maandag 28 juli 2014

Beverfotografie

Weinigen staan stil bij de natuur in Nederland. En soms snap ik dat wel: wij hebben geen leeuwen, tijgers en olifanten. Er gaan al jaren geruchten over de terugkeer van de wolf in Nederland, maar het is nog niet zover, helaas. Tot die tijd moeten wij het doen met Reeën, Damherten, Edelherten, Vossen, Dassen, Konikspaarden en Heckrunderen. Al dan niet in Nationale Parken, al dan niet geherintroduceerd. Maar er is wel degelijk wat te zien. En dan is er de Bever.

De Bever is een knaagdier dat de meeste Nederlanders nog nooit in het echt gezien hebben en alleen kennen uit tekenfilmpjes van Disney, waarin zij aan de lopende band bomen omknagen. Hier zit wel degelijk een kern van waarheid in, en de voortanden van de bever zijn dan ook een geducht wapen. Zij zijn echter behoorlijk schuw en komen niet overal voor. Een van de meest geschikte gebieden is Nationaal Park De Biesbosch. Hier leven naar verluid circa 300 bevers in het wild.

Dan nog is ze vinden of zien geen makkelijke opgave. Ik heb hierbij in ieder geval hulp ingeroepen van Bas Breetveld van Fotosloep.nl. Bas is een zeer ervaren wildlife fotograaf die workshops geeft en het gebied op zijn duimpje kent. En dat is belangrijk, die lokale kennis. Waar zijn recent bevers gezien? Waar is de kans het grootst?

Bas heet mijn vrouw en mij van harte welkom in zijn fotosloep. Een naar eigen specificatie gebouwde aluminium boot met zeer geringe diepgang dat overal kan komen. Voorzien van een krachtige buitenboordmotor om naar het gebied toe te snellen, en een elektro fluistermotor om in stealth mode de beesten te kunnen besluipen. Wij wisten dat het mooi weer zou worden, maar helaas was het een van de heetste dagen van 2014 met een dagmaximum van 35 graden Celcius in de schaduw. En er was geen schaduw! Vertrek om 17.00 uur en toen was het nog bloedheet. Gelukkig is het op het water iets minder. Met veel drinken, een safarihoed, zonnebrandcrème en muggenlotion zijn we op het ergste voorbereid. Oh ja, en een camera.

Al snel begint Bas gepassioneerd over 'zijn' gebied te vertellen en over de wetenswaardigheden van de bever. Hoe ze leven, hoe je ze kunt waarnemen en hoe je ze moet benaderen. In ieder geval zo stil en bewegingloos mogelijk. Vandaar ook de elektromotor, maar ook de camera moet al in de aanslag (geen bewegingen) en voor het eerst heb ik van de Quiet-mode van mijn camera gebruik gemaakt. Deze werkte overigens boven verwachting, veel stiller, maar wel langzamer. Aan het begin van de trip had ik de 2x teleconverter nog op mijn 300 mm f/2.8 zitten, maar aan het einde was dat niet meer haalbaar.

In het begin is het nog bloedheet en wachten wij geduldig peentjes zwetend op de eerste bever. We worden nog verrast door een langszoevende IJsvogel, maar de bevers laten zich niet zien. Is het dan toch te warm, zoals gevreesd wordt?
Zwemmende Bever
ISO 1600, f/8, 1/250e sec.
Nikon D600 + 300 mm f/2.8 + 2x TC III, uit de hand
Om half 8 is het dan zover: de eerste zwemmende bever wordt in de buurt van de boot gespot door Bas. Voorzichtig gaan we langszij varen en ik kan heel stil een paar opnamen maken. Bas vertelt dat dit een oude man is, een enorme bever. Deze is minder schuw dan de vrouwen die een burcht met kroost moeten verdedigen. Geluk voor ons. Bovendien is er net even wat zonlicht dat onder de begroeiing doorschijnt waardoor de bever in het zonnetje gezet wordt.

De klap op het water

De bever wordt een tijd door ons gevolgd, waarbij ik braaf de aanwijzingen van Bas opvolg over hoe ik me moet gedragen. Na enige tijd is de bever ons toch zat. Hij vlucht niet, maar geeft een waarschuwing door met zijn staart een klap op het water te geven. Met meer geluk dan wijsheid leg ik dit moment vast. We laten dit stukje Biesbosch verder met rust en varen verder.

Ondertussen wordt het al later en later en neemt gelukkig de hitte een beetje af. De zon schijnt niet meer genadeloos op de bol dus kan ook de hoed af. Maar warm blijft het. Het ene mooie stukje van De Biesbosch na het andere doemt voor de boeg van de fotosloep op.

De Biesbosch, net na half 9 's avonds.
Nikon D300s + 24-70mm f/2.8
iso 200, f/4, 1/2000e sec, op 24 mm.
Het uitzicht is af en toe werkelijk fantastisch en ik probeer er fotografisch wat van te maken, maar ook bovenal van te genieten. Dat lukt zeker, bij ons allebei.

