woensdag 28 november 2012

Nikon 80-200mm f/2.8 AF-D NIKKOR ED

Een tijd geleden heb ik een artikel op dit blog geschreven over de nieuwe 70-200 f/4 van Nikon. Mijn conclusie was daar dat ik liever zou doorsparen voor de f/2.8-versie die weliswaar duurder is, maar die voor een paar honderd euro meer toch een paar grote voordelen biedt. Voornamelijk dat hij 2 keer zo snel is door het grotere diafragma en wat details, zoals het feit dat die lens bestand is tegen stof en vocht.

Er zijn geen wonderen gebeurd maar er ligt wel een Nikon 80-200mm f/2.8  AF-D NIKKOR ED voor me.

Het typeplaatje met de focus afstandaanduiding. Made in Japan.

Geïntroduccerd in 1997, in het analoge tijdperk. Deze is 4 generaties ouder dan de huidige 70-200 f/2.8 VR II en minstens 10 jaar oud. Huidige apparatuur wordt dankzij milieueisen gebouwd om 10 jaar mee te gaan. De solderingen zijn bijvoorbeeld minder belastend voor het milieu, maar daardoor ook minder sterk. Deze oude lens is nog gebouwd voor de eeuwigheid. En niet veel gebruikt. Ik ga testen hoe goed deze 'dinosaurus' is. Test tegen een veel nieuwere maar niet professionele 18-200 f/3.5-5.6 VR II.


Links: Nikon 18-200 mm f/3.5-5.6 VR II
Rechts: Nikon 80-200 mm f/2.8
Allebei op 200 mm met zonnekap nagenoeg even lang.


Maar uitgezoomd is de 18-200 nog maar half zo lang.

Wat valt op aan de lens?
In tegenstelling tot de 18-200, heeft deze 80-200 een constant maximaal diafragma van f/2.8 over het hele zoombereik. Dat is prettig. En al zoomend kom je er achter dat de lens hierdoor niet langer of korter wordt, het zoomen gebeurd allemaal inwendig. Hierdoor zuigt de lens ook geen troep naar binnen.
Hij is natuurlijk groot en zwaar, dat zijn al dit soort lenzen. Toch is deze oude een paar honderd gram lichter dan zijn opvolgers, terwijl deze versie één brok onverzettelijke degelijkheid is, bijna volledig van metaal gemaakt.
Hij heeft ook nog een diafragmaring (voor oudere camera's waar dat niet ingesteld kan worden).
Hoe kan het dan dat deze lichter is? Hij mist een paar zaken:
  • AF-S (de opvolger is de eerste versie die dat wel had, vanaf 1999) betekent dat de scherpstelring ook met de hand bediend kan worden, ook in autofocus mode. Bij deze kan dat niet. De scherpstelring is geblokkeerd. Er moet een knop ingedrukt worden waardoor de ring van A(uto) naar M(anueel) gedraaid kan worden en dan is handmatig scherpstellen wel mogelijk.
  • VR (Vibration Reduction) is voor het eerst 2 generaties hierna toegepast, in 2003. Het reduceert de bewegingsonscherpte door de eigen bewegingen. Prachtig feature in geval van weinig licht. 
  • Nano-chrystal coating (aangeduid door de grote N). Dit weegt uiteraard niets, maar deze coating maakt de nieuwere lenzen een slag beter, is het hier zichtbaar afwezig?

Hiermee kan tussen A(uto) en M(anueel) Focus geschakeld worden.

De lens heeft daarnaast wel een functie waarmee het focusbereik beperkt kan worden (EN: focus limiter), waardoor de autofocus sneller werkt als het onderwerp niet heel dichtbij is (>3 meter).

De focus limiter, hier op FULL ingesteld.

De diafragmabladen zijn recht waar nieuwere versies vaak afgeronde bladen hebben. Het nadeel van rechte bladen is een wat minder mooie bokeh, maar het voordeel is prachtige sterren (met 18 punten) als bijvoorbeeld de zon in een oppervlak reflecteert.


Mooie 18-puntige sterren van de zon die in de regendruppels schijnt.

Ook zit er een statiefgondel op, klein in verhouding tot nieuwe versies, maar dit was de eerste versie met statiefgondel en gezien lengte en gewicht is dat terecht. De camera kan ronddraaien terwijl de statiefgondel op een statief geklemd staat.

De statiefgondel. Met de draaiknop kan deze vast of losgezet worden.

Natuurlijk zit er een (plastic) zonnekap bij, waarvan de afmetingen meevallen.
Het geheel zit in een waanzinnig mooie ronde lederen lenskoffer, zonde om daarmee op pad te gaan!




De prachtige CL-43A lenskoffer van Nikon, speciaal voor deze lens gemaakt.

Een lens is niet alleen een verzameling eigenschappen en prestaties. Het is ook belangrijk hoe het aanvoelt. En het voelt super. De degelijkheid is van een andere orde dan nieuwere plastic lenzen, het geeft vertrouwen dat de lens wel wat kan hebben. Camera aan, A-stand, diafragma f/2.8 en scherpstellen maar. Tsjak. Ander onderwerp verder weg, weer tsjak. Snel! Oudere generaties hadden een trage autofocus, deze komt in de buurt van de nieuwste versie. Mijn 300 mm f/2.8 (uit 2011) is sneller, maar veel scheelt het niet.

Voordat ik ben gaan testen heb ik de lens schoongemaakt. Ondanks dat hij weinig gebruikt is was hij behoorlijk stoffig. De hele buitenzijde met een licht vochtig doekje afgenomen en het ziet er meteen veel beter uit. In de M-stand kraakt het behoorlijk als er aan de scherpstelring gedraaid wordt, er zit zo te horen wat zand in.
Dan de optiek zelf, die is ook niet schoon. Een combinatie van blaasbalgje, lenspen en microvezeldoekje maakt de beide uiteinden van de lens schoon zonder deze te beschadigen. Meer kan ik er niet aan doen, maar er kan ondanks de toegepaste afdichting altijd rotzooi binnenin de lens terecht zijn gekomen. Controleer dat door het diafragma handmatig helemaal open te zetten en van beide kanten er doorheen te kijken, richting een licht onderwerp. Ik heb er een foto van gemaakt, achtergrond is een wit vel papier:


Het is met het blote oog zichtbaar en ook op deze foto: er zitten stofjes op de inwendige lenzen, zeker 10 stuks (de grijze vlekjes), waarvan 1 heel erg duidelijk. Ondanks de afdichting van deze lens is die afdichting er niet bij de aansluiting op de camera, blijkbaar is het daar misgegaan. Deze vlekken zijn onmogelijk zelf te verwijderen, daarvoor moet de lens uit elkaar en alleen de fabrikant kan dat, maar dat is prijzig. Is het dat wel waard? En is het nodig? De vraag is of het zichtbaar wordt op de foto's.
Er kan binnenin een lens ook nog schimmel gaan groeien als het vochtig geweest is, maar daar is niets van te zien. Lensoppervlakken zien er allemaal onbeschadigd uit.

Het klink allemaal veelbelovend, ziet er goed uit, voelt prima, blijft er maar 1 ding over: hoe zijn de foto's die je ermee maakt? Uiteindelijk gaat het daar toch om. Alle nu volgende foto's zijn gemaakt met een Nikon D90, vanaf statief, M-stand, ISO 200, VR uit (v/d 18-200), met behulp van afstandbediening. Ik heb erop gelet dat de sensor even ver verwijderd bleef van het onderwerp. Foto's zoals ze genomen zijn (onbewerkt), alleen verkleind voor weergave in dit blog.

80-200 mm @ 200 mm, f/16

18-200 mm @ 200 mm, f/16

200 mm is niet altijd 200 mm! Er zit een groot verschil tussen de twee opnames, terwijl ze gelijk hadden moeten zijn. Nagenoeg alle zoomlenzen hebben hier last van en het effect is het sterkste als er helemaal ingezoomd is en het onderwerp staat dichtbij, zoals hierboven (beker op 1.5 meter, de minimale scherpstelafstand). De huidige versie, de 70-200 mm f/2.8 VR II, heeft hetzelfde euvel, 200 mm wordt ongeveer 135 mm. Het gevolg is dat deze oude lens meer detail zal vastleggen want het onderwerp staat groter in beeld.

80-200 mm @ 80 mm, f/11

18-200 mm @ 80 mm, f/11

Ook op 80 mm is het effect sterk aanwezig. Dat is voor mij wel een verrassing! En het is sterk in het voordeel van deze verouderde lens die daadwerkelijk altijd de juiste kijkhoek geeft.
Ik heb ook nog testen uitgevoerd met een onderwerp op 10 meter en op 100 meter afstand. Het effect werd wel minder, maar bleef aanwezig: in alle gevallen komt het onderwerp bij de 80-200 mm lens groter in beeld.

Dit is leuk en goed om te weten, maar het zegt nog niets over de beeldkwaliteit. Daarom hier ook nog een paar 100% crops van hetzelfde beeld:

80-200 mm f/2.8 @ f/16. 100% crop 600 x 400 pixels.

18-200 mm f/3.5-5.6 @ f/16. 100% crop 600 x 400 pixels.

De opname van de 80-200 bevat meer detail, maar dat is te verwachten als het onderwerp groter in beeld wordt gebracht. De opname lijkt scherper met de 80-200, maar dat kan dezelfde oorzaak hebben. Er valt niet veel van te zeggen op basis van deze opname. Ik heb geen fouten kunnen vinden die het gevolg zouden kunnen zijn van de troep in de lens. De komende tijd zal ik de lens eens flink aan de tand voelen.

Het was te verwachten dat de lens goed zou zijn. Toen Nikon de opvolger (de AF-S versie) op de markt bracht, ging men door met de productie van deze lens, opvallend. Toen de productie van de AF-S gestopt werd en de VR-I werd geïntroduceerd, ging Nikon nog steeds door met de productie van deze D-versie. Zelfs na de introductie van de VR-II is nog een tijdje de D gemaakt.
Bijna net zo goed optisch, kost de helft. Veel fotografen zullen deze lens niet in een situatie gebruiken waar VR iets toevoegt, zoals bijvoorbeeld bij actiefoto's met een snelle sluitertijd. Dan zit VR zelfs eerder in de weg. Maar in die situaties is het wel fijn een groot diafragma te hebben zodat de sluitertijd omhoog kan.
Ik vermoed dat de productie inmiddels toch gestopt is. 

En dan teleconverters. In mijn review van de 70-200 f/4-lens had ik aangegeven dat ik graag een dergelijke lens (maar dan de f/2.8) zou gebruiken en dan in combinatie met een teleconverter.
Maar Nikon maakt geen teleconverters die met deze lens werken. Er schijnt een oud model van dubieuze kwaliteit te zijn die wel past maar waardoor de autofocus niet werkt. Dat is niet wat ik zoek.
Er zijn teleconverters van 'vreemde' merken (niet Nikon) die het wel schijnen te doen, zoals Kenko. Deze zijn voordeliger dan de originele van Nikon, maar ook minder goed. Maar dan werkt het wel en daar ging het om.

TIP: kijk voor een nieuwe lens ook eens op de tweedehandsmarkt.

Er zijn voor een fractie van het geld van een nieuwe lens ook interessante dingen te koop op de tweedehandsmarkt. Dit kunnen wat oudere professionele spullen zijn die nu betaalbaar zijn geworden. Met name lenzen zijn interessant, camera's verouderen veel sneller.
Er kan soms ook een relatief nieuw product tweedehands gescoord worden. Iemand die toch maar met de hobby stopt. Of overstapt op iets anders (ander merk, van crop naar full frame).
Kijk uit voor gestolen spullen. En voor producten die niet meer goed werken. Beschimmelde lenzen of apparaten die niet meer goed functioneren. Neem eventueel iemand met verstand van zaken mee. Probeer altijd eerst uit voordat je tot aanschaf overgaat. Probeer te bedingen dat je het uitgebreid mag proberen. Of als er iets mis blijkt te zijn terug mag brengen.
Het lijkt een boel extra moeite en een behoorlijk risico, maar de besparing kan dan ook enorm zijn.

Bedankt voor het lezen,

Robert van Brug

donderdag 22 november 2012

Werken met statieven

Fotograferen met een statief lijkt makkelijk: fototoestel erop en klikken maar. Gegarandeerd topfoto's. Niet dus. Er komt meer bij kijken dan dat. Er zijn een aantal zaken die meehelpen een goede foto te krijgen. Het komt er altijd op neer dat de hele opstelling zo stevig mogelijk staat en dat trillingen zoveel mogelijk vermeden worden. Het volgende helpt hier allemaal bij:
  • Zet het statief recht neer. Ook als de ondergrond helemaal niet recht is. De poten hoeven vanzelfsprekend niet allemaal even ver uitgeschoven te worden.
  • Controleer de ondergrond van tevoren. Als je het niet vertrouwt zoek dan een andere plek.
  • De 3 poten moeten als volgt neergezet worden: een poot recht naar voren (onder de lens), de andere twee recht naar achteren, naar de fotograaf toe. Op deze manier trap je niet zelf je statief omver en staat hij het meest stabiel.
  • Gebruik het dikste deel van de poten eerst bij het uitschuiven, die zijn het stevigste.
  • In geval van harde wind e.d., hang iets zwaars onder het statief (vaak zit er een haakje onder aan de middenkolom) voor extra stabiliteit.
  • Gebruik de middenkolom zo weinig mogelijk.
  • Zet het mechanisme tegen bewegingsonscherpte (VR/IS) op de lens uit bij werken vanaf een statief. Of het statief moet toch bewegen door bijvoorbeeld harde wind.
  • Het indrukken van de ontspanknop veroorzaakt een trilling. Bij lange sluitertijd is dat funest. Eén oplossing is het gebruik van de zelfontspanner. Kies dan, indien mogelijk, voor een flinke vertraging van zeker 10 seconden, zodat de trillingen weg zijn als de camera afgaat. Beter is echter een afstandbediening. Dan is er helemaal geen trilling en het moment van fotograferen is veel beter controleerbaar. Mocht het echt kritisch zijn, klap dan ook nog de spiegel op voor het maken van de foto.
  • De draagriem van de camera zal nutteloos zijn zodra de camera op een statief is gemonteerd. Maar als het waait kan hierdoor de draagband tegen het statief gaan tikken, wat trillingen veroorzaakt en daardoor bewogen foto's. Als het hard waait maakt de draagband het geheel bevattelijker voor de wind en zal het makkelijker omgeblazen kunnen worden. Haal de draagband er af of zet hem vast.
Als we dat allemaal doen, dan zal het statief stevig staan. Maar daarmee komt er nog niet automatisch een goede foto. Houd ook nog rekening met:
  • Maak foto's op ooghoogte van je onderwerp. Bij kinderen moet het statief lager, bij een heel lang persoon moet het maximaal uitgeschoven en mogelijk moet de middenkolom gebruikt worden. 
  • Als er veel foto's vanaf een heel laag statief gemaakt moeten worden is een hoekzoeker aan te raden. Heel comfortabel voor de fotograaf en daardoor meer kans op goede foto's.
  • Blijf in de buurt! Mensen kunnen er tegenaan lopen, zeker als het druk is. Blijf het liefst pal naast het statief staan, zonder iets aan te raken en hou het goed in de gaten. Maar ook in afgelegen gebieden zoals een wildpark is het niet aan te raden ver weg te gaan. Wilde dieren kunnen het omgooien en vertrappen en leg dat maar eens uit aan de verzekering.
Ben ik iets vergeten? Heeft iemand nog een ludieke tip die hij/zij hier wil delen?

Succes allemaal met het gebruik van een statief.

Robert van Brug


maandag 19 november 2012

Over de aanschaf van een statief

Niveau: gevorderde

Over statieven wordt wel eens het volgende gezegd: een fotograaf koopt 3 statieven in zijn leven.

Het eerste statief is een goedkoop dingetje. Een statief is vooral lastig, wat moet je er eigenlijk mee, maar vooruit, omdat je heel af en toe niet zonder kunt. Of het is een krijgertje van Ome Jan die er nog een op zolder had staan. Of gratis bij een abonnement op een fotografieblad, zoals mijn eerste statief.

Het tweede statief komt een paar jaar later. Naar mate de fotograaf meer bedreven raakt zijn er meer en meer situaties die om een statief vragen. De fotograaf zelf grijpt ook vaker naar het statief omdat het wel degelijk helpt een goede foto te maken. En dat eerste ding was toch wel erg wankel, werkte niet fijn, was zwaar, enzovoort.

Na enige jaren gaat de fotograaf door de knieën voor het derde statief dat precies aan zijn/haar wensen voldoet. Exact het juiste type dat helemaal past bij de vorm van fotografie. En zo ook de accessoires en die zijn er legio. Dit statief kost veel geld, maar het is niet duur, het is een investering voor de rest van je leven.

Het zal duidelijk zijn dat dit veel geld kost. Het is verleidelijk om direct een flink duur ding te kopen in de hoop in 1 keer het laatste statief aan te schaffen. Dit is echter een illusie. De fotograaf moet eerst flink wat tijd investeren en zich ontwikkelen in een bepaalde richting. Welke vorm van fotografie wordt het? Op welke manier ga je foto's maken?

In dit artikel geef ik verder wat uitleg over wat er zoal te koop is en waar je op moet letten bij de aanschaf van een statief. Het eerste statief sla ik over in dit verhaal, ik ga uit de van de fotograaf die er achter is dat een statief regelmatig zinvol is en die er tijd en geld in wil investeren.
Ook ga ik uit van een driepootstatief, niet van een eenpootstatief, ook wel monopod genoemd.

Een kwaliteitsstatief wordt los verkocht. Een camera kan er niet op gemonteerd worden, er moet nog een balhoofd of iets dergelijks bij. Dit balhoofd is ook duur, hou hier rekening mee. De helft van het budget zal opgaan aan het statief zelf, de andere helft aan balhoofd en andere zaken.

Het statief

Hoe groot en zwaar mag het zijn? Dit hangt voornamelijk af van de toepassing. Wordt het statief in een studio geplaatst en niet meer verplaatst dan is gewicht niet belangrijk. Maar de fotograaf die de hele dag met zijn spullen op pad is in de natuur wil graag een lager gewicht en afmetingen.

Gewicht 

Het gewicht van het statief wordt vooral bepaald door het materiaal waar het statief van gemaakt is.
Vroeger waren statieven van hout, prima schokabsorberend materiaal maar erg zwaar. Daarna kwam aluminium. Iets lichter dan hout, kan niet roesten, maar als het koud is wordt het ook erg koud om vast te houden.
Sinds een aantal jaar zijn er statieven gemaakt van carbon op de markt. Dit is een stuk lichter en toch stevig. En goed vast te houden in de kou. Enige nadeel is de prijs.

Aantal segmenten

Statieven hebben 3 poten, die in een aantal segmenten ingeschoven kunnen worden. Dit zijn 3, 4, 5 of 6 segmenten. Hoe meer segmenten, hoe kleiner het statief opgeborgen kan worden, maar ook hoe minder stevig het statief wordt. Moet het vaak in de koffer mee op reis, ga dan voor 6. Zo niet, kies dan voor 3.

Vergrendeling van de pootsegmenten

Er zijn systemen met een clip, met een vleugelmoer en draaisystemen. Goedkopere systemen verliezen in deze systemen veel stabiliteit. Probeer het uit in de winkel, kijk wat handig werkt en wat goed voelt.

Hoogte

Er zijn twee zaken belangrijk bij de hoogte van het statief: de minimale en maximale hoogte.
De minimale hoogte is meestal alleen van belang voor macrofotografie. Het vereist dat de poten platgelegd kunnen worden en dat de middenkolom verwijderd of gekanteld kan worden.
Statief met poten die plat kunnen en verstelbare middenzuil, ideaal voor macrofotografie.

De maximale hoogte is wel van belang. Het werkt het fijnst als je rechtop achter het statief kunt staan en dan door de zoeker van de camera kunt kijken. Het is stabieler om de middenkolom niet te gebruiken. Dan moet de koppelingsplaat van het statief op mijn ooghoogte zitten (10 cm onder mijn lichaamslengte) minus de hoogte van de camera (10 cm) minus de hoogte van het balhoofd (weer 10 cm). Rond de 150 cm is voor de meeste mensen prima.
Twee kanttekeningen hierbij. Ten eerste: is het erg om een klein beetje te bukken bij het maken van een foto? Heeft u vaak rugklachten dan is het antwoord ja. Ten tweede: probeer altijd foto's te maken op ooghoogte met het onderwerp. Niet op de eigen ooghoogte. Bij het fotograferen van kinderen moet het statief naar beneden. Maar een portretfoto van iemand die 2,10 m lang is, dan komt de middenzuil goed van pas. Mogelijk moet de fotograaf dan op een trapje achter het statief gaan staan.

Draagvermogen

Ieder statief heeft een maximaal draagvermogen. Denk aan de camerabody, batterijgrip, zwaarste lens, geheugenkaart, batterij, flitser, balhoofd en wat er nog meer op gemonteerd kan worden. Wat dit samen weegt moet makkelijk door het statief gedragen kunnen worden. Makkelijk betekent een factor 3 die vaak als vuistregel wordt gebruikt. Bij een gezamenlijk gewicht van bijvoorbeeld 3 kg, moet het statief dus 9 kg kunnen dragen.

