maandag 26 september 2016

Photokina 2016

Voor de eerste keer in mijn leven ben ik naar photokina geweest. Deze handelsbeurs op het gebied van fotografie en film is de grootste ter wereld met bezoekersaantallen rond de 160.000 mensen.
Het wordt tweejaarlijks gehouden in de koelnmesse. Vanuit mijn woonplaats Eindhoven is dat goed te doen, net iets verder weg dan Amsterdam.

Koelnmesse (noordingang)
Het is een beurs voor professionals. Fabrikanten, importeurs en professionals kunnen elkaar hier ontmoeten. Producten worden vaak net voor of tijdens photokina aangekondigd en vervolgens zijn deze dan ook voor het eerst hier te bewonderen en vaak ook uit te proberen. Ook dit jaar waren er weer een aantal belangrijke introducties te noteren. De pers, zowel schrijvend als filmend, maar ook bloggers en vloggers zijn massaal aanwezig om verslag te doen van het gebeuren. Op de stands van de grote merken is het een komen en gaan van filmploegen in alle vormen en maten.
Een belangrijk doel voor veel bezoekers is het leggen van nieuwe contacten en vernieuwen van bestaande. Netwerken dus.

Naast alle professionals komen vanuit noordwest Europa ook veel enthousiastelingen op de beurs af om serieus onderzoek te doen voor een aanstaande aanschaf om gewoon om te spelen met de nieuwste gadgets.

GoPro Karma
Op voorhand was ik erg geïnteresseerd geraakt in de Karma van GoPro. Dit is een geïntegreerde oplossing van handheld stabilizer én drone in één. En dat ook nog eens op een interessant prijspunt. Ik had alleen de aankondiging/product launch van GoPro gezien maar dit gaf de kans om het product zelf vast te houden. Meer details hierover in dit blog.

Een beurs voegt wel degelijk iets toe ten opzicht van alleen een filmpje. Ik heb met een productspecialist van GoPro zeker 20 minuten kunnen praten en al mijn vragen werden beantwoord. Zo weet ik nu dat er met toekomstige generaties rekening is gehouden in het ontwerp. En dat mijn eigen Hero4 precies even bruikbaar is als de Hero5. En hoe de beeldstabilisatie in Hero5 werkt. En zo voort.

Canon 5D mark IV
Ook al werk ik niet met Canon, als de marktleider zo'n belangrijke introductie doet dan wil ik daar best even naar kijken. Onmogelijk om goed te testen in korte tijd, maar ik had een paar lege geheugenkaartjes meegenomen zodat ik wat kon uitproberen. Ik moet zeggen dat dit erg goed aanvoelde en dat de paar foto's die ik had gemaakt er wel erg goed uitzagen.

Yuneec Breeze
Dit vond ik ook wel een leuk dingetje: de Yuneec Breeze. Een juist erg kleine, compacte en lichte drone die wel indrukwekkende beelden aflevert. Weegt slechts 385 gram, maar is voorzien van 4K-camera voor film en 13MP voor foto's. Het ziet er allemaal wat goedkoop en plastic uit, maar het lijkt te werken. En met opties als selfie, orbit, journey en follow-me is het behoorlijk compleet.
Door het lage gewicht is er geen ROC-light nodig, dus minder administratieve rompslomp.
Prijs €499.

Testing KeyMission360 footage
Gelukkig is alles draadloos tegenwoordig ;-)
Nikon heeft 15 jaar ná GoPro ook de actiecamera marktbetreden, met 3 producten tegelijk. Deze KeyMission familie bestaat uit modellen 80, 170 en 360, wat refereert aan de beeldhoek. De 80 is redelijk normaal, 170 is extreme groothoek en 360 is rondom. Deze laatste was ik het meest in geïnteresseerd omdat het mogelijk een zakelijk bruikbare oplossing is om snel en goed sferische panoramafoto's te maken. Mijn ervaringen tot nu toe zijn echter niet positief:

