Over statieven wordt wel eens het volgende gezegd: een fotograaf koopt 3 statieven in zijn leven.
Het eerste statief is een goedkoop dingetje. Een statief is vooral lastig, wat moet je er eigenlijk mee, maar vooruit, omdat je heel af en toe niet zonder kunt. Of het is een krijgertje van Ome Jan die er nog een op zolder had staan. Of gratis bij een abonnement op een fotografieblad, zoals mijn eerste statief.
Het tweede statief komt een paar jaar later. Naar mate de fotograaf meer bedreven raakt zijn er meer en meer situaties die om een statief vragen. De fotograaf zelf grijpt ook vaker naar het statief omdat het wel degelijk helpt een goede foto te maken. En dat eerste ding was toch wel erg wankel, werkte niet fijn, was zwaar, enzovoort.
Na enige jaren gaat de fotograaf door de knieën voor het derde statief dat precies aan zijn/haar wensen voldoet. Exact het juiste type dat helemaal past bij de vorm van fotografie. En zo ook de accessoires en die zijn er legio. Dit statief kost veel geld, maar het is niet duur, het is een investering voor de rest van je leven.
Het zal duidelijk zijn dat dit veel geld kost. Het is verleidelijk om direct een flink duur ding te kopen in de hoop in 1 keer het laatste statief aan te schaffen. Dit is echter een illusie. De fotograaf moet eerst flink wat tijd investeren en zich ontwikkelen in een bepaalde richting. Welke vorm van fotografie wordt het? Op welke manier ga je foto's maken?
In dit artikel geef ik verder wat uitleg over wat er zoal te koop is en waar je op moet letten bij de aanschaf van een statief. Het eerste statief sla ik over in dit verhaal, ik ga uit de van de fotograaf die er achter is dat een statief regelmatig zinvol is en die er tijd en geld in wil investeren.
Ook ga ik uit van een driepootstatief, niet van een eenpootstatief, ook wel monopod genoemd.
Een kwaliteitsstatief wordt los verkocht. Een camera kan er niet op gemonteerd worden, er moet nog een balhoofd of iets dergelijks bij. Dit balhoofd is ook duur, hou hier rekening mee. De helft van het budget zal opgaan aan het statief zelf, de andere helft aan balhoofd en andere zaken.
Het statief
Hoe groot en zwaar mag het zijn? Dit hangt voornamelijk af van de toepassing. Wordt het statief in een studio geplaatst en niet meer verplaatst dan is gewicht niet belangrijk. Maar de fotograaf die de hele dag met zijn spullen op pad is in de natuur wil graag een lager gewicht en afmetingen.Gewicht
Het gewicht van het statief wordt vooral bepaald door het materiaal waar het statief van gemaakt is.Vroeger waren statieven van hout, prima schokabsorberend materiaal maar erg zwaar. Daarna kwam aluminium. Iets lichter dan hout, kan niet roesten, maar als het koud is wordt het ook erg koud om vast te houden.
Sinds een aantal jaar zijn er statieven gemaakt van carbon op de markt. Dit is een stuk lichter en toch stevig. En goed vast te houden in de kou. Enige nadeel is de prijs.
Aantal segmenten
Statieven hebben 3 poten, die in een aantal segmenten ingeschoven kunnen worden. Dit zijn 3, 4, 5 of 6 segmenten. Hoe meer segmenten, hoe kleiner het statief opgeborgen kan worden, maar ook hoe minder stevig het statief wordt. Moet het vaak in de koffer mee op reis, ga dan voor 6. Zo niet, kies dan voor 3.Vergrendeling van de pootsegmenten
Er zijn systemen met een clip, met een vleugelmoer en draaisystemen. Goedkopere systemen verliezen in deze systemen veel stabiliteit. Probeer het uit in de winkel, kijk wat handig werkt en wat goed voelt.Hoogte
Er zijn twee zaken belangrijk bij de hoogte van het statief: de minimale en maximale hoogte.De minimale hoogte is meestal alleen van belang voor macrofotografie. Het vereist dat de poten platgelegd kunnen worden en dat de middenkolom verwijderd of gekanteld kan worden.
Statief met poten die plat kunnen en verstelbare middenzuil, ideaal voor macrofotografie.
De maximale hoogte is wel van belang. Het werkt het fijnst als je rechtop achter het statief kunt staan en dan door de zoeker van de camera kunt kijken. Het is stabieler om de middenkolom niet te gebruiken. Dan moet de koppelingsplaat van het statief op mijn ooghoogte zitten (10 cm onder mijn lichaamslengte) minus de hoogte van de camera (10 cm) minus de hoogte van het balhoofd (weer 10 cm). Rond de 150 cm is voor de meeste mensen prima.
Twee kanttekeningen hierbij. Ten eerste: is het erg om een klein beetje te bukken bij het maken van een foto? Heeft u vaak rugklachten dan is het antwoord ja. Ten tweede: probeer altijd foto's te maken op ooghoogte met het onderwerp. Niet op de eigen ooghoogte. Bij het fotograferen van kinderen moet het statief naar beneden. Maar een portretfoto van iemand die 2,10 m lang is, dan komt de middenzuil goed van pas. Mogelijk moet de fotograaf dan op een trapje achter het statief gaan staan.
