dinsdag 8 november 2011

Nachtfotografie

No flash, please!

gisteren voor het eerst een blog geschreven en al direct wat volgers en enthousiaste reacties, leuk! Ik ga mijn best doen om er weer iets leuks van te maken.

Gisteravond ben ik het centrum van Eindhoven ingetrokken waar het jaarlijkse GLOW-festival aan de gang is. Dit gratis toegankelijke evenement wordt inmiddels voor de zevende keer gehouden en vorig jaar waren er ondanks het zeer slechte weer 250 duizend bezoekers. Maar wat is 't? Door middel van grote projectoren en andere lichtbronnen (LED's, gloeilampen, TL-balken: alles kan) wordt lichtkunst gemaakt. De ene keer is dat een hele eigen creatie, de andere keer wordt een bestaand gebouw gebruikt om iets op te projecteren. Sommige objecten zijn grappig, andere mooi en weer andere zijn ronduit spectaculair. Voor de fotograaf is dit een buitenkans!

Maar het levert ook een fotografisch probleem op: voor fotografie is licht nodig en hoewel het object iets met licht heeft, is het verder vooral heel erg donker. Hoe lost de gemiddelde hobbyfotograaf dat op? Jawel, flitsen! Dat ding zit er niet voor niets op, toch?

Bij deze een pleidooi om goed na te denken of je moet flitsen. Een flitser heeft altijd een beperkt bereik. Bij kleinere camera's is dit een paar meter. Bij grote zgn. reportageflitsers voor op een spiegelreflexcamera is dit natuurlijk meer, maar dan nog maar 30-60 meter. Wat schetst mijn verbazing gisteravond? Ik heb denk ik wel honderd mensen gezien die een heel groot gebouw, ver weg, willen fotograferen met flits. En ja, ook mensen met dure spiegelreflexcamera's! Kansloos, mission impossible.


Hier weer twee foto's die in elkaar geschoven zijn. De linkerhelft is zonder flitser gemaakt, de rechterhelft met. Aan de rechterzijde zijn de eerste lampenkappen nog zichtbaar, daarna is alles te donker. In de linkerhelft zit veel meer diepte en een prettigere sfeer.

Hoe moet het dan wel? Camera op statief, flitser uit (kan op ieder toestel) en een lange sluitertijd kiezen. Op de betere camera's kan dit allemaal ingesteld worden, maar een instapcamera zal bij gebrek aan flitslicht zelf een langere sluitertijd kiezen, prima dus. Dat statief is om trilling te vookomen. Het is niet mogelijk om een camera een seconde helemaal stil te houden. De truc zit in het woordje 'helemaal'. Als je het helemaal goed wilt doen mag je de ontspanknop niet eens aanraken, want dat veroorzaakt ook trilling. Dit is op te lossen met een afstandbediening, voor rond de 3 euro te koop via internet. Met een compactcamera werkt dit niet, maar dan maar heel voorzichtig het knopje induwen.

"Ja", hoor ik nu mensen protesteren, "dat is makkelijk gezegd, en wat nu als er beweging is? Die lampekappen hangen mooi stil. Wat nu als er beweging is, het is donker en ik wil niet flitsen, wat dan?" In dat geval kun je alleen nog de ISO-waarde omhoog draaien. Hiermee regel je de lichtgevoeligheid van de sensor.


Deze ballonnen zaten aan een snoer en hadden een totale lengte van ca. 100 meter. Dit bewoog enorm in de wind. Toch heb ik niet geflitst, dan zou je alleen de eerste paar balonnen goed hebben kunnen zien. Ik heb de ISO verhoogd naar 800, 4 keer zoveel als normaal, waardoor ik een veel snellere sluitertijd (1/15e seconde) kon gebruiken. En een statief heeft natuurlijk geen zin als die ballonnen zo bewegen. ISO-instellingen zitten ook op iedere compactcamera die ik heb gezien, dus iedereen kan dit. Iedere fotograaf met verstand van zaken zal zeggen dat ISO verhogen ook betekent meer ruis in je opname, dat klopt, maar liever een geslaagde opname met meer ruis dan een ruisvrij bewogen beeld, toch?

Tenslotte: wat nu als je toch een veel kortere sluitertijd nodig hebt? Bijvoorbeeld een sporter die je mooi scherp wilt vastleggen, maar er is weinig licht, zