem.

Voor de hut is een ruime waterbak waar op ooghoogte met de vogels naar gekeken wordt. Dit komt doordat de hut ingegraven is. Ooghoogte met het onderwerp is essentieel is voor de mooiste resultaten. Er staan diverse fotogenieke takken en stronken langs en rond de waterbak waar vogels op kunnen plaatsnemen. Om dit uit te lokken wordt er een zakje vogelvet meegeleverd wat op de stammen gesmeerd kan worden. Dit weten de vogels en ze beginnen het al te eten terwijl je er nog naast staat.

Kenmerkend voor deze hut is de moeilijke lichtval: het is een redelijk donker stukje bos waar lichtstralen door de open plekken in het bladerdak vallen. Dit zorgt voor een afwisselende lichtsituatie. Genoeg reden voor mij om alles in Manual mode te schieten.

Zeker in het begin van de dag, wij waren er voor 8 uur, is er nog weinig licht. Te weinig voor een f/8 combinatie, dus de 2x-teleconverter heb ik moeten vervangen voor een 1.4x, dat scheelt ruim een stop.
Dit leverde echter wel problemen op. De waterbak is namelijk behoorlijk groot, maar begint ook pas op 2 meter van de hut. Tot de achterzijde is het wel 7 meter, wat met 420 mm op een Full Frame body met vooral kleine vogeltjes erg ver is. Het is mij een raadsel waarom het zo gebouwd is, die afstand is echt een paar meter te veel van het goede. En niet alleen voor mij, ook 500 mm was niet voldoende.

Maar waar het om gaat is wat voor moois te zien valt. En dat viel nog het meeste tegen. Niet alleen hebben wij niet één speciale soort (Sperwer, Havik, Groene Specht) gezien, maar het was de hele tijd erg rustig. Ook de gewonere soorten als Koolmees en Merel waren niet veel aanwezig, er gingen hele perioden voorbij waarin letterlijk niets te zien was, ik heb het nog nooit zo rustig meegemaakt.

Uiteindelijk hebben we de volgende soorten gezien:

  1. Koolmees
  2. Pimpelmees
  3. Merel
  4. Vink
  5. Roodborst
  6. Glanskop
  7. Heggenmus
  8. Boomklever
  9. Tjiftjaf
  10. Muis. Geen vogel, maar wel leuk om rond te zien rennen.
Naast de voornoemde Sperwer en Havik had ik toch wel een Grote Bonte Specht verwacht, of een Eekhoorn, maar helaas.

Het aantal opnames dat ik uiteindelijk gemaakt heb valt tegen. Maar er zitten toch wel een paar tussen die ik de moeite waard vindt:

Opvliegende Tjiftjaf

Juveniele Roodborst

Vink

Muis
Bedankt voor het lezen,

Robert van Brug

woensdag 11 juni 2014

CKE Fotogroep 9: Spoorzone013

Alweer het derde bericht in 3 dagen tijd. Ik had wat in te halen en hiermee is dat gebeurd.
Op Hemelvaartsdag zijn we als cursisten van CKE naar Spoorzone013 in Tilburg gegaan. Dit is een oud NS-terrein dat normaal niet toegankelijk is. Delen ervan zijn overigens wel te huur, maar dat is vrij kostbaar. Af en toe wordt er een fotografiedag georganiseerd en dan is de entree slechts 2,50€ voor de hele dag. Dat was ook nu het geval en er kwamen niet minder dan 600 fotografen op af.

Het terrein bestaat uit een aantal grote hallen waarin het voornamelijk heel erg leeg is. Probeer de verlatenheid en grootsheid maar eens in een beeld te vangen. Bovendien zwermen overal fotografen rond, dus echt leeg is het beeld niet.

Apparatuur voor een dergelijke trip. Ik had een groothoekobjectief uitgekozen (16-35mm f/4) voor de hallen  aangevuld met een normale zoom lens (24-70 f/2.8) voor wat meer detail opnamen. De hallen zelf zijn erg donker (verlichting doet het al lang niet meer) maar door de ramen komt er wel licht naar binnen. Dit grote contrast kan eigenlijk alleen m.b.v. HDR gevangen worden. Daar ben ik nog steeds geen voorstander van omdat het vaak kunstmatig oogt, maar soms kan het niet anders.

De foto's:
De Wagenmakerij heeft het meeste licht, waardoor de
gekleurde pilaren mooi uitkomen
Koepelhal in HDR
Locomotiefhal in HDR
Naast de overzichtsfoto's is het juist ook leuk om details te fotograferen.




smeerput voor treinen. In de Locomotiefhal.
Deel van het verwarmingssysteem?
De opdracht van CKE was om de 12 meest aansprekende foto's te selecteren en die gezamenlijk te bespreken. Hier kwam een selectie uit naar voren:

reflectie van het dak van de Locomotiefhal en een plas water.
Opzettelijk ondersteboven weergegeven

Olievlekken op de grond

Weggeroest stuk treinrail

reflectie van een raam in een plas water

De gele balken hier leken in het juiste licht wel van goud

Nogmaals de koepelhal, in een poging om deze
anders dan anders weer te geven
HDR-opname

Bedankt voor het lezen en kijken,

Robert van Brug

dinsdag 10 juni 2014

CKE Fotogroep 8: ga los met je smartphone

Een paar weken de tijd om onder het motto 'het licht zien' foto's te maken. Geen bloedserieuze opdracht, maar vooral terug naar het plezier van fotograferen. "Hé leuk, even een kiekje maken", zoiets. Maar dan met de smartphone. Zoals ik in oktober 2013 al eens schreef worden die ingebouwde cameraatjes beter en beter en zijn uiteindelijk de nekslag voor de goedkope compactcamera's.