  • het voelt goedkoop aan en zo ziet het er ook wel uit.
  • de VR-demonstratie (zie foto hierboven) bestond uit slechte beelden: echt niets was scherp. 
  • Ik heb geprobeerd zelf wat 360-graden video op te nemen op de stand en dat is gelukt, maar ik kan het niet goed afspelen.
  • De app van Nikon om het apparaat te bedienen is nog niet beschikbaar. 
  • Foto's in 360-graden zijn niet gelukt. Jammer, want daar ging het nou juist om. 
Nikon had verder weinig nieuws. Wel de D5 en de D500, maar die kende ik al. En de 105mm f/1.4 was er. Enorm bakbeest van een lens, waar prachtige resultaten mee behaald kunnen worden met een fijne scherpte, ook aan de rand, ook vol open en natuurlijk boterzachte bokeh. Maar wel erg duur: €2499.

Een volgende gadget die ik wel wilde bekijken was Exolens. Dit is een opzetlens voor de iPhone, gemaakt door Zeiss. Nou is Zeiss een topmerk die waanzinnig goed glas maakt, dus maar eens praten. Er zijn 3 modellen: 1 voor groothoek, 1 telelens en een macro. Het leek redelijk goed te werken, in ieder geval veel beter dan de setjes van een paar euro die her en der verkrijgbaar zijn. Een paar nadelen kan ik wel bedenken:
  • Alleen voor iPhone. De duidelijk uit de USA afkomstige dame bij deze stand snapte niet dat iedereen in "Europe" maar bleef vragen naar andere merken. Nou, misschien omdat Apple in aantallen toestellen gemeten ~10% marktaandeel heeft. 90% v/d markt wordt dus genegeerd.
  • Een opzetlens werkt goed, maar het resultaat wordt nooit beter dan de lens die al in de smartphone zit. Toegegeven: die zijn wel steeds beter, maar Zeiss-glas ervoor wordt het resultaat dus niet beter van. 
Voorgrond: Sigma 500mm f/4
Op de achtergrond het beest: Sigma 200-500mm f/2.8
Dit product geef ik zeker kans de komende jaren, mits de beeldkwaliteit goed is: de Sigma 500mm f/4 DG OS HSM. Sigma doet als voormalig B-merk weer een stapje om dat label kwijt te raken. Dit lijkt een prima objectief voor de fanatiek vogelaar/fotograaf. En voor €6499 is hij veel betaalbaarder dan de concurrent van Nikon (€10999) of Canon (€9799). Supertelelenzen van de grote jongens dreigen onbetaalbaar te worden en Sigma met Tamron grijpen die kans. Ook met andere objectieven trouwens, wat Sigma introduceert tegelijkertijd ook nog de 85mm f/1.4 ART en de 12-24mm f/4 ART. Prijzen nog onbekend, maar interessant is het zeker.

Op de Carl Zeiss stand heb ik nog even kunnen spelen met een Zeiss ZF.2 Otus 85mm f/1.4. Deze kost momenteel €4059, en dat voor 1 lensje. Zonder autofocus! 
Selfie-time!
Het stuk glas is indrukwekkend groot en zwaar. Bediening voelt geweldig: een erg lange slag voor zeer nauwkeurig handmatig scherpstellen. Dus ik wil een geheugenkaartje in de camera stopppen, kan dat niet, dichtgelijmd. Geen idee waarom, maar je mag er niet mee testen blijkbaar. 

#GoProBlackPanther
Dit soort dingen zijn nutteloos maar wel leuk als eyecatcher. Vooral als zo'n merk in staat is om zichzelf niet al te serieus te nemen door de nieuwe Hero5 camera op een speelgoedvariant te plakken op de stand:

model bij Panasonic Lumix stand

Wat ook altijd veel, voornamelijk mannelijke, aandacht trekt zijn modellen. Een aantal stands biedt een podium waar regelmatig een model op verschijnt zodat de nieuwe speeltjes ook ergens op getest kunnen worden. Er waren er niet heel veel en het werd nergens platvloers gelukkig.

