Objectieven per soort fotografie

In het vorige artikel heb ik een lange uiteenzetting gegeven over de lenzen die momenteel door Nikon op de markt worden gebracht. Dat zijn er heel veel, geschikt voor vele doeleinden, type fotograaf en soorten fotografie. Niemand zal alle lenzen in zijn bezit hebben en dat is ook niet nodig. In dit artikel zal ik wat tips geven over welke lenzen voor jou geschikt zijn en wat daarbij in overweging genomen kan worden. Het uitgangspunt is het type fotografie. Per categorie zal ik vermelden hoe ik er zelf mee omga.

Allround

Voor een DX camera is de 18-200 een uitkomst. Niet te lomp groot maar zeer allround. De 18-300 is veel zwaarder en duurder en voegt in het extra bereik voor mij te weinig toe.
Voor FX-camera's is de 28-300 de enige tegenhanger en die is prima.

Zelf heb ik een 18-200, die ik ook met veel plezier om mijn FX-camera gebruik. Dat werkt, alleen schakelt mijn camera naar de DX-mode, wat inhoudt dat ongeveer de helft van de sensor (en daarmee het aantal pixels) gebruikt worden. Voor familiekiekjes is dit prima en zo ben ik wel licht en flexibel en maak gebruik van de superieure ruisprestatie van de FX-camera.
Meestal echter zit de 24-85 mm f/3.5-4.5 kitlens op mijn camera en deze bevalt prima. De 18-200 is voor situaties waarbij ik mogelijk meer telebereik nodig ga hebben (de dierentuin) maar niet met veel spullen wil sjouwen.

Iris bij een ven in de Kampina
Nikon D600 met 24-85mm
f/11, 46mm, iso 800, 1/50e sec., uit de hand

Architectuurfotografie

Dit is een makkelijke categorie: er zijn drie tilt-shift objectieven, kies diegene die het beste past bij jouw doeleinden.

Ik heb een keer een T&S-lens gehuurd om te kunnen proberen hoe het is. Het werkte prima maar was wel wennen. Ik had de 24 mm f/3.5 PC-E gehuurd, de kortste brandpuntsafstand. Deze lens kost 1700 Euro, het huren ervan slechts 19€ voor een dag.

Tip: voor het aanschaffen van een dure lens is het verstandig om er eerst een uit te testen.

Havengebouw, Rotterdam

Nikon D600 met 24 mm f/3.5 PC-E

iso 100, f/3.5, 1/1000e sec.,

diafragmavoorkeur, 2 stops overbelicht, vanaf statief genomen.

Concertfotografie

Concerten zijn uitdagend om te fotograferen: het is er meestal erg donker, afgewisseld met felle schijnwerpers. De artiesten staan niet stil en het is een uitdaging om in de buurt van het podium te komen, als dat überhaupt lukt.
Voor zover de fotograaf over accreditatie beschikt, de officiële toestemming om te fotograferen, lijkt een full frame camera met 70-200 f/2.8 lens de meest voor de hand liggende combinatie.
Als die accreditatie ontbreekt is er een probleem, want dan mogen er meestal wel foto's gemaakt worden (niet meer te verbieden in deze tijd van smartphones) maar alleen door camera's zonder verwisselbare lenzen. Dat valt buiten de scope van dit artikel. Hier zijn echter verschillende camera's voor op de markt die een iets groter dan gemiddelde sensor bieden met een  relatief hoge lichtsterkte. Nikon P7100 is er zo een, net als de Canon Powershot GX1 en de Sony DSC RX100. Dan blijf het legaal en is er wel degelijk kans op goede foto's, wat met een smartphone niet zal lukken.
Een andere optie is om een verboden camera mee naar binnen te smokkelen. Dat is behoorlijk spannend maar levert wel de mooiste beelden op.

Doe Maar Symphonica in Rosso 2012

Zanger Henny Vrienten still going strong

Nikon D90 met 70-300 f/3.5-5.6

155mm, iso 800, f/5, diafragmavoorkeur, 1/3e stop overbelicht

Ik heb er ook voor gekozen het illegale pad te bewandelen, gewapend met een 35 mm f/1.8DX en een 70-300 mm. Deze laatste was niet heel bruikbaar want het viel erg op. Nu zou ik een 50 mm f/1.4 lens meenemen, die is nog lichtsterker bij iets meer bereik. In combinatie met een Full Frame camera die ik nu wel heb zou dat een heel stuk helpen. Mijn 70-200 f/2.8 zou teveel opvallen.

