Steeds duurdere supertelelenzen

Recentelijk heeft Nikon, het merk waar ik voor gekozen heb, een nieuwe 400 mm prime lens geïntroduceerd, de AF-S Nikkor 400mm f/2.8 FL ED VR.
Menige lovende kritiek heb ik voorbij zien komen de afgelopen maanden, maar is dat wel terecht? Laat ik beginnen te zeggen dat deze lens waarschijnlijk fantastisch presteert, daar is geen twijfel over. Maar dat deden de voorgangers ook al. Dus waarom een nieuwe?

Affiche voor het nieuwe 400 mm kanon
Hier getoond zonder de tweetraps (!) zonnekap
Copyright Nikon

Unrivalled precision. Daar is geen twijfel over, maar de vorige lenzen waren ook al goed, heel erg goed zelfs. De vooruitgang die nu is geboekt zit in het gebruik van Fluoriet-elementen. Dit ruimtevaartmateriaal biedt een nog betere optische prestatie dan de ED-glaselementen. Maar omdat de voorgangers al zo goed waren zaten maar weinigen te wachten op een nóg beter objectief.  De echte vooruitgang zit namelijk in het gewicht: deze lens weegt 3800 gram, en dat is 820 gram minder dan de voorganger. En dat tikt aan als je er een tijdje mee moet rondlopen.

Goed nieuws dus. Helaas is er ook een nadeel en dat is de prijs. De voorganger is nog verkrijgbaar voor het bedrag van €8.600. De opvolger kost €12.500. Dat is heel veel duurder!

De voorganger, hier met een D700. Ook hier zonder zonnekap afgebeeld.

Is het afgenomen gewicht het enige voordeel? Niet helemaal: zoals gezegd is de lens optisch beter, de vraag is alleen of iemand het verschil kan zien omdat de vorige al bijna perfect was. De afstand waarop de autofocus begint te werken is afgenomen van 2,9 naar 2,6 meter, dat is een verbetering. De reproductiemaatstaf is van 1:6,2 afgenomen naar 1:5,9 wat ook een lichte verbetering is.
Allemaal leuk en aardig, maar ik ben nog nergens een vergelijk in beeldkwaliteit tegengekomen tussen deze twee reuzen. Dat kan alleen maar betekenen dat de verschillen marginaal zijn.
De échte progressie zit in het gewicht. De genoemde 820 gram gewichtsbesparing kost bijna 4000 Euro extra.

Als eigenaar van een 300 mm f/2.8 ben ik niet geïnteresseerd in een dergelijk objectief omdat deze teveel op mijn eigen materiaal lijkt, maar toch maak ik me zorgen. Nikon heeft namelijk aangekondigd alle supertelelenzen (200 f/2, 300 f/2,8, 500 f/4 en 600 f/4) te gaan vervangen  in navolging van de 400 mm. De 800 mm was al alleen in een Fluoriet-versie verkrijgbaar (voor ruim 17.000€).

De afname in gewicht is belangrijk voor fotografen die met een dergelijke lens de hele dag rondlopen. Ik ken die persoonlijk niet, en ik ken heel veel mensen met een supertelelens van welk merk dan ook, maar die gebruiken over het algemeen een statief, een monopod of een rijstzak. Niemand loopt de hele dag met een dergelijke lens (met nog een tas vol andere apparatuur) te sjouwen.

Supertelelenzen op statieven
Tijdens de bronsttijd van de edelherten
Wildbaan, NP De Hoge Veluwe
Copyright onbekend

Een statief of een andere vorm van ondersteuning is niet alleen erg prettig voor de fotograaf, het levert ook betere foto's op. Er zit altijd een kleine vorm van bewegingsonscherpte in een beeld en die is hiermee effectief uit te bannen. Daarmee lijkt gewichtsbesparing nonsens. In ieder geval wel als het zó duur is. Veel natuurfotografen die ik ken hebben deze hobby al jaren en beleven hier veel plezier aan. Maar ooit moeten ze een keer een nieuwe lens en die wordt onbetaalbaar.

De reden waarom Nikon de stap toch maakt is dan ook simpel: geld. Het zal ongetwijfeld meer geld opleveren om een dergelijke lens te fabriceren, maar ik ben ervan overtuigd dat de marge voor Nikon sterk is toegenomen.

En Canon? De wereldwijde marktleider heeft jaren geleden hetzelfde gedaan wat Nikon nu doet. De huidige herkenbare witte supertelelenzen van Canon zijn al van Fluoriet voorzien. Toen Canon ze introduceerde ging de prijs van de reeds bestaande telelenzen tijdelijk fors omhoog. Iets dergelijks zou de komende jaren ook met Nikon kunnen gebeuren. Wellicht is nu het moment om nog een huidige generatie lens aan te schaffen nu het nog enigszins betaalbaar is.

Welke opties zijn er? Voortaan huren, dat is er zeker een. De echte fanatiekeling zal daar moeite mee hebben omdat de combinatie van objectief en camera op elkaar afgestemd dienen te zijn en met een huurlens is dat niet of minder het geval. En spontaan er even op uit lukt dan ook niet meer. Maar er kan heel vaak gehuurd worden voor de aanschafprijs. Een week lang een Nikon of Canon 500 mm f/4 kost €166,50 bij Pixto-F. Doe dat een paar weken per jaar in de vakanties en af en toe een weekend.
Ander alternatief is het blijven gebruiken van crop-camera's, die steeds beter worden, en teleconverters. En nu er camera's zijn met zeer hoge resolutie is croppen een serieuze optie.
Fotografisch de beste oplossing is dichter bij het onderwerp te komen, zoals oorlogsfotograaf Robert Capa al meldde.

Canon heeft ervoor gekozen om de supertelelenzen te upgraden en het ontstane gat niet op te vullen met betaalbare alternatieven. Ik verwacht dat Nikon hetzelfde gaat doen: winst is nou eenmaal belangrijker dan klanttevredenheid bij een commerciële onderneming. En voor Nikon is het makkelijk: Canon heeft het al voorgedaan, het hoeft alleen maar gekopieerd te worden.

Bedankt voor het lezen,

Robert van Brug