Fuut in laat avondlicht
foto genomen om 20:45 uur.

Mooi licht maakt alles mooi. Ook zoiets eenvoudigs als een Fuut, waar er vele van in De Biesbosch voorkomen.

Kuifeend (vrouw) met 5 kuikens.
Foto gemaakt om net na 21.00 uur.

Kuifeenden zijn ook zeer gangbaar, maar ik had niet eerder kleintjes gezien. En in mooi licht is ook dat mooi.

We hadden wat zitten dollen of we een beverdiploma konden verdienen en Bas ging hier gewoon in mee. Dat zou bestaan uit de volgende niveau's:

  1. bever niet echt gezien, maar wel strepen/golven in het water veroorzaakt door bever
  2. bever horen knagen in de verte
  3. bever gezien!
  4. bever op de foto kunnen zetten
  5. een bever op de oever aantreffen die aan het foerageren is
  6. zelf een bever ontdekken (vrijwel kansloos als Bas ook in de boot zit)
  7. een beverburcht ontdekken inclusief de paden die erbij horen
  8. de individuele bevers herkennen en weten hoe ze benaderd kunnen worden
Ik zou vooraf tevreden zijn met een paar geslaagde foto's, maar verdomd, om 22:06 uur spotte ik een bever die Bas niet zag (yes!). Hij was behoorlijk afgeleid door een bever aan de andere kant, maar toch, ik zag deze in het donker op de oever. En uit het water! Dus niveau 5 en 6 met één bever behaald.

Bever op de oever!
Nikon D600 + 300 mm f/2.8
f/2.8, ISO 3200, 1/100e sec., uit de hand, in Quiet mode
Hier komt mijn apparatuur heel goed van pas. De full frame sensor kan nog soepel omgaan met de ISO3200 en mijn telelens is met f/2.8 ultra lichtsterk. Een goed functionerende stille modus, een vaste hand en tsjlak (in plaats van KLIK!) en hij staat erop. De foto is niet ontruist, alleen wat verkleind. Ik heb er precies 1 foto van kunnen maken, bij de tweede lag de bever al bijna helemaal in het water.

De zon was op dat moment al ondergegaan, dus de opname is in de schemering gemaakt. Maar gelukkig hebben we de zonsondergang wel meegemaakt op het water.

Zonsondergang in De Biesbosch
Nikon D600 + 300 mm f/2.8
ISO 800, f/4, 1/4000e sec.
Deze instellingen waren een beetje overdreven, maar we voeren hier rond in Zeearend gebied. Er zitten inmiddels 9 Zeearenden hier (2 nesten en 1 solitair exemplaar) dus het gaat goed met deze machtige rover. Helaas hebben wij ze niet kunnen spotten wat waarschijnlijk met de grote drukte op het water te maken heeft. Maar natuurlijk hoopte ik er wel op en had ik de camera voor een eventuele ontmoeting in gereedheid gebracht. Wees voorbereid!

Iets later, zelfde gebied.
Nikon D300s + 24-70mm f/2.8 @70mm
ISO 200, f/4, 1/1600e sec.
Op de terugtocht van de zonsondergang dus nog zelf een bever gespot. En honden horen blaffen in de verte, dacht ik. Dit bleken echter reeën te zijn die hier veel voorkomen. Nooit geweten dat die blaffen. We hebben nog geprobeerd een ree te betrappen op het oversteken van een plas water, maar helaas.

Het was een memorabele zeer warme avond. Wij waren na middernacht pas thuis en toen was het nog 27 graden Celcius, abnormaal. Olga en ik vonden het een fantastische ervaring, die mede dankzij de kennis en het enthousiasme van Bas zo goed geslaagd is. Zeker een stuk of 8 verschillende bevers gezien, maar vooral genoten van de mooie natuur. Voor herhaling vatbaar!

Bedankt voor het lezen,

Robert van Brug





zondag 27 juli 2014

Steeds duurdere supertelelenzen

Recentelijk heeft Nikon, het merk waar ik voor gekozen heb, een nieuwe 400 mm prime lens geïntroduceerd, de AF-S Nikkor 400mm f/2.8 FL ED VR.
Menige lovende kritiek heb ik voorbij zien komen de afgelopen maanden, maar is dat wel terecht? Laat ik beginnen te zeggen dat deze lens waarschijnlijk fantastisch presteert, daar is geen twijfel over. Maar dat deden de voorgangers ook al. Dus waarom een nieuwe?

Affiche voor het nieuwe 400 mm kanon
Hier getoond zonder de tweetraps (!) zonnekap
Copyright Nikon
Unrivalled precision. Daar is geen twijfel over, maar de vorige lenzen waren ook al goed, heel erg goed zelfs. De vooruitgang die nu is geboekt zit in het gebruik van Fluoriet-elementen. Dit ruimtevaartmateriaal biedt een nog betere optische prestatie dan de ED-glaselementen. Maar omdat de voorgangers al zo goed waren zaten maar weinigen te wachten op een nóg beter objectief.  De echte vooruitgang zit namelijk in het gewicht: deze lens weegt 3800 gram, en dat is 820 gram minder dan de voorganger. En dat tikt aan als je er een tijdje mee moet rondlopen.