Ik had natuurlijk enorm geluk dat er niet veel VIP-kaarten verkocht waren zodat wij ook in dat vak mochten staan.

Huwelijken

zijn tegenwoordig vaak de enige keer dat mensen een professionele fotograaf inhuren om foto's te maken. Deze professional gebruikt het beste een 24-70 mm f/2.8. Vaak zijn de lichtomstandigheden in een kerk en stadhuis uitdagend en dan is een lichtsterk objectief noodzakelijk. Dit objectief is tevens geschikt om in kleinere ruimtes veel in beeld te krijgen. Vervolgens aangevuld met een 70-200 mm f/2.8. Even lichtsterk om dezelfde reden, maar deze is voor de momenten dat er iets van afstand bewaard dient te worden of dat een detail in beeld genomen wordt. Om het af te ronden een macrolens (105 mm f/2.8) om de ringen en andere kleine details beeldvullend te kunnen vastleggen.
De 24-70 mm en de 70-200 mm zitten op een eigen body gemonteerd om geen moment te hoeven missen. De macrolens zit in de tas en wordt erop gezet op een rustig moment.

Ik heb hier geen ervaring mee maar zou het best willen proberen. Bij voorkeur als 'second shooter', de fotograaf naast de officiële fotograaf. Wie weet komt het er nog eens van.

Landschap

Landschapsfotografie is wellicht de meest rustige van alle hier genoemde soorten. Het onderwerp zal vaak 'het uitzicht' zijn. De meest geschikte lens voor een weids beeld is de groothoek. 14-24 mm is het grootste dat er is, maar aan deze lens kleeft een groot nadeel: er kunnen geen filters op gemonteerd worden. En dat wil de landschapsfotograaf vaak wel. Een grijsverloopfilter om de lucht wat donkerder te maken bijvoorbeeld. Of een zwaar ND-filter om hele lange sluitertijden te krijgen zodat rimpelingen uit het water verdwenen zijn. Feitelijk is de beste lens voor deze vorm van fotografie dan ook de 16-/35 mm f/4. En die weegt en kost slechts de helft. Dat hij minder lichtsterk is is hierbij niet relevant en de scherpte is gelijkwaardig.
Natuurlijk kan het zijn dat er een onderdeel van het landschap uitspringt en dat dat geïsoleerd moet worden op de foto, maar dichterbij komen gaat niet. Dan is bijvoorbeeld een 70-200 f/4 ideaal.

18 mm op DX (komt overeen met 27 mm op een full frame) voldoet op zich al mooi voor landschappen en lange tijd was dat mijn maximale groothoek. Sinds ik een FX-camera heb haal ik ook 24 mm. Die paar millimeter extra scheelt veel, maar ik heb er nog niet veel mee kunnen spelen.

Lagune bij Senga Bay, Malawi (Hippo Lodge)
Nikon D90 + 18-200 mm f/3.5-5.6
iso 200, 18 mm, f/11, diafragmavoorkeur, 1/500e sec., uit de hand

Ik heb hard moeten zoeken naar een beetje aansprekende landschapsfoto. Ik vind dat wel mooi, maar denk er blijkbaar niet zo vaak aan. Ik heb me voorgenomen om er in de toekomst meer te gaan maken. Toch vind ik bovenstaande foto wel leuk met die traditionele kano's op de voorgrond.

Macro

Macrofotografie is het groot in beeld brengen van kleine dingen, zoals bloemen en insecten. De 105 mm f/2.8 macro is, mede dankzij VR heel allround en fantastisch goed. Er zijn DX-macrolenzen, zoals de veel voordeligere 40 mm, maar dan is de afstand tussen onderwerp en camera zo klein dat alle insecten weg zullen zijn. Bovendien is er een risico op schaduw van de lens(kap) op het onderwerp.
De 200 mm f/4 is groter, zwaarder en duurder. Deze heeft geen VR, dus korte sluitertijden zijn verplicht. Voor insecten e.d. is dit echter wel een ideale brandpuntsafstand.
Voor het vastleggen van kleine objecten in een studio voldoet een kortere brandpuntafstand ook.