Verder stonden er nog ontelbare leveranciers van accessoires. Of het nou statieven, tassen, geheugenkaarten, balhoofden, software en nog heel veel andere zaken, zoals diverse exposities. Het gaat veel te ver om alles te beschrijven. Als alles bekeken moet worden dan is voor photokina een week nodig. In een halve dag is mogelijk om heel veel te zien.

Alle foto's in dit artikel zijn gemaakt met mijn Samsung Galaxy S6 smartphone.

Bedankt voor het lezen en tot de volgende keer,

Robert van Brug

vrijdag 23 september 2016

GoPro Hero5, Karma en Karma Grip

Tijdens mijn bezoek aan Photokina 2016 was ik o.a. nieuwsgierig naar de net aangekondigde GoPro Hero5 actiecamera. De redenen voor mijn interesse zijn als volgt:

  • Sinds enige maanden gebruik ik zelf een Hero4 Black camera. Zakelijk zet ik dit in bij vastgoedfotografie. Ik maak vanuit de lucht video-opnamen d.m.v. een drone (type Solo van 3DR) waar de GoPro onderaan hangt en op de grond monteer ik de GoPro op een gimbal van Lanparte. Dit bevalt op zich goed, maar er is wel ruimte voor verbetering. Gaat de GoPro Hero5Black die verbetering leveren?
  • Belangrijker: vanaf deze generatie GoPro is er een naadloze integratie met een eigen handheld stabilized gimbal (klinkt toch beter dan 'hand-vastgehouden gestabiliseerde schommelkop'). 
  • Meest belangrijk: Karma. De naam die GoPro aan zijn eigen drone heeft gegeven. 
  • Daarnaast beschikt de camera zelf natuurlijk over een aantal specificaties die nieuw of zelfs vernieuwend zijn. 
De nieuwe GoPro Hero5Black