Goed nieuws dus. Helaas is er ook een nadeel en dat is de prijs. De voorganger is nog verkrijgbaar voor het bedrag van €8.600. De opvolger kost €12.500. Dat is heel veel duurder!

De voorganger, hier met een D700. Ook hier zonder zonnekap afgebeeld.
Is het afgenomen gewicht het enige voordeel? Niet helemaal: zoals gezegd is de lens optisch beter, de vraag is alleen of iemand het verschil kan zien omdat de vorige al bijna perfect was. De afstand waarop de autofocus begint te werken is afgenomen van 2,9 naar 2,6 meter, dat is een verbetering. De reproductiemaatstaf is van 1:6,2 afgenomen naar 1:5,9 wat ook een lichte verbetering is.
Allemaal leuk en aardig, maar ik ben nog nergens een vergelijk in beeldkwaliteit tegengekomen tussen deze twee reuzen. Dat kan alleen maar betekenen dat de verschillen marginaal zijn.
De échte progressie zit in het gewicht. De genoemde 820 gram gewichtsbesparing kost bijna 4000 Euro extra.

Als eigenaar van een 300 mm f/2.8 ben ik niet geïnteresseerd in een dergelijk objectief omdat deze teveel op mijn eigen materiaal lijkt, maar toch maak ik me zorgen. Nikon heeft namelijk aangekondigd alle supertelelenzen (200 f/2, 300 f/2,8, 500 f/4 en 600 f/4) te gaan vervangen  in navolging van de 400 mm. De 800 mm was al alleen in een Fluoriet-versie verkrijgbaar (voor ruim 17.000€).

De afname in gewicht is belangrijk voor fotografen die met een dergelijke lens de hele dag rondlopen. Ik ken die persoonlijk niet, en ik ken heel veel mensen met een supertelelens van welk merk dan ook, maar die gebruiken over het algemeen een statief, een monopod of een rijstzak. Niemand loopt de hele dag met een dergelijke lens (met nog een tas vol andere apparatuur) te sjouwen.

Supertelelenzen op statieven
Tijdens de bronsttijd van de edelherten
Wildbaan, NP De Hoge Veluwe
Copyright onbekend
Een statief of een andere vorm van ondersteuning is niet alleen erg prettig voor de fotograaf, het levert ook betere foto's op. Er zit altijd een kleine vorm van bewegingsonscherpte in een beeld en die is hiermee effectief uit te bannen. Daarmee lijkt gewichtsbesparing nonsens. In ieder geval wel als het zó duur is. Veel natuurfotografen die ik ken hebben deze hobby al jaren en beleven hier veel plezier aan. Maar ooit moeten ze een keer een nieuwe lens en die wordt onbetaalbaar.

De reden waarom Nikon de stap toch maakt is dan ook simpel: geld. Het zal ongetwijfeld meer geld opleveren om een dergelijke lens te fabriceren, maar ik ben ervan overtuigd dat de marge voor Nikon sterk is toegenomen.

En Canon? De wereldwijde marktleider heeft jaren geleden hetzelfde gedaan wat Nikon nu doet. De huidige herkenbare witte supertelelenzen van Canon zijn al van Fluoriet voorzien. Toen Canon ze introduceerde ging de prijs van de reeds bestaande telelenzen tijdelijk fors omhoog. Iets dergelijks zou de komende jaren ook met Nikon kunnen gebeuren. Wellicht is nu het moment om nog een huidige generatie lens aan te schaffen nu het nog enigszins betaalbaar is.

Welke opties zijn er? Voortaan huren, dat is er zeker een. De echte fanatiekeling zal daar moeite mee hebben omdat de combinatie van objectief en camera op elkaar afgestemd dienen te zijn en met een huurlens is dat niet of minder het geval. En spontaan er even op uit lukt dan ook niet meer. Maar er kan heel vaak gehuurd worden voor de aanschafprijs. Een week lang een Nikon of Canon 500 mm f/4 kost €166,50 bij Pixto-F. Doe dat een paar weken per jaar in de vakanties en af en toe een weekend.
Ander alternatief is het blijven gebruiken van crop-camera's, die steeds beter worden, en teleconverters. En nu er camera's zijn met zeer hoge resolutie is croppen een serieuze optie.
Fotografisch de beste oplossing is dichter bij het onderwerp te komen, zoals oorlogsfotograaf Robert Capa al meldde.

Canon heeft ervoor gekozen om de supertelelenzen te upgraden en het ontstane gat niet op te vullen met betaalbare alternatieven. Ik verwacht dat Nikon hetzelfde gaat doen: winst is nou eenmaal belangrijker dan klanttevredenheid bij een commerciële onderneming. En voor Nikon is het makkelijk: Canon heeft het al voorgedaan, het hoeft alleen maar gekopieerd te worden.

Bedankt voor het lezen,

Robert van Brug