Draagvermogen
Ieder statief heeft een maximaal draagvermogen. Denk aan de camerabody, batterijgrip, zwaarste lens, geheugenkaart, batterij, flitser, balhoofd en wat er nog meer op gemonteerd kan worden. Wat dit samen weegt moet makkelijk door het statief gedragen kunnen worden. Makkelijk betekent een factor 3 die vaak als vuistregel wordt gebruikt. Bij een gezamenlijk gewicht van bijvoorbeeld 3 kg, moet het statief dus 9 kg kunnen dragen.Merken
Er zijn verschillende merken die allemaal goede spullen op de markt brengen Gitzo is een hele bekende. Manfrotto is ook bekend en iets voordeliger. Benro is een wat nieuwere speler. Schijnt prima spul te zijn voor nog iets minder geld. En zo zijn er nog talloze andere. Ga in een fotovakhandel wat uitproberen. De meeste fotovakzaken hebben een aantal merken in hun winkel, maar niet alle, dus bezoek verschillende winkels. Laat je uitgebreid voorlichten. Lees erover op internetfora die voor jouw vorm van fotografie bedoeld zijn, wat gebruiken de anderen en waarom?Statiefkop
Nu er een keuze is gemaakt voor een statief, moet er ook nagedacht worden over een manier om de camera op dit statief te zetten. Het statief eindigt namelijk met een schroef die niet past in de camera, deze is bedoeld om de statiefkop op te plaatsen.
Bovenzijde Gitzo series 4 carbon statief.
Op welke wijze de camera gekoppeld gaat worden aan het statief zal afhankelijk zijn van de vorm van fotografie. Hieronder zal ik een aantal mogelijkheden bespreken.
Balhoofd
Een balhoofd is een heel makkelijk hulpmiddel op een statief. Heel eenvoudig kan de camera alle kanten op gedraaid worden en in iedere gewenste positie kan het vergrendeld worden.
Balhoofd van Really Right Stuff.
High-end model met bijbehorende prijs.
Er zijn talloze balhoofden verkrijgbaar en welke het fijnste werkt is zeer persoonlijk. Let op de koppeling met de camera (op de foto hierboven is een snelkoppeling vereist), de bediening en of het degelijk voelt. Ook bij balhoofden geldt een draagvermogen, maar nu is daar geen factor 3 meer voor. Toch raad ik aan een balhoofd te nemen dat het maximale gewicht ruim aan kan, het zal zo ook minder hard slijten.
Voor allerhande specialistische vormen van fotografie zijn aparte balhoofden verkrijgbaar die ik hier niet zal bespreken.
Bezuinig niet op dit onderdeel, een ketting is zo sterk als de zwakste schakel, dus het balhoofd moet bij de camera/lens en het statief passen.
Vloeistof-/videohoofden
Manfrotto fluid video head
Voor het maken van videobeelden vanaf statief zijn er vloeistofkoppen beschikbaar. De vloeistof maakt dat er geleidelijke bewegingen mogelijk zijn tijdens het filmen. De hendel helpt erbij om die vloeiende beweging netjes te maken.
Schommelkop
Voor hele lange en zware objectieven, zoals bijvoorbeeld gebruikelijk bij vogelfotografie, schiet een normaal systeem al snel te kort. Wat de meeste natuurfotografen dan ook gebruiken is een schommelkop (Gimbal Head in het Engels)
Wimberley schommelkop WH200 version II.
Hier met Canon telelens, een teleconverter, een camera body
en gemonteerd op Gitzo carbon statief.
Houd er rekening mee dat er nog een lensplaat nodig is bij gebruik van een schommelkop. Deze wordt onder de lensvoet geschroefd. Er zit een gleuf aan de zijkant van deze lensplaat waarmee de (snel)koppeling met de schommelkop mogelijk wordt. Eenmalig moet het zo ingesteld worden dat de hele opstelling in balans is.
Voor natuurfotografen werkt een schommelkop ideaal. De zware spullen kunnen op het statief rusten zodat de fotograaf niet vermoeid raakt terwijl hij/zij in afwachting is van dat ene speciale moment. Bewegingen van links naar rechts en van boven naar beneden zijn allemaal makkelijk en vloeiend te maken. Nadeel is dat de body niet zijwaarts gekanteld kan worden. Het statief moet precies waterpas staan om die reden. Bij alle andere vormen van statiefhoofden is dat geen punt.
Indien een camera met een objectief zonder lensvoet is uitgerust, dan past dit niet op een schommelkop. Het kan wel, maar dan is er een cameraplaat en een apart verbindingsstuk nodig. Deze zijn vrij prijzig, maar het bespaart een tweede statiefkop, wat nog duurder is.
Gorillapod
Sinds een aantal jaren zijn er Gorillapods op de markt, van de firma Jobu. Geinige maar ook handige dingetjes met een uniek ontwerp. Deze zijn oorspronkelijk bedoeld voor compactcamera's, maar door hun unieke eigenschappen wil ik het hier toch meenemen. Ze kunnen namelijk d.m.v. de flexibele poten aan een veelheid van dingen vastgemaakt worden: paaltjes, fietsen, hekken, of gewoon als tafelstatief.
Na een paar jaar kwam er uitbreiding van het productassortiment en er is er nu ook een die sterk genoeg is om een spiegelreflexcamera te ondersteunen.
Ik heb geprobeerd om veel voorkomende zaken rondom de aanschaf van een statief met bijbehorende statiefkop te behandelen in dit artikel. Er valt natuurlijk nog meer over dit onderwerp te vertellen, zoals "hoe gebruik je een statief het beste?" en "is een statief eigenlijk wel nodig?", maar dat is voor een volgende keer. Bedankt voor het lezen,
Robert van Brug
Geen opmerkingen:
Een reactie posten