Merken

Er zijn verschillende merken die allemaal goede spullen op de markt brengen Gitzo is een hele bekende. Manfrotto is ook bekend en iets voordeliger. Benro is een wat nieuwere speler. Schijnt prima spul te zijn voor nog iets minder geld. En zo zijn er nog talloze andere. Ga in een fotovakhandel wat uitproberen. De meeste fotovakzaken hebben een aantal merken in hun winkel, maar niet alle, dus bezoek verschillende winkels. Laat je uitgebreid voorlichten. Lees erover op internetfora die voor jouw vorm van fotografie bedoeld zijn, wat gebruiken de anderen en waarom?

Statiefkop

Nu er een keuze is gemaakt voor een statief, moet er ook nagedacht worden over een manier om de camera op dit statief te zetten. Het statief eindigt namelijk met een schroef die niet past in de camera, deze is bedoeld om de statiefkop op te plaatsen.

Bovenzijde Gitzo series 4 carbon statief.


Op welke wijze de camera gekoppeld gaat worden aan het statief zal afhankelijk zijn van de vorm van fotografie. Hieronder zal ik een aantal mogelijkheden bespreken.

Balhoofd

Een balhoofd is een heel makkelijk hulpmiddel op een statief. Heel eenvoudig kan de camera alle kanten op gedraaid worden en in iedere gewenste positie kan het vergrendeld worden.
Balhoofd van Really Right Stuff. 
High-end model met bijbehorende prijs.

Er zijn talloze balhoofden verkrijgbaar en welke het fijnste werkt is zeer persoonlijk. Let op de koppeling met de camera (op de foto hierboven is een snelkoppeling vereist), de bediening en of het degelijk voelt. Ook bij balhoofden geldt een draagvermogen, maar nu is daar geen factor 3 meer voor. Toch raad ik aan een balhoofd te nemen dat het maximale gewicht ruim aan kan, het zal zo ook minder hard slijten.
Voor allerhande specialistische vormen van fotografie zijn aparte balhoofden verkrijgbaar die ik hier niet zal bespreken.
Bezuinig niet op dit onderdeel, een ketting is zo sterk als de zwakste schakel, dus het balhoofd moet bij de camera/lens en het statief passen.

Vloeistof-/videohoofden

Manfrotto fluid video head

Voor het maken van videobeelden vanaf statief zijn er vloeistofkoppen beschikbaar. De vloeistof maakt dat er geleidelijke bewegingen mogelijk zijn tijdens het filmen. De hendel helpt erbij om die vloeiende beweging netjes te maken.

Schommelkop

Voor hele lange en zware objectieven, zoals bijvoorbeeld gebruikelijk bij vogelfotografie, schiet een normaal systeem al snel te kort. Wat de meeste natuurfotografen dan ook gebruiken is een schommelkop (Gimbal Head in het Engels)

Wimberley schommelkop WH200 version II.
Hier met Canon telelens, een teleconverter, een camera body
 en gemonteerd op Gitzo carbon statief.

Houd er rekening mee dat er nog een lensplaat nodig is bij gebruik van een schommelkop. Deze wordt onder de lensvoet geschroefd. Er zit een gleuf aan de zijkant van deze lensplaat waarmee de (snel)koppeling met de schommelkop mogelijk wordt. Eenmalig moet het zo ingesteld worden dat de hele opstelling in balans is.

Voor natuurfotografen werkt een schommelkop ideaal. De zware spullen kunnen op het statief rusten zodat de fotograaf niet vermoeid raakt terwijl hij/zij in afwachting is van dat ene speciale moment. Bewegingen van links naar rechts en van boven naar beneden zijn allemaal makkelijk en vloeiend te maken. Nadeel is dat de body niet zijwaarts gekanteld kan worden. Het statief moet precies waterpas staan om die reden. Bij alle andere vormen van statiefhoofden is dat geen punt.

Indien een camera met een objectief zonder lensvoet is uitgerust, dan past dit niet op een schommelkop. Het kan wel, maar dan is er een cameraplaat en een apart verbindingsstuk nodig. Deze zijn vrij prijzig, maar het bespaart een tweede statiefkop, wat nog duurder is.

Gorillapod

Sinds een aantal jaren zijn er Gorillapods op de markt, van de firma Jobu. Geinige maar ook handige dingetjes met een uniek ontwerp. Deze zijn oorspronkelijk bedoeld voor compactcamera's, maar door hun unieke eigenschappen wil ik het hier toch meenemen. Ze kunnen namelijk d.m.v. de flexibele poten aan een veelheid van dingen vastgemaakt worden: paaltjes, fietsen, hekken, of gewoon als tafelstatief.
Jobu Gorillapod in actie.

Na een paar jaar kwam er uitbreiding van het productassortiment en er is er nu ook een die sterk genoeg is om een spiegelreflexcamera te ondersteunen.

Ik heb geprobeerd om veel voorkomende zaken rondom de aanschaf van een statief met bijbehorende statiefkop te behandelen in dit artikel. Er valt natuurlijk nog meer over dit onderwerp te vertellen, zoals "hoe gebruik je een statief het beste?" en "is een statief eigenlijk wel nodig?", maar dat is voor een volgende keer. Bedankt voor het lezen,

Robert van Brug





zondag 18 november 2012

CKE 8: Glow

Niveau: gevorderde

Na de voorbereidingen op avondfotografie in de cursus, was het Donderdag zover, we mochten Glow gaan fotograferen. Ik kon alleen niet: ziek, zwak en misselijk. Enig idee hoe frustrerend dat is? Een van de jaarlijkse hoogtepunten voor de fotograaf om de hoek beschikbaar, kun je er niet heen, balen.

Verschil met voorgaande jaren is dat ik nu een opdracht had voor de fotocursus. Kwam er kort op neer dat ik moest proberen vast te leggen wat de kunstenaar bedoeld heeft. Juist. Ik snap het nog niet. Wel had ik me voorgenomen om niet net als de afgelopen paar jaar alleen maar te proberen de kunstwerken er zo goed mogelijk op te krijgen, ik hoopte een nieuwe invalshoek te vinden, iets creatiefs. Denk aan de reflectie in een etalageruit, of in een natgeregende straat. Of het kunstwerk met meer omgeving, de plaatsing van het object in de stad.

Gelukkig ging het Zaterdag al wat beter, waardoor ik toch maar even de stad in ben gegaan met camera en statief. Ik wil ook niet als enige geen foto's hebben bij deze opdracht én ik wilde het graag zien. Na iets meer dan een uur ging het niet meer, ik kreeg hoofdpijn van de drukte en had er geen lol meer in. Maar ik heb wel wat resultaten en daar ging het om.

Het eerste dat ik heb vastgelegd was een animatie op het politiebureau aan de Mathildelaan. Er werd een inbraak uitgebeeld. Deze leek relatief simpel maar door de goede uitvoering kwam hij goed over:
Nikon D90 + 18-200 mm @ 18 mm, ISO 200, f/6.3, 2.5 seconden belicht
M-stand, vanaf statief met afstandbediening.

Vanaf hier was het een klein stukje lopen naar het parkeerterrein bij Philips Lighting waar men onder een vernevelaar door werd gestuurd (fijn voor de apparatuur!) die met twee lasers werd beschenen.
Nikon D90 + 18-200 mm @ 18 mm. f/6.3, iso 200, M stand, 3 seconden belicht.
M-stand, vanaf statief met afstandbediening

Deze maskers wisselden voortdurend van kleur en sfeer waardoor, ondersteund door stemmige muziek, een mooie voorstelling ontstond op het Lichtplein. Deze vond ik persoonlijk erg mooi, het hoeft dus niet altijd supergroot om mooi te zijn. Jammer genoeg was het hier enorm dringen, ik kon onmogelijk een statief gebruiken en heb een tijd moeten wachten voordat ik een redelijk vrij blikveld had.