En met dat laatste begint het gezeur. Ik heb een aantal zure commentaren gelezen waarin dit product genadeloos de grond wordt ingeschreven. De meest genoemde kritiek is als volgt samen te vatten:
  • Het product is niet vernieuwend: de maximale resolutie voor film is nog steeds 4K@30fps en voor foto nog steeds 12MP. Feitelijk is dat juist: technisch is er geen verandering t.o.v. de Hero4.
  • De sensor die GoPro heeft gebruikt is dezelfde als in de Hero4Black die inmiddels 2 jaar oud is. Dat is opmerkelijk en de kritiek terecht. Er wordt zo geen gebruik gemaakt van de ontwikkelingen in de halfgeleiderindustrie. Betere ruisprestaties, hoger dynamisch bereik en hogere resolutie wordt de GoPro-gebruiker onthouden.
  • De prijs, altijd de prijs. Hero5Black wordt even duur als Hero4Black: adviesprijs €429 incl. BTW. En dat terwijl concurrenten (Sony, Rollei en nog een paar handenvol andere) op lagere prijspunten een concurrerend aanbod leveren en Nikon die als A-merk in camera's nu ook de actiecamera-markt betreed.
Ik zal proberen het ongelijk van de criticasters te verwoorden. Er is door GoPro naar mijn onbescheiden mening namelijk een grote stap voorwaarts gezet:
  • De camera is nu waterdicht van zichzelf. een wat onhandige additionele behuizing is niet langer nodig. Tot slechts 10 meter diepte, maar dat is bijna altijd voldoende. Dit betekent ook dat we minder voorzichtig met de camera hoeven om te gaan bij allerlei neerslag en spatwater. Kanoënd de Niagara-watervallen af is voor de camera geen probleem.
  • Hero5 is nu in staat om in RAW foto's te leveren. Perfect. Hoewel ik vermoed dat de gemiddelde adrenalinejunkie hier niet op zit te wachten geldt dat voor fotografen zeker wel. En soms is dat dezelfde persoon.
  • Beeldstabilisatie is nu ingebouwd. Dat was een belangrijke tekortkoming. O.a. Sony scoorde hier al beter, maar die achterstand is grotendeels ingelopen. Het systeem werkt weliswaar softwarematig maar het is zeker vooruitgang. Wat er feitelijk gebeurd is dat de camera filmt in 4K-mode, daar een algoritme overheen gooit en tenslotte een 1080P-beeld (in dus een kwart van de resolutie) aflevert, maar dan wel met een heleboel schokken minder. Prettig voor de kijkers die een mountainbiker een berg af zien denderen, gefilmd vanaf het stuur van de fiets.
  • Geluidskwaliteit is sterk verbeterd. De nieuwe camera heeft 3 microfoons i.p.v. 1 en gaat op slimme wijze te werk om het beste geluidssignaal te gebruiken. O.a. bij sterke wind of hoge snelheden zal dit veel uitmaken. Hierbij komt dat het geluid nu in de regen ook opgenomen kan worden wat voorheen door de extra behuizing een probleem was.  
  • Voicecontrol ("GoPro take Photo") is toegevoegd. Ik heb dit op de beursvloer van Photokina mogen testen, met honderden mensen om me heen werkte het foutloos. 
  • Het was al mogelijk om de beeldhoek in te stellen op Wide, Medium en Narrow. Nu is daar Lineair aan toegevoegd, een optie waarbij softwarematig de lensvervorming wordt verwijderd. Natuurlijk kan dat ook achteraf, maar nu hoeft dat niet meer, dat is nog beter.
  • GPS is toegevoegd, waardoor de locatie aan de content wordt toegevoegd.
  • HDR is nu een optie voor fotografie. GoPro noemt het WDR: Wide Dynamic Range. Er moet gezegd dat er geen bracket van bijvoorbeeld 3 of 5 opnamen gemaakt wordt. GoPro maakt 1 opname en optimaliseert die. Met RAW-beelden kan dat op zich natuurlijk ook.  De reden voor 1 opname is dat de tijd tussen een paar opvolgende opnamen bij actiebeelden ongewenst is.
  • USB-C aansluiting i.p.v. Mini-USB. 
  • Scherm op de achterzijde. Het 2-inch touchscreen maakt het makkelijker om ook zonder smartphone de camera te bedienen. 
    het scherm op de achterzijde
  • De software. GoProplus biedt de mogelijkheid om automatisch alle content in de cloud te uploaden (via WiFi) en daar te bewerken. Dit kan een belangrijk pluspunt zijn, maar het is niet gratis.
  • Voor al die mensen die de camera wat aan de dure kant vinden: voor €100 minder is er de Hero5Session. Deze is bijna even goed en compleet, maar alleen goed te bedienen d.m.v. een smartphone. Nog steeds te duur? Voor nog €100 minder is er de HeroSession. Die ziet er hetzelfde uit maar heeft iets minder opties.
    GoPro Hero 5 Session
Wat nog het vermelden waard is, is dat GoPro als bedrijf al 15 jaar bezig is om een goede ervaring te bieden. Om avonturen eenvoudig te kunnen vastleggen en te kunnen delen met vrienden. Daar is het bedrijf groot mee geworden en dat snappen ze als geen ander. Er is inmiddels een hele industrie omheen gegroeid. Allerhande leveranciers van accessoires (skihelmen met GoPro bevestiging bijvoorbeeld) ontlenen hun bestaansrecht uitsluitend aan het meeliften op het succes van GoPro. Dealers, on- en offline, vinden het prettig dat GoPro in staat is om de prijzen relatief stabiel te houden en daarmee de marges intact. Zij hebben geen belang bij een prijzenoorlog, lagere kassa-aanslag en teruglopende marges. Dit in tegenstelling tot consumenten, maar die profiteren weer van een stabiele ontwikkeling, service, verkrijgbaarheid. Kortom: GoPro is een vaste waarde geworden.