De nabewerking diende te gebeuren met Snapseed. Een gratis app voor iOs en Android, waarbij verrassend snel en simpel foto's nabewerkt kunnen worden door het toepassen van allerhande filters. Het gevaar zit erin om te ver te gaan, maar voor een keer is dat misschien wel leuk.

Een vooral leuke opdracht dus! Ik heb op vakantie in Bretagne af en toe foto's gemaakt, maar ook op mijn werk, thuis en onderweg. Dat resulteerde uiteindelijk in een ratjetoe van niet bij elkaar passende foto's:


Prachtig licht op de hoek van de straat
Dit duurde precies 1 minuut, snel handelen.

Gemaakt tijdens een wandeling langs De Dommel.
Kerktoren ruïne bij een Hengstenfokkerij, genomen
door het polariserende glas van mijn zonnebril heen.

Iets verderop tijdens dezelfde wandeling deze prachtige trekker

De mooie Koepelhal bij Spoorzone013 in Tilburg
(onderdeel van een volgende opdracht, maar ook hier gebruikt)

Eén van de eilanden van Les Sept-Îles voor de kust van Bretagne

Het Paleiskwartier in 's Hertogenbosch.
Deze vijver is het dak van de parkeergarage!

Gemaakt tijdens een lunchwandeling door 's Hertogenbosch vanaf de Zuidwal.
Het centrum grenst aan een natuurgebied.

Licht van de ondergaande zon dat
door een glas witte wijn heen schijnt

Bosje tegenover de basisschool van mijn kinderen

's Hertogenbosch heeft af en toe spectaculaire zonsondergangen!

Pont de Normandie, onderweg naar de vakantiebestemming.
Gemaakt al rijdend, door de voorruit heen.

Mooie wolkjes boven tennispark TV Bokt in Eindhoven.
Het Henri Dunantpark in Eindhoven net voor zonsondergang.
Het kunstwerk (die buizen) pakken nog net het laatste licht.

5 minuten na thuiskomst vanuit Frankrijk zag ik tijdens het uitladen van de
auto dit tafereel. Even snel een kiekje! Nauwelijks bewerkt.
Conclusie: de smartphones van tegenwoordig zijn vooral bij een behoorlijke hoeveelheid licht goed in staat om beeld vast te leggen. Als het wat donkerder wordt houdt het direct op, maar met veel licht is het prima. Snapseed als tool is leuk en intuïtief te gebruiken. Ik ben vast van plan om dit meer te gaan gebruiken in de toekomst, zeker in die gevallen waar de camera nog thuis ligt.

Bedankt voor het lezen,

Robert van Brug

maandag 9 juni 2014

CKE Fotogroep 7: inspiratie schilderij

Mijn fotocursus bij het CKE is dit jaar bij het 3e blok aanbeland, dat gegeven wordt door Hanneke Franssen-Moorren. Dezelfde docente die we vorig jaar het hele jaar gehad hebben, dus vertrouwd. En het tempo is aanzienlijk opgevoerd! Waar we bij Paul Veltman 2 opdrachten gedaan hebben (Beeldentuin en Eindhoven Anders) en bij Roberto Bogers 2 (photoshoot in de studio en complexe belichting, maar ook veel kleine opdrachtjes eromheen) werden we nu de eerste les verrast met maar liefst 5 opdrachten. In minder tijd uit te voeren, want het programma van Roberto was uitgelopen, aan de slag dus!

De opdracht waar ik het hier over ga hebben is het fotografisch namaken van een schilderij. De opdracht valt uiteen in twee delen: het eerste deel vindt plaats in de studio en mag in een groepje uitgevoerd worden. Ik heb samen met Johan een model gedeeld (Anneke is een kennis van hem) maar we hebben ervoor gekozen om wel ieder een eigen schilderij na te maken.

Het origineel:
Het Zigeunermeisje door Frans Hals
Mijn antwoord:
Anneke

Om twee foto's na te maken hadden we een studio ter beschikking en uren de tijd. Toch viel het niet mee om compositie, pose en licht zoveel mogelijk te laten aansluiten bij het origineel. We hebben eindeloos zitten bijstellen totdat het niet meer beter werd. Ruim een uur voor 1 foto lijkt ruim, maar Frans Hals heeft er waarschijnlijk langer over gedaan destijds.

Het tweede deel van de opdracht had ik in eerste instantie niet meegekregen. Er bleek nog een werk nagemaakt te moeten worden, zonder reflectoren, flitsers en andere hulpmiddelen. Bovendien moest dit buiten gemaakt worden. Min of meer toevallig werd mij een model in de schoot geworpen waarbij ik aan een schilderij moest denken.

Het origineel:
De Mona Lisa/La Giaconda
 Mijn antwoord:
Shiefke

Ik weet niet of Leonardo echt 14 jaar over dit werk gedaan heeft. Ik weet wel dat ik na een paar minuten klaar was. Meer tijd was er ook niet en de middelen waren minimaal: geen stoel, geen gelijkende kleding, helemaal niets. Toch is de pose wat mij betreft behoorlijk geslaagd, al zou vooral de rechterhand iets anders mogen.

Al met al een leuke opdracht. Ook medecursisten hebben weer verrast door prachtige resultaten te tonen. Soms werd met de hand een antieke jurk helemaal nagemaakt en in andere gevallen werd juist enorm geïmproviseerd. Leuk om te zien. Nieuwsgierig? Op 20 juni wordt aan de Stratumsedijk 22 in Eindhoven vanaf 20 uur een overzicht gegeven van de resultaten van alle fotocursussen. Komt dat zien!

Bedankt voor het lezen,

Robert van Brug