Al deze foto's: Nikon D300s + 35 mm f/1.8 op f/4, ISO 800, 1/10e seconde. Uit de hand.

Dan de megaprojectie op De Admirant. Dit is een bewegende animatie, waarbij het beeld doorlopend naar boven doorschuift en onderaan aangevuld wordt. Heel mooi, maar ook lastig want hele lange sluitertijden gaan niet werken.
Nikon D300s + 35 mm f/1.8 op f/2.8, ISO 1600, 1/20e seconde, uit de hand.

Dan door naar het Wilhelminaplein waar een paar prachtige lampen waren neergezet. En ook dit wisselde voortdurend van kleur, waardoor ook hier geen echt lange sluitertijden wenselijk waren.
Nikon D90 + 18-200 mm @ 20 mm, ISO 200, f/16, 2 seconden belicht.
M-stand, vanaf statief met afstandbediening.

Velen maakten hier een foto vanaf de andere kant v/h plein (waar je erop kwam) maar ik vond dit beeld mooier, o.a. met de Admirant en de Regent op de achtergrond.
En dan maar wachten tot de lampen een aansprekend beeld geven, ik vond dit het mooiste.

Toen begon het vrijworstelen richting Kleine Berg. Door kleine straatjes die hier niet geschikt voor zijn. Hier waren ook nog wat projecties maar ik heb niet eens een poging gedaan hier een statief op te stellen. Op de Kleine Berg zat iemand te schrijven en wat hij schreef werd m.b.v. een laser op het tegenoverliggende gebouw geprojecteerd. Leuk maar niet heel interessant. Daarom maar eens de andere kant van Glow op de foto gezet:
Nikon D90 + 18-200 mm @ 27 mm, iso 200, f/8, 8 seconden belicht.
M-stand, vanaf statief (vanuit portiek!), met afstandbediening

Ik vond de oude gevel van de 'Handel in IJzerwaren' wel leuk. Achteraf vraag ik me af waarom links bovenin beeld het raam open staat.

Vanaf hier was het een klein stukje lopen naar het Hooghuys. In plaats van alleen het gebouw erop te zetten, heb ik wat meer omgeving erbij gepakt. Daardoor scheen een lamp recht mijn lens in met alle lens flare vandien, maar ik vind dit wel een sfeervolle plaat geworden:
Nikon D90 + 18-200 mm @ 24 mm, ISO 200, f/8, 8 seconden belicht.
M-stand, vanaf statief, met afstandbediening.

Dankzij het kleine diafragma worden de lampen in het beeld van die mooie sterren. 

Hier om de hoek stond in een leeg winkelpand een afvalcontainer met brandende TL-balken. Dit is voor mij te artistiek, ik kan hier niets mee. Ik heb maar een foto van de toeschouwers met het object toch in beeld gemaakt. Het is in ieder geval anders dan anders. Die donkere dame in het beeld, met haar reflectie in de winkelruit vind ik wel leuk, net als de fotograaf daarachter.

Nikon D90 + 18-200 mm @ 20 mm, ISO 200, f/5.6, 1/25e seconde. Uit de hand. A-stand.

Toen was ik het eigenlijk wel zat. Ik ben teruggelopen richting auto en alleen nog gestopt bij een overkapping met halve bollen met LED-verlichting. Dit veranderde continu van kleur, maar er was geen muziek bij of wat dan ook, dus niemand stopte hiervoor. Ik vond het wel vrolijk en heb wat ingezoomd op de halve bollen en de rest heb ik allemaal buiten beeld gehouden.
Nikon D90 + 18-200 mm, ISO 1600, f/5.6, 1/30e seconde. M-stand.
Vanaf statief, met afstandbediening.

En toen snel naar huis. Ik heb denk ik maar de helft van de route gezien. Volgend jaar proberen doordeweeks te gaan omdat dat in de drukte veel scheelt. En dat werkt makkelijker bij het fotograferen. Waardoor er ook betere foto's tot stand komen.

Gezien de beperkte tijd van 1 uur en 20 minuten dat ik in de stad ben geweest, ben ik wel tevreden met het resultaat. Maar ik geloof niet dat ik 1 van deze foto's thuis groot aan de muur ga hangen. Nu laten afdrukken en bespreken op de cursus. Ik ben heel benieuwd naar de terugkoppeling en natuurlijk ook naar wat de rest ervan gebrouwen heeft. De feedback zal ik ook kort in een artikel publiceren.

Bedankt voor het lezen en tot de volgende keer.

Robert van Brug


maandag 12 november 2012

CKE 7: invulflits

Niveau: gevorderde

Ter voorbereiding op Glow hebben we tijdens de laatste cursusavond buiten wat geoefend met avondfotografie. Ik heb er al een artikel aan gewijd.

Omdat we nu toch allemaal een camera e.d. paraat hadden hebben we even kunnen oefenen met de invulflits. Hieronder in een paar foto's uitgelegd wat het verschil is met gewoon flitsen.

Zonder flits:
f/3.5, iso1600, 1/5e seconde. P-stand


De foto lijkt goed belicht, maar ons model voor de avond, cursusleidster Hanneke, die ik ervan verdenk dat ze stiekem van de spotlights genoot :-), is bewogen. 1/5e Seconde is gewoon niet snel genoeg om mensen vast te leggen. De rest is dankzij gebruik van een statief en afstandbediening wel scherp.

Met flits:
f/4.2, iso 800, 1/60e seconde.

Hanneke is hier erg fel verlicht. De achtergrond is juist weer redelijk donker.
Bovendien steekt er een lantaarnpaal uit haar hoofd, slechte compositie ook nog.

Met invulflits:

f/4.2, iso 800, 1/10e seconde. 

De foto is veel beter in balans. Hanneke staat er niet alleen breed lachend, maar ook minder extreem belicht op. Tegelijk is de achtergrond fraaier belicht, vergelijk maar eens de lampen in het witte huis op de achtergrond, of het hek.
En het is zo simpel: het enige dat je moet doen is een minder snelle sluitertijd pakken. Niet de door de camera voorgestelde 1/60e seconde (soms 1/30e), maar liefst rond de 1/15e seconde.
In dit geval heb ik de ISO nog verhoogd tot 800 wat nog wat meer sfeer geeft.

Je kunt het ook overdrijven:

f/4.5, iso 400, 1 seconde (!)

Deze sluitertijd is echt te lang, maar omdat Hanneke iets stond uit te leggen, met alle handgebaren van dien, is ze zwaar bewogen. Let ook op de toevallige voorbijganger op de fiets. Als je dit soort effecten wilt bereiken: zo moet het. De sfeer in de foto is wel prima.