Tot zover de camera. De Hero 5 is vooral een makkelijker te gebruiken en meer complete oplossing dan zijn voorganger. Een heleboel kleine verbeteringen samen betekenen een grote stap voorwaarts. Toch is dit een evolutie en geen revolutie. De echte verrassing zit in Karma:

GoPro Karma met Hero 5 Black camera
Karma is volgens GoPro meer dan een drone, het is een platform. Dezelfde camera die gebruikt wordt op het stuur van een fiets, kan aan een drone gehangen worden. De drone blinkt uit in gebruiksvriendelijkheid en compactheid. Compact doordat het landingsgestel en de rotorarmen inklapbaar zijn. Het hele beestje past prima in een bijgeleverde rugzak van beperkte afmetingen.
De gimbal die hierin gebruikt wordt om de camera netjes horizontaal te houden onafhankelijk van de bewegingen van de drone kan ook op een stick gemonteerd worden en dan is het Karma Grip:
GoPro Karma Grip
Dit lijkt sprekend op Osmo van DJI. Hopelijk is de beeldkwaliteit op hetzelfde niveau. Wat echter nieuw is, is dat Osmo een geweldige filmoplossing biedt, maar niet naadloos uitwisselbaar is met een drone, zelfs niet met de Phantoms van DJI, deze hebben allemaal een vaste camera. De Osmo-camera kan wel op een drone, maar alleen op de Inspire van DJI, verkrijgbaar vanaf €5000,=.
Karma, bestaande uit drone en grip, is verkrijgbaar voor €799. Voor €300 kan daar een Hero5 camera bij worden gekocht in een mooie bundel. Mocht er toevallig een Hero 4 Black of Silver al aanwezig zijn: deze kunnen ook worden gebruikt. 
Dit lijkt dus een rechtstreekse aanval op DJI te zijn. Maar over een paar dagen introduceert DJI zijn Mavic. Nu al is dankzij gelekte foto's op social media duidelijk dat dit een opvouwbare drone is. Veel meer is nog niet duidelijk op dit moment en de prijs al helemaal niet, maar interessant is het wel. De consument is zeker gebaat bij dit gevecht.

Bedankt voor het lezen,

Robert van Brug


vrijdag 9 september 2016

Gekkenhuis in Kinderdijk

Denkend aan Holland zie ik windmolens. Natuurlijk ook bloembollenvelden, klompen, Delfts blauw, Goudse kaas, Johan Cruijff en stroopwafels en hagelslag, maar geen beeld zo iconisch als windmolens. Er staan er nog een heleboel in het landschap. Vele hebben inmiddels een monumentenstatus en worden daardoor beschermd. Gelukkig zijn er ook veel te bezoeken en zijn er ook nog genoeg werkende exemplaren.
Het beeld wordt nog indrukwekkender als er veel molens bij elkaar staan maar dat gebeurt niet vaak. In Kinderdijk wel, er staat er maar liefst 19, die ooit zijn gebouwd om de diverse polders in het gebied te bemalen. Gelukkig heeft men bij de bouw van moderne gemalen de molens laten staan.

Sindsdien is het een toeristische trekpleister van jewelste. En sinds het op de werelderfgoedlijst van Unesco staat al helemaal. Busladingen toeristen uit voornamelijk het Verre Oosten worden hier dagelijks uitgespuwd. Maar zo aan het eind van de dag keert de rust weer, de toeristen zijn weg en alleen een eenzame lokale jogger/fietser/hondenbezitter loopt door het oer-Hollandse landschap.