Zelf heb ik een 105 mm f/2.8 macrolens. In de zomer leg ik hier graag vlinders en andere insecten mee vast. Recentelijk heb ik ontdekt dat mijn 2x teleconverter hier ook goed zijn werk doet, het wordt dan een 210 mm f/8. Dat diafragma lijkt vrij klein, maar bij macrofotografie is dankzij de zeer beperkte scherptediepte een heel klein diafragma alleen maar voordelig. Ik schroef dit dan ook rustig verder terug naar f/11 of f/16.

Nikon D600 + 105 mm f/2.8 macro + 2x TC III
iso 1600, f/16, diafragmavoorkeur, 1/125e sec.,uit de hand

Nachtfotografie

Het bij nacht vastleggen van door kunstlicht verlichte onderwerpen zoals gebouwen levert prachtige resultaten op. Er zijn maar een paar zaken absoluut noodzakelijk voor mooie foto's en dat zijn een statief, een camera met bulb-stand, een afstandbediening (of zelfontspanner), ISO-instelling zo laag mogelijk, diafragma wat geknepen (bijvoorbeeld f/8) en klaar ben je. Lens is niet zo relevant, ook een matige lens is scherper bij een wat kleiner diafragma. De sluitertijd zal lang zijn, maar dat is dankzij het statief geen enkel probleem.

De situatie wordt vele malen uitdagender als het onderwerp beweegt, al is het langzaam. Een sluitertijd van 5 seconden bij iets dat niet absoluut stilstaat levert een mislukte foto op. In dat geval wordt een zeer lichtsterk objectief belangrijk, zoals een 50 mm f/1.4 en een full frame camera zodat de ISO zonder al te veel ruis te creëren naar hoge waarden toe kan, denk aan 3200/6400. Een statief is dan ook niet meer van belang.

Het Glow-festival in Eindhoven bestaat meer en meer uit bewegende projecties zodat het ook steeds meer in de laatste categorie thuishoort, die van de snelle sluitertijden. Ik ben sinds 4 jaar een bezoeker van Glow in 'mijn' Eindhoven. Waar ik de eerste jaren alleen met een statief en een 18-200 lens op pad ging, had ik dit jaar mijn full frame camera en een 50 mm f/1.4 lens mee. Met een statief voor het geval er toch stabiele projecties zouden zijn. 

Huize Dommelhoef tijdens Glow 2013
Nikon D600 + 50 mm f/1.4
iso 100, f/8, 4 sec., manual programma, vanaf statief

'de draak' tijdens Glow 2013

Nikon D600 + 50 mm f/1.4

iso 1600, f/2, 1/200e sec., manual programma, uit de hand

Paparazzi

De paparazzo (enkelvoud) zal meestal van behoorlijk grote afstand moeten werken terwijl hij toch mobiel moet blijven. Zo kan hij door bodyguards achtervolgd gaan worden en zal dan met een scooter in de nacht verdwijnen. De grootst mogelijke lens (600-800 mm) is dus alleen geschikt als hij (het lijken altijd mannen te zijn) vanuit een schuilplaats te werk kan gaan. Anders is de 300 mm f/2.8 geschikt. De zonnekap kan eraf zodat hij hanteerbaar blijft en dankzij het grote maximale diafragma is het ook in het donker goed werken hiermee. Eventueel aangevuld met een krachtige opzetflitser, waarmee wel de eigen positie verraden wordt. Als het wat onopvallender moet, dan is de 70-200 mm f/2.8 een prima alternatief.

Ik heb hier geen ervaring mee, maar de apparatuur is er. Pas maar op celebrities!