Dan de camera-instellingen. Ten eerste: S-stand, sluitertijdvoorkeuze. De camera kiest dan het diafragma. ISO laag, zo laag dat er niet of nauwelijks ruis ontstaat. Zeker bij dit type fotografie waar er bijna zeker donkere partijen in het beeld zullen zitten is de kans op veel zichtbare ruis erg groot. Verhogen van de ISO heeft echter wel zin om vooral de achtergrondverlichting een kans te geven mee te doen in het beeld.
Voor een nog wat zachter resultaat van de flitser is het ook nog een idee om die onder te belichten. Kijk even in de handleiding hoe dit moet.

Voor iedereen die wel eens foto's wil maken bij een verjaardagsfeestje, in een donkerbruin café, tijdens een etentje in een sfeervol restaurant, enzovoort enzovoort: gebruik de invulflits! Op deze manier krijg je prima foto's zonder dat de sfeer kapot geflitst wordt.

Bedankt weer voor het lezen en graag tot de volgende keer.

Robert van Brug

zaterdag 10 november 2012

CKE 6: avondfotografie

Als voorbereiding op het jaarlijkse terugkerende hoogtepunt voor de fotograaf, GLOW, hebben we met de cursisten alvast wat geoefend in avondfotografie.

Tips:
  • Ga NIET flitsen. Zie ook mijn artikel over Glow 2011, waar ik dat al heb uitgelegd met voorbeelden.
  • Neem een statief mee! De sluitertijden zullen dermate lang zijn dat fotograferen uit de hand onmogelijk is. Ook een monopod (of eenpootstatief) is niet voldoende.
  • ISO op de laagst mogelijke waarde instellen .
  • Diafragma op f/11 of f/16, als er wat diepte in het onderwerp zit, anders groter (=lager f-getal)
  • Scherpstellen kan lastig zijn voor de autofocus, gebruik eventueel manuele focus.
  • UV-filter ter voorkoming van lensflare verwijderen.
  • Zonnekap, ook al is er geen zon, zeker monteren.
  • Afdrukken m.b.v. afstandsbediening of de zelfontspanner.
  • Vibration Reduction/Image Stabilization uit vanwege statief (behalve als het hard waait)
  • Neem van tevoren even door hoe de BULB-mode werkt (zie handleiding camera)
  • Neem een plastic zak mee om je spullen droog te kunnen houden als het gaat regenen. Een regenjas voor de fotograaf is ook een goed idee. Of iemand die wil assisteren met een paraplu.
  • Vanwege de lange sluitertijden zal de batterij van de camera snel leeg zijn. Zorg ervoor dat hij helemaal opgeladen is en neem een reserve mee.
  • In het menu is in te stellen dat er 'ruisonderdrukking voor hoge ISO' toegepast moet worden. Dit komt de kwaliteit ten goede, maar iedere opname duurt zo wel twee keer zo lang, en dat scheelt bij deze vorm van fotografie aanzienlijk. Ik heb dit aanstaan.
  • Bij veel opnames tijdens Glow zal er licht van veel soorten lichtbronnen zijn. De juiste witbalans instellen is daardoor lastig. Stel AWB/Automatische Witbalans in, fotografeer in RAW en regel het in de nabewerking!
  • De lichtmeter van de camera kan in verwarring raken doordat er geen oog tegen het oculair gedrukt wordt. Er komt nu langs deze kant plotseling licht de camera binnen waardoor de lichtmeting anders uit zal vallen. Maar dat is niet erg omdat een BULB-opname toch in de M-stand plaatsvindt. Nog meer dan anders geldt daarom hier: controleer het resultaat van de opname goed achterop de display van de camera. Controleer ook het histogram. Het is dus niet nodig om de zoeker af te sluiten.
Een heleboel van de zaken die hierboven genoemd staan kunnen ook met een eenvoudige compactcamera wel gerealiseerd worden. Belangrijkste blijft het statief en niet flitsen.

Er zullen echter ook een aantal bewegende beelden zijn die de moeite waard zijn. In dat geval geldt:
  • Diafragma wijd open (laagste f-getal)
  • ISO zo hoog als je durft. Test dit op voorhand. 
  • Lukt het dan nog niet, ga dan filmen, voor de afwisseling sowieso leuk.
  • Als het echt niet anders kan: gebruik de flits. Maar dan wel in combinatie met een lange sluitertijd van bijvoorbeeld 1/10e seconde, dan blijft er nog wat van de sfeer over. Binnenkort een heel artikel over invulflits.
Maar ook als er geen Glow o.i.d. is kun je 's avonds leuke dingen doen. Hierbij wat voorbeelden van afgelopen donderdagavond. Locatie: het parkeerterrein voor CKE:
f/11, iso 160, 29 seconden (!).

Cursusleidster Hanneke stond hier achter Teus (in Yale jas) en volgde de contouren van zijn lichaam met een zaklamp. De hoorntjes op zijn hoofd maken het af!

f/11, iso 200, 13 seconden

Dit krijg je als iemand met een zaklamp in de lucht gaat schrijven. Na iedere letter snel weer een hand voor de zaklamp. In spiegelschrift geschreven, is nog lastig! Je kunt natuurlijk ook de foto spiegelen na afloop, maar dan staat de rest in spiegelbeeld. Let op dat Hanneke (die ook dit deed) zelf niet zichtbaar is op de foto. Maar als je goed kijkt zie haar toch nog een beetje.
Dit is ook geschikt om (met een mooiere achtergrond) iets voor een nieuwjaarswens o.i.d. te maken.

f/7.1, iso 200, 2.5 seconden.

Ik was nog niet klaar en heb alleen de laatste paar seconden van het zwaaien met sterretjes. Hanneke is op deze foto wel zichtbaar omdat ik heb geflitst. De flits duurt echter maar ongeveer 1/1000e seconde en de rest van de 2,5 seconde is dan de zwaai.
Detail: dit is geflist met als instelling 'rear' of 'tweede gordijn'. Als je dit gewoon flitst (front/eerste gordijn) dan ziet dat er heel vreemd uit. Probeer maar!
Ook met sterretjes kun je in de lucht schrijven, voor een nog leukere uitstraling dan met een zaklamp.

Nog meer gespeeld? Ja hoor!
f/11, iso 400, 30 seconden.

hier is de boom midden in beeld zolang de sluiter openstond met een krachtige zaklamp beschenen. Zou het anders een silhouet worden, nu zit er weer kleur in het beeld. De opvallende lucht is een gevolg van lichtvervuiling: verstrooiing van licht door luchvervuiling. Wat verwacht je anders boven de lichtstad?

f/16, iso 400, 10 seconden.

Hier had ik scherpgesteld op de boomtop en heb ik die 10 tellen lang beschenen. Ik vind dit gaaf!

De mogelijkheden zijn eindeloos, wees creatief en leef je uit!
Overigens hebben we ook nog geoefend op het gebruik van een invulflits, maar daar maak ik een apart artikel van.

Mocht je het nog niet kennen: ik raad een bezoek aan Glow in Eindhoven van harte aan, zeer de moeite waard, ook om gewoon te beleven en niet te fotograferen.

Volgende week Glow, een verslag daarvan komt er dus ook binnenkort aan.

Robert van Brug

Nikon 70-200 mm F/4

Nikon heeft, in navolging van Canon, een nieuwe professionele lens op de markt gebracht: de 70-200 mm in een f/4-variant. Lichter, kleiner en goedkoper dan de onovertroffen f/2.8.



In dit blog bespreek ik of deze lens voor mij interessant is.