Maar tijdens Verlichtingsweek is het anders: dan gaan tegen zonsondergang de grote spots aan. In 2016 is dit van 5 tot 10 september, tussen 20.30 en 23.00 uur het geval. Dat biedt fotografisch geweldige mogelijkheden dus ik  was hier direct voor te porren ook al is het een stukje rijden. Ik werd op voorhand al gewaarschuwd dat ik niet de enige zou zijn. Het zou zelfs druk worden, want ook hier is de laatste jaren het een uitdaging om niet over de statieven te struikelen. Fotografie heeft blijkbaar alleen maar aan populariteit gewonnen, wat me goed doet. Dat het daardoor op een rondreizend circus lijkt van Posbank (bloeiende heide), naar Kinderdijk (molens met verlichting) naar de Hoge Veluwe (bronst van de edelherten), en zo gaat het door, neem ik voor lief. Overal dezelfde mensen, waardoor het wel iets van een reünie heeft. Jarenlange professionals staan schouder aan schouder met goedwillende amateurs en men gunt elkaar over het algemeen wel wat ruimte, er worden adviezen verstrekt en wat geroddeld ("die nieuwe lens van die-en-die klinkt erg goed, maar ik hou het nog maar even bij de oude").

Tijdens zonsondergang, de verlichting brandt nog niet
Nikon D800E met 24-70mm f/2.8 met LEE filter 0.9ND hard grad
@38mm, f/8, 1/30e sec, ISO 200, uit de hand

Foto gemaakt vanaf dé brug in het gebied. De ondergaande zon links net buiten beeld veroorzaakt wel een fraai lichteffect. De hijskranen in de verte (op de scheepswerven) kunnen natuurlijk weggepoetst worden in Photoshop.

Nikon D800E met 24-70mm f/2.8 met LEE filter 0.9ND hard grad
@70mm, f/8, 1/50e sec, ISO 400, uit de hand
Vanuit dezelfde positie de andere kant uit kijkend worden de molens prachtig in gouden zonlicht gezet. Overigens stond deze rietkraag in werkelijkheid vol met fotografen en die heb ik er toch maar even uitgehaald.

Bovenstaande 2 foto's kunnen ook buiten de Verlichtingsweek gemaakt worden en dan zal het zelfs een stuk rustiger zijn. Maar dan worden de schijnwerpers aangezet en verandert er van alles.

De schijnwerpers gaan aan!
Vanf nu zonder filters, vanaf statief, m.b.v. de zelfontspanner
@24mm, f/8, 2/3e sec, ISO 100

De schijnwerpers worden blijkbaar per molen bedient, want stuk voor stuk gaan ze aan. Op bovenstaande foto is de molen in het midden al verlicht maar de molen erachter niet waardoor het een silhouet wordt wat ik wel leuk vond.
Alleen tijdens de verlichtingsweek is dit type beelden mogelijk. De periode waar de verlichting al aan is en de zonsondergang nog behoorlijk wat kleur in de lucht veroorzaakt is beperkt, dus snel handelen is hier noodzakelijk. Lastig is het dat al die fotografen op dit moment hebben gewacht en tegelijk actief worden. Vervelender is het dat er vanaf dit moment rondvaartbootjes gaan varen. En toeristen die zelf een bootje hebben gehuurd. En dan zijn er nog zwemmers e.d. Allemaal lieden die met hun  activiteiten golven veroorzaken die de reflecties van de molens in het water verpesten. Het mooiste is het als het water spiegelglad is. Tegelijkertijd staan de honderden fotografen midden op het fietspad de ook aanwezige fietsers danig in de weg.

Twee molens met een ophaalbruggetje in silhouet
Heerlijk beeld vind ik dit zelf. Iets verderop gemaakt om het bruggetje mee te kunnen pakken. Laag standpunt zorgt ervoor dat de hijskranen in de verte er nauwelijks opstaan en de rest is Photoshop.

@38mm, f/8, ISO 100, 10 sec.
Naarmate het later wordt verdwijnt alle kleur uit de lucht en de belichtingstijden lopen op. Dit is tijdens het blauwe uur na zonsondergang. Slechts 18 minuten later was het zoveel donkerder geworden dat er steeds meer sterren zichtbaar werden:

@44mm, f/8, ISO 100, 25 seconden
De belichtingen worden langer en langer.

Tenslotte een beeld dat veroorzaakt wordt door het door het beeld varen van de rondvaartboot:

Molens met rondvaartboot

Het was mooi om te zien, een aanrader.

Tot een volgende keer en voor nu bedankt voor het lezen.

Robert van Brug