Pers/oorlog

De persfotograaf beschikt over 2 lenzen: een 24-70 mm f/2.8 en een 70-200 mm f/2.8 die beide op een eigen body gemonteerd zijn zodat snel geschakeld kan worden. Bovendien is er zo een back-up camera voorhanden. De body's zijn bij voorkeur identiek om batterijen en geheugenkaarten te kunnen delen en zodat bediening gelijk is, dat voorkomt fouten. Bovendien zijn het stevige pro-body's (bijvoorbeeld Canon 1D-X of Nikon D4) die tegen een stootje kunnen. Detail: deze body's bevatten twee slots voor geheugenkaarten, waarbij de persfotograaf het zo instelt dat de tweede als backup voor de eerste werkt. Alles om te voorkomen dat dat ene moment gemist wordt.
Geen statieven e.d., dat belemmert alleen maar de bewegingsvrijheid. Wel opzetflitsers om in te flitsen zodat lelijke schaduwen, bijvoorbeeld onder randen van hoeden/petjes, niet meer zichtbaar zijn.
Voor de oorlogsfotograaf geldt hetzelfde, alleen is de beschikking over bewegingsvrijheid letterlijk van levensbelang.

Zelf heb ik hier geen ervaring mee. Gelukkig maar in het geval van oorlog. Ik beschik ook niet over 2 gelijke camerabody's. Ik kan wel een FX-camera met 24-85 mm lens en opzetflitser uitrusten, en dan als backup een DX-body met 70-200 f/2.8. Dat komt het beste in de buurt.

Safari

De safarifotograaf heeft op de savanne twee lenzen nodig: een grote telelens, bijvoorbeeld de 500 mm f/4 die nog door de douane is te krijgen in de handbagage (de 600 mm f/4 maar ook de 400 mm f/2.8 zijn veel groter/zwaarder). Met dit objectief kunnen vogels vastgelegd worden maar ook mooie beelden op afstand. Een probleem is dat dit midden op de dag vaak niet meer lukt omdat de lucht vanwege de extreme hitte dan teveel zal trillen. 

Om ook te kunnen vastleggen wat dichterbij gebeurd, of om iets van een overzicht te kunnen registeren, is bijvoorbeeld een 70-200 f/4 een prima aanvulling. Beide lenzen gemonteerd op een eigen body en niet wisselen in de stoffige omgeving van de savanne, want dat is een garantie voor vuil in de camera.

Ik gebruikte op safari mijn 300 mm f/2.8 met 2 x TC III, toen nog op een DX-camera, zodat het effectieve brandpunt maar liefst 900 mm bedroeg. Hiernaast gebruikte ik een 18-200 mm lens voor alles wat dichtbij was, inclusief foto's onderweg van dorpjes, de reis, de lodge, zonsondergangen, landschappen, etc.

Tegemoetkomend verkeer in South Luangwa National Park, Zambia
Nikon D90 + 18-200 f/3.5-5.6
iso 200, f/8, 18 mm, diafragmavoorkeur, -1/3e stop, 1/250e sec.

Dit soort plaatjes, die illustreren hoe dichtbij dieren soms zijn in Afrika, zijn onmogelijk te maken met een telelens.

Afrikaanse Zeearend in South Luangwa National Park, Zambia
Nikon D300s + 300 mm f/2.8 + 2x TC III
iso 800, f/8,  diafragmavoorkeur, +1/3e stop, 1/2500e sec., vanuit de hand 

Maar dit soort shots van een prachtige arend vragen doorgaans om een lange telelens. Dit is geen uitsnede trouwens, maar de gehele foto.

Sport

Bij sportfotografie is een korte sluitertijd zeer belangrijk, evenals een sublieme autofocus. Dat betekent automatisch een groot maximaal diafragma (dat helpt de autofocus ook!). Omdat vaak bij sport de fotograaf niet midden in de actie zit, is een telelens onontbeerlijk. Een 400 mm f/2.8 is zo'n kanon dat vaak naast de voetbalvelden waargenomen wordt. En dan voorzien van een pro body die een snelle burst kan halen (Canon 1D-X/5D mkIII of Nikon D3/4) zodat geen moment gemist wordt. Grote z.s.m. geheugenkaartjes erin (128 GB bijvoorbeeld) en dan maar ratelen. Vanaf statief met schommelkop zodat het gevaarte ondersteund wordt. Eventueel een monopod. 

Natuurlijk zijn er andere sporten dan voetbal en bij sommige is het mogelijk om dichterbij te komen. Dan is een kortere brandpuntsafstand ook voldoende, denk aan een 70-200 f/2.8.

Een aantal sporten speelt zich deels of volledig binnen af, denk bijvoorbeeld aan turnen. Dit betekent altijd uitdagende lichtomstandigheden.

