Inzoomen of zelf dichterbij?

Vandaag weer een onderwerp waar iedere fotograaf iets mee kan. Ongeacht budget, apparatuur, ervaring of wat dan ook. Vandaag ga ik aantonen dat in plaats van inzoomen het beter is om in de benen te komen en wat dichterbij je onderwerp te gaan staan.

Straks de uitleg, eerst de 

TIP: Ga dichterbij staan, zoom niet in.
Of populair gezegd: zoomen doe je met je voeten.

De meeste camera's worden standaard uitgerust met een zoomlens. Dat is makkelijk, want om de compositie te verbeteren is het nu genoeg om wat in of uit te zoomen. Dat heet vooruitgang: vroegere fototoestellen hadden allemaal een vast brandpunt, vaak 50 mm, waardoor je in beweging moest komen om een goede compositie te krijgen. 

Dichterbij gaan staan levert een betere foto op. Hiervoor heb ik een experiment gedaan waarbij ik een onderwerp (een bord met tekst) heb vastgelegd van een afstandje, volledig ingezoomd. Vervolgens heb ik helemaal uitgezoomd en ben ik zo dichtbij gaan staan tot het onderwerp weer even groot in beeld was.

Hierboven het resultaat van mijn experiment: met dezelfde zoomlens (18-200 mm) op de twee uiterste standen foto's genomen waarbij het bordje even groot in beeld kwam. Deze twee opnamen heb ik over elkaar gelegd. Beide opnamen zijn op precies dezelfde manier gemaakt (uit de hand, f/9,5, ISO 200) en exacte hetzelfde bewerkt.

De linkerhelft is maximaal uitgezoomd, op 18 mm en daarmee groothoek. Er is relatief veel van de achtergrond in beeld en die is ook vrij scherp.
De rechterhelft is op 200 mm (tele) gemaakt, maximaal ingezoomd, van 10 keer de afstand als de linkerhelft. De achtergrond is zeer wazig én er staat veel minder van de omgeving op omdat de hoek veel kleiner is. Hier is al verschil zichtbaar tussen de linker en de rechterhelft. De kleur van het bord is anders. Hoeveel van de achtergrond je in beeld wilt hebben is vooral afhankelijk van het doel van de foto en de eigen smaak.

Maar is de linkerhelft ook echt beter dan de rechterhelft? Hiervoor heb ik een detail van de opname uit de foto gehaald:

Zoals hier duidelijk te zien is zit er in de linkerhelft (van dichtbij) veel meer detail in het hout dan in de rechterhelft (van veraf). Het is veel scherper, meer detail en de kleuren zijn beter.

Om helemaal zeker te zijn heb ik de test nogmaals uitgevoerd met een 70-300 mm zoomlens, met hetzelfde resultaat:

Ook hier is de linkerhelft veel scherper en heeft meer detail.

Dus het is waar, maar hoe kan het? Er zijn drie oorzaken:

1. Er zit veel minder lucht tussen de lens en het onderwerp en lucht is altijd vervuild, dus hoe minder hoe liever. In zeer warme omstandigheden komt daar nog bij dat warme lucht trilt, waardoor minder lucht automatisch beter is.
2. Lenzen presteren beter in de groothoekstand dan in de telestand, dit geldt voor de duurste lenzen, maar voor de goedkopere nog meer. 
3. De apparatuur is minder gevoelig voor trillingen van de fotograaf in de groothoekstand.

Liever dichterbij met een eenvoudige lens, dan ver weg met een hele dure telelens. Soms is dat echter niet mogelijk. Veel wilde dieren zijn schuw en moeilijk benaderbaar. Beroemde mensen (al dan niet met bodyguard) geldt hetzelfde voor. Voor beide soorten is de telelens een uitkomst, maar realiseer je dat je inlevert op kwaliteit.

Er is een kanttekening. De meeste mensen vinden het bedreigend om een grote lens in hun gezicht geduwd te krijgen. Ook al is er van dichtbij een betere foto mogelijk, het helpt niet als je model angstig of boos kijkt. Voor fotoshoots met modellen wordt dan ook vaak gewerkt met een 85 mm lens, of een 70-200 zoom, waardoor voldoende afstand (een meter of 2) gehouden kan worden.

Bedankt weer voor het lezen, tot een volgende keer.

Robert van Brug