Momenteel gebruik ik een aantal lenzen, namelijk:
  • 18-200 mm f/3.5-5.6 VR II (DX)
  • 35 mm f/1.8 (DX)
  • 105 mm macro f/2.8 VR
  • 300 mm f/2.8 VR
De laatste twee lenzen zijn van wereldklasse. De tweede is ideaal in situaties met zeer weinig licht, zoals bij een popconcert. De eerste lens in deze lijst daarentegen, tevens de eerste lens die ik destijds kocht bij mijn camera, voldoet niet goed meer. Ik loop tegen beperkingen aan. De beeldkwaliteit is redelijk maar niet geweldig. Aan de scherpte ontbreekt wel het een en ander. De vertekening in het groothoekbereik is enorm, de chromatische aberratie is fors. Bovendien is de lichtsterkte met f/5.6 (in het telebereik) niet geweldig. 
De lens heeft echter ook voordelen: licht, klein, veelzijdig en voordelig. Dat is allemaal relatief natuurlijk, want waar vergelijk je dit mee?

Als de 18-200 mm lens niet meer voldoet dan ligt één bepaalde upgrade voor de hand:
  • 24-70 mm f/2.8 én
  • 70-200 mm f/2.8 VR II.
Een vervanging door twee andere lenzen. Van wereldklasse én 4 keer (2 stops) lichtsterker. Maar het zijn er wel twee, dat is minder handig. En deze objectieven zijn per stuk veel groter en zwaarder dan die ene lens nu, laat staan gezamenlijk. En dan de prijs: ca. 3300 euro voor de twee samen. Tegenover 600 euro voor de 'oude'. Dat is wel een hele forse stap! Overigens zal het de oplettende lezers opgevallen zijn dat je in het groothoekbereik wat mist. En dat mis je echt! De 6 mm die hier ontbreekt maakt veel verschil, kijk maar eens hier en probeer zelf het verschil tussen 18 en 24 mm. 

Terug naar het onderwerp van dit artikel: de 70-200 mm f/4. Dat lijkt een waardevolle toevoeging aan het assortiment. Ook geschikt voor Full Frame, degelijk, optische topkwaliteit, alleen met de halve lichtsterkte, f/4 in plaats van f/2.8. Maar dat is niet alles: de statiefgondel zit er niet bij en kan bijgekocht worden. Ongelooflijk dat die ontbreekt bij zo'n topproduct.
En dan zijn we er nog niet, de f/4-versie heeft namelijk geen weather-sealing. Dus spatwater en stof komt veel makkelijker in de lens dan bij de f/2.8 versie die dat wel heeft. Daarmee is het feitelijk geen professioneel objectief. De professional moet ook in de motregen door kunnen werken zonder bang voor de apparatuur te hoeven zijn. Nou ben ik geen professional, maar deze lens wordt onterecht wel zo gepositioneerd.
Het is niet alleen maar kommer en kwel, ik zie ook voordelen: zo is deze lens een heel stuk lichter (ongeveer de helft!) en iets kleiner. En hij heeft als eerste lens ooit de nieuwste versie van Nikon's Vibration Reduction, wat tot 5 stops langzamere sluitertijden mogelijk moet maken. Dat is heel mooi, maar is het genoeg?

Voor mij verder nog belangrijk: het kunnen gebruiken van teleconverters. Mijn 1.4x teleconverter is zonder problemen met beide lenzen bruikbaar, maar de 2x teleconverter werkt met een f/4 objectief alleen met een D4, D600 of D800(e). Dus niet voor mij. Terwijl ik als toepassing nou net voor me zie dat ik met deze lens op pad ga, met een 2x teleconverter bij de hand zodat, als het nodig is, ik de lens kan omtoveren in een 140-400 f/5.6 (effectief f/8 wegens scherpte). En dat zou met een f/4 niet kunnen, dat wordt dan in combinatie met een 1.4 TC een 98-320 mm f/5.6 (effectief f/6.3 wegens scherpte). En die 1.4 TC doet het ook op de f/2.8, die combinatie is alleen sneller...

En dan de prijs: momenteel kost de f/4 inclusief losse statiefgondel 1500 euro.
De f/2.8 versie, standaard mét statiefgondel kost ca. 1850 euro. Akkoord, dan krijg je een lompere lens, een zwaardere lens, maar ook een bewezen stuk topkwaliteit dat een twee keer zo groot diafragma heeft. En het zal aan mij liggen, maar ik gebruik die extreme waarden voortdurend, dus die zou ik enorm missen als ze er niet op zitten. De prijs is een misser, vind ik. Misschien dat de f/4 nog een paar honderd euro in prijs zakt, dat zou op zich terecht zijn.

Maar voor mijn doeleinden blijft de 70-200 f/2.8 op het wensenlijstje. O.a. ingegeven door het gewenste gebruik met teleconverters. Op termijn aangevuld met een 24-70 f/4 die er in 2013 ook aan schijnt te komen. En een Full Frame camera, en...

Voorlopig blijft het bij dromen, maar de 70-200 f/4 wordt het in ieder geval niet. En dat allemaal zonder met een van de genoemde lenzen ook maar 1 foto te hebben gemaakt. Dat zou namelijk de zaak nog op zijn kop kunnen zetten, misschien moet ik, als het zover is (heel lang sparen nog) toch eerst zo'n lens eens een paar dagen huren. 

Robert van Brug

zaterdag 3 november 2012

CKE 4: Reactie-opdracht

Een van de opdrachten gedurende mijn fotocursus bij het CKE is de reactie-opdracht.  Het gegeven is eenvoudig: we beginnen met een foto, die ter inspiratie dient voor een volgende foto. Deze foto wordt door een van de cursisten gemaakt. Die nieuwe foto dient dan ter inspiratie voor de foto die de volgende cursist de week erop zal maken. Enzovoort, totdat iedereen aan de beurt is geweest.

 Het resultaat zal een reeks foto's zijn die een verhaal vertellen. Omdat iedere foto door iemand anders is genomen is onmogelijk te voorspellen hoe het verder zal gaan. Het enige dat vastligt is het formaat (20 x 20 cm, met witte rand, Fuji mat/lustre papier, afgedruk bij Profotonet), verder staat alles vrij.

De reeks zal tentoongesteld gaan worden na afloop van de cursus, samen met de reeksen van de andere gevorderde groepen.

 Dit is de eerste foto in de reeks:
Foto gemaakt door Hanneke Franssen-Moorren, onze cursusleidster.
Ingescand.

Nu ben ik toevallig de eerste cursist op de lijst, dus ik mocht hiermee aan de slag. 

Tja, wat moet je ermee? Wat komt er in me op? Het is een stilleven, niet bijster interessant, een kan met een tak erin en een schilderij op de achtergrond. Het is druk met tafelkleden, er ligt van alles over elkaar heen. Er staan ook nog wat borden/schalen op tafel... En een stoel. 1 stoel. Dit lijkt een eettafel, dus waar zijn de andere stoelen? Dat zit me dwars in het beeld. En de stoel lijkt niet bij de tafel te passen. Tenslotte staat er een randje gordijn op de foto. 

Mijn eerste gedachte was, ik ga ook iets met een tafel doen, dat is het bepalende onderdeel in de foto, maar dan heel anders. Ik maak er een puinhoop van op tafel. Of maak een buitenfoto. Zoiets. Maar ik had niet zo heel veel tijd, dus binnenshuis een opstelling met de eettafel gemaakt. Maar dan gespiegeld. Ook met 1 stoel, dat wilde ik gelijk houden. En die tafelkleden? Weg ermee, niets op tafel. Een kan met een tak dat kan ik ook (even de roos snoeien). Wat zet ik op tafel? En toen kreeg ik 2 ideeën. Ten eerste: een heel oud fototoestel als verwijzing naar de fotocursus. Ten tweede, de eerste foto zet ik ook op tafel. Als de volgende dat nou ook doet, dan hebben we al een foto van een foto van een foto. En dit kan zo door blijven gaan. Het Droste-effect. Nu maar zien of dat gaat gebeuren. 

Dit is het resultaat:
Nikon D90 met 18-200 mm @ 38 mm, diafragmavoorkeur (A-stand), vanaf statief. 
Indirect via wit plafond geflitst (flits 1/3e stop onderbelicht)
ISO 200 (voor minimale ruis), f/8 (voor optimale scherpte), 1/25e sec.
Vibration Reduction uitgezet (vanwege statief). 
Afstandbediening gebruikt om bewegingsonscherpte te voorkomen.
De lampen boven de tafel werden door mijn vrouw uit beeld gehouden!
In nabewerking wat vlekjes op de muur weggekloond.

Het grapje is dat ik toch een vogel de foto in heb weten te smokkelen. De camera op de foto is een Kodak Brownie Six-20 camera Model F (with flash contacts!) Via e-Bay kun je hier tweedehands nog wel aankomen, kost bijna niets. Het exemplaar op de foto heeft mijn vader ooit nieuw gekocht, ik schat in 1955.

De vraag die mij wel bekroop was "leer ik hier iets van?" Inmiddels kan ik die vraag positief beantwoorden. Een foto maken met een andere foto ter inspiratie is nieuw. En dat onder tijdsdruk, in een vast formaat van 20 bij 20 cm. En de wetenschap dat de foto in de groep besproken gaat worden geeft extra druk. Bovendien zal mijn foto de inspiratie voor de volgende opname zijn. En het wordt tentoongesteld aan het eind van de cursus, dus toch zorgvuldig aan de gang geweest.

Ik ben benieuwd hoe het verder gaat. Waarschijnlijk kan ik pas van het eindresultaat met alle foto's weer een opname maken. 

Ebru, succes met het maken van de volgende foto.

Robert van Brug




vrijdag 2 november 2012

CKE 5: Feedback opdracht landschapsfotografie

De eerste praktijkopdracht voor de cursus heb ik in dit blog al een keer beschreven, maar nu  kregen en gaven we feedback op elkaars foto's. Leuk om te zien en te doen. En opvallend dat een groep mensen met een gedeelde hobby op dezelfde dag hetzelfde gebied ingaat en dan met zulke verschillende beelden komt. En in een aantal gevallen bijna exact hetzelfde beeld van een bepaalde paddenstoel, die ene boom, datzelfde pad.

Maar zoals beloofd hierbij de feedback zoals ik die ontvangen heb op mijn foto's:
Erg donker in het landschap, lucht is lekker dramatisch met die zonnestralen er doorheen. Overall niet sprekend genoeg om een topper te zijn.

Prima macro-foto, lekker scherp. Compositie goed met iets meer dan de helft van 1 paddenstoel. Goed dat de vorm nog een paar keer herhaald wordt door nog twee (in totaal 3: is ook goed) paddenstoelen. Maar: er zit een vlekje in het beeld dat enorm afleidt en dan ook nog bijna exact in het midden.

Leuke standaardplaat, maar springt er niet echt uit.

Ook deze plaat kreeg de handen niet op elkaar. Hij was wel anders dan al die andere foto's van dat pad, maar niet beter. Had nog schuiner gemoeten heb ik horen noemen. Recht was het beeld sterker geweest vond een ander.

De eerste foto waar men wel van gecharmeerd waren. Lijkt wel licht te geven. Centrale compositie niet erg want er zit een duidelijke diagonaal in. Licht dat door de transparante paddenstoel heen schijnt is erg mooi.

Redelijk enthousiasme op deze twee schimmels (?) op een berk. Grappig dat een aantal mensen hier een erotische associatie bij hadden en dan nog wel een die ik zelf ook direct had. Goed plaatje, wel interessant, maar geen duidelijk lijnen die je ergens naartoe voeren. Had misschien onder andere hoek sterker geweest.

Deze haalde de top 5 uiteindelijk net niet. Prima plaatje, spreekt ook aan, technisch goed maar andere zijn nog wat aansprekender.


De bedoeling was om per cursist tot een top 5 te komen. De mooiste, meest aansprekende beelden uit de selectie van 12. Uiteindelijk werden het de volgende 5 foto's:
Dit werd vooral een interessant beeld met heel sterke compositie genoemd. Mooi dat het nét geen zwart/wit is.

Waren die kleuren echt zo? Heb je de nabewerking niet overdreven? De berkenstammen lijken wel zilver.

Heerlijk knallend rood tegen groene achtergrond. Het beeld 'klopt'.

Prima macro foto. Bijna complementaire kleuren (roodachtig tegenover groen). Mooi licht in de paddenstoel. Was het beter geweest om iets maar naar rechts de opname te maken zodat 1 zijkant er helemaal opstaat en de stam niet zo centraal staat? De kleine imperfectie bovenop de paddenstoel werd als niet storend ervaren.

En dan de #1:
Abstract beeld. Bijna onmogelijk te zeggen wat dit is, maar dat maakt het alleen maar interessanter. Prima zwart-wit. Beeld was nog sterker geweest als het niet zo horizontaal was geweest, had het diagonaal van linksonder naar rechtsboven vastgelegd.

Tenslotte hebben we nog een poging gedaan om de beste foto te kiezen. Heel lastig vanwege de variatie in onderwerpen, maar ook in afdrukkwaliteit (thuis op deskjet, hema, profotonet) en het formaat (sommigen hadden 20 x 30 cm, dat oogt anders dan 13 x 19 of 10 x 15). Groter oogt snel beter, maar als de rest allemaal even groot is valt het uit de toon. Ook het witte randje dat sommige om de foto hadden laten zetten ziet er professioneel uit (TIP!) en afdrukken in mat i.p.v. glans doen het ook erg goed (TIP!)
Iedereen mocht zijn/haar topfoto op tafel leggen en toen zijn we daar op doorgegaan. Wat is dan de allerbeste? Onmogelijk te zeggen en dus ook veel discussie. Maar dat is goed en biedt weer wat nieuwe inzichten. Bovenstaande foto zat in ieder geval bij een top 5, waar ik best trots op was gezien het andere werk. Overigens opvallend dat de hele top 5 uit meer abstracte beelden bestond. De glasheldere landschappen/wolkenluchten/paddenstoelen haalden de top geen van allen.

Leuk, al die verschillen. Iemand had zich in pinhole-fotografie uitgeleefd. Een ander had alles in zwart-wit bewerkt met een plug-in voor Photoshop. En zo was het heel divers en leerzaam. Ik heb weer een leuke avond beleefd. Op naar volgende week, voorbereiding op de opdracht avondfotografie. Ik heb er nu al zin in.

Robert van Brug