Richard Gasquet serveert tijdens ABN AMRO WTT

Nikon D300s + 70-200 mm f/2.8

iso 3200, f/2.8, 1/2000e sec., uit de hand.

Straatfotografie

Straatfotografie is een populaire vorm van fotografie waarbij vaak mensen vastgelegd worden die bijvoorbeeld aan het winkelen zijn of op een terrasje zitten. De beeldkwaliteit is bij deze vorm niet het allerbelangrijkste, het gaat er meer om het moment te raken. Een allroundlens is makkelijk, maar een groothoek levert pas echt indringende beelden. Dan moet de afstand tot het onderwerp minimaal zijn en dat is spannend, zeker de eerste paar keer. Het is verleidelijk een telelens te nemen en van afstand te werken, maar de impact is dan lang niet zo hoog en er kunnen problemen ontstaan doordat omstanders dit stiekem vinden. Het beste werkt een relatief onopvallende camera (dus geen hele dure pro body) met een bescheiden lens erop. Daarmee rond gaan lopen, foto's maken en als iemand je aankijkt vriendelijk glimlachen. Mocht iemand problemen maken dan verwijder je die foto's. 

Ik heb alleen in Rotterdam een keer echt aan straatfotografie gedaan, op de markt bij Blaak, en toen heb ik een 24-85 mm lens gebruikt. Voor indringende beelden mag de afstand tot het onderwerp niet meer dan 1-2 meter bedragen. 

Tip: systeemcamera's zijn eigenlijk vanwege de beperkte omvang geschikter.

Kletsen bij NS-station Rotterdam Blaak
Nikon D600 + 24-85 f/3.5-4.5
iso 100, f/6.3, 28 mm, diafragmavoorkeur, +1/3e stop, 1/40e sec.

Bovenstaande foto is geen uitsnede maar de hele opname en dat op 28 mm. Deze dames waren gezellig aan het kletsen en ik kon ze vastleggen met de tekst "Rotterdam Blaak" op de achtergrond in beeld. Daarvoor stond ik zelf op minder dan 1 meter afstand. Ik vond het erg wennen om dat te doen, maar ik heb geen vervelende reacties gehad. 

Studioportret

De standaard bij studioportretten is de 85mm f/1.4. Voor wie dit te gortig is in financiële zin is de f/1.8 een prima alternatief. 

Voor mooie dromerige portretten met de mooiste bokeh, is er de 135 (of 105) mm f/2 DC. De onscherpte van de achtergrond is instelbaar, uniek feature. Dankzij het grote maximale diafragma van f/2 zijn dit behoorlijke allround lenzen die ook in lastige lichtsituaties een uitkomst kunnen zijn. De 135 mm is bijna de meest lichtsterke telelens, op de kostbare 200 mm f/2 na.

Voor studioportretten 'ten voeten uit', waarbij de geportretteerde er helemaal opstaat, is een 50 mm f/1.4 handig om te hebben. 

Tenslotte een 70-200. Hoewel het in een studio mogelijk is om dichtbij het model te komen, kan het minder bedreigend overkomen iets meer afstand te bewaren en dan is deze lens ideaal. De f/4-variant volstaat hier omdat er per definitie voldoende licht is. Om dezelfde reden schijnen er professionals te zijn die een 300 mm f/2.8 gebruiken: detailopnames van afstand zijn mogelijk.

Ik heb geen fotostudio, maar ik heb er inmiddels toch wat ervaring mee opgedaan. Ik gebruik mijn allround 24-85 mm kitlens, een 50 mm f/1.4, maar mijn favoriet is een 105 mm f/2.8 macro. Er is zichtbaar meer detail in de foto's die ik met deze lens maak, de scherpte is fantastisch en als het moet kan er bij moeilijk licht dankzij de lichtsterkte ook gewerkt worden.

Model: Charelle
Nikon D600 + 24-85 mm f/3.5-4.5
85 mm, iso 400, diafragmavoorkeur, +1 1/3e stop, 1/80e sec., uit de hand, continu licht
omgezet naar z/w (behalve de irissen), hoogcontrast roodfilter

Urbex

Urban Exploring, kortweg Urbex, is het fotograferen van inmiddels verlaten lokaties, vaak industrieel, maar het kunnen ook woonhuizen zijn. Oude fabrieken en rampgebieden, zoals bijvoorbeeld Tsjernobyl waar de bevolking plotseling halsoverkop moest vluchten.

De ideale lens is een groothoek, hoe extremer hoe beter. Voor DX een 10-24 mm, voor FX een 14/24 mm. Lichtsterkte is niet relevant, de foto's worden vanaf statief genomen. Een fisheye kan ook vervreemdende resultaten opleveren hier. 

Zelf heb ik maar één keer iets gedaan dat op Urbex leek en toen heb ik mijn 24-85 mm lens veel gebruikt. 

Zeche Zollern, Duitsland
Nikon D600 + 24-85mm f/3.4-4.5
f/8, 1/8e sec., iso 800, 24 mm, uit de hand

Dit koffiekopje in een verlaten keet is een verplicht nummer in Zeche Zollern.

Vogels

In veel artikelen heb ik al iets geschreven over vogelfotografie. Samengevat zijn vogels klein, snel, beweeglijk, te ver weg en ze doen niet wat je wilt. Schaf de lens aan met de grootste brandpuntsafstand die binnen het budget past. Let op gewicht en formaat: dit zijn serieuze zaken om rekening mee te houden. Bedenk of de lens vanuit een schuilhut gebruikt gaat worden of dat er vooral mee rondgelopen zal worden.
Voor enige flexibiliteit bij deze primes schaft men het beste een aantal teleconverters aan.

Persoonlijk gebruik ik een 300 mm f/2.8 VR II, bijna altijd in combinatie met een 2x TC III. Voor situaties met iets minder licht is er de 1.4x TC II. Hoewel het een prime is, kan ik dankzij de teleconverters toch beschikken over 300 mm f/2.8, 420 mm f/4.5 en 600 mm f/8.
Favoriet bij mij is de monopod ter ondersteuning van het gewicht.

Baardmannetje (vrouwtje) in het riet, Rietputten in Vlaardingen
Nikon D600 + 300 mm f/2.8 + 2x TC III
iso 800, f/8, diafragmavoorkeur, 1/250e sec., uit de hand

Een van mijn meest recente vogelfoto's. Het beperkte diafragma van f/8 is zeker geen nadeel omdat het scherptedieptegebied met een dergelijke telelens maar heel beperkt is.

Koopadvies

Nu heb ik beschreven welk type lens er per soort fotografie idealiter gebruikt wordt en hoe ik zelf te werk ga. Dat dient alleen als overweging, mogelijk spelen andere factoren een rol, waardoor de keuze toch anders uitvalt. Een paar extra overwegingen daarom:

• Lenzen zijn een kostbare zaak. Voor de beginnende fotograaf raad ik sterk één zoomobjectief aan, bijvoorbeeld een 18-200 mm. Misschien zelfs een 18-140 mm (of 18-135 mm): die is nog een stuk lichter/voordeliger en dat extra bereik doet niet zo heel veel. Pas na jaren fotograferen en duizenden foto's zal het gaan kriebelen om andere lenzen aan te schaffen.
• Mocht de wens er zijn om in de toekomst ooit met een full frame camera te gaan fotograferen, koop dan uitsluitend objectieven die daarvoor geschikt zijn. De objectieven gaan veel langer mee dan de camera.
• Als de wens er is om een keer met een supertelelens te fotograferen, huur er dan één. Een dergelijk objectief kost vele duizenden euro's, maar voor een paar tientjes per dag is het te huren. Zelfs voor een vakantie van een week is dit eigenlijk de beste oplossing. Voor een klein bedrag extra is dat dure stuk glas ook nog verzekerd zodat je ontspannen kunt fotograferen. Huren is sowieso aan te raden voor materiaal dat incidenteel gebruikt zal worden.
• Denk ook aan oudere objectieven die op de tweedehandsmarkt verkrijgbaar zijn. Vaak scheelt dit een slok op een borrel in financiële zin terwijl de objectieven kwalitatief prima zijn. 
• De zogenaamde B-merken hebben steeds meer interessante producten. Tamron, Sigma en Tokina zijn aanbieders van uitstekende en betaalbaardere lenzen. Sigma levert bijvoorbeeld de 50-500 mm, een ultieme allround lens bijgenaamd de 'Bigma'. Tevens leveren zij een 300-800 mm zoom die schertsend 'Sigmonster' genoemd wordt. Als derde noem ik de zeer prijzige 200-500 f/2.8. Hier zijn geen passende alternatieven voor van Nikon, Canon e.d. Lees reviews op internet. De bouwkwaliteit is vaak wat minder (meer plastic), maar hoe erg is dat voor een hobbyist die de lens niet iedere dag gebruikt?
• Bedenk goed of een lichtsterk objectief wel nodig is. Een lens met f/2.8 is 4 x zo lichtsterk als een lens met f/5.6. En ook 4 x zo zwaar en minimaal 4 x zo duur. Ik heb ooit een test gedaan tussen twee telelenzen, waarbij de een 10 x zo duur was als de ander. Maar op f/8 waren ze echt vergelijkbaar! Dus de fotograaf die geen lastige omstandigheden verwacht kan zich heel veel geld besparen.
• Niet alleen de lichtsterkte is bepalend. Als foto's heel groot afgedrukt moeten kunnen worden dan stelt dit eisen aan de gebruikte lens. De fotograaf die foto's voor op facebook maakt en hooguit een enkel afdrukje op 10 x 15 cm maakt kan zich prima redden zonder de beste apparatuur.
• Supertelelenzen (300 mm en meer) zijn specialistisch en dat zie je terug in de prijs. De meeste professionals hebben deze lenzen niet in hun bezit omdat zij daar hun boterham niet mee verdienen. Vogel- en wildlifefotografen, evenals sportfotografen hebben ze wel omdat zij het vaak gebruiken. Denk goed na voor tot een dergelijke investering wordt overgegaan.
• Het bereik dat met lenzen van Nikon afgedekt wordt, loopt van 14 mm t/m 800 mm. Zonder supertelelenzen is dat van 14 t/m 200 mm. Kijk nog eens kritisch naar de EXIF-data van je foto's. Welke brandpuntafstand gebruik je veel? En wat nauwelijks? Stel dat tussen de 24-70 mm favoriet is en daarboven komt sporadisch voor, dan is een 24-70 van topkwaliteit aan te raden. Daarboven voldoet een 70-300 wellicht.
• Een tip die ik ergens tegenkwam over lenzen: koop een 14-24, een 70-200 en een 50 mm f/1.4. Dat is prachtig materiaal, ook voor de moeilijke lichtomstandigheden. Een 24-70, dat het populairste professionele objectief is, wordt dan feitelijk overbodig.
• Een andere invalshoek die vaak gehoord wordt: koop een paar goede primes. Deze zijn optisch superieur, vaak voordeliger, lichter en compacter dan zoomlenzen. Zoomen kan dan nog steeds, maar dient geheel als vroeger met de benen te gebeuren. Een set zou kunnen bestaan uit: 20 mm f/2.8, 50 mm f/1.4, 85 mm f/1.8 en 105 mm f/2.8 macro. Fantastisch materiaal en gratis fitness.
• Ook vaak gehoord is de tip om een tijd met slechts 1 lens te fotograferen. De beperking die dit geeft, zeker als het een prime is, maakt je een betere fotograaf. Ik heb dit voor een opdracht van mijn fotocursus van vorig jaar geprobeerd door alles met een 50 mm-lens vast te leggen en dan ook nog alles in liggende oriëntatie (landscape) omdat alle foto's dan op gelijke wijze in het fotoboek kunnen. 
• Bepaalde onderwerpen worden het best met een bepaald type lens vastgelegd: vogels met een supertelelens en insecten met een macrolens bijvoorbeeld. Maar met enige aanpassing zijn lenzen zeer divers te gebruiken. Ik heb ook met een 50 mm-lens vogelfoto's gemaakt. En studioportretten met een 105 mm macro. Geen extreme groothoek? Wellicht is een panorama de oplossing. Geen tilt/shift-objectief voorhanden? Dan het gebouw ruim kaderen en in de nabewerking de vertekening corrigeren. Macrolens te duur? Overweeg tussenringen en/of voorzetlenzen. Met enig vernuft kan er veel met relatief weinig. 
• Calibreer alle lenzen zodat ze optimaal samenwerken met de autofocus van de camera. Dit wordt het onderwerp van een nieuw artikel op dit blog.

Bedankt voor het lezen en tot een volgende keer!

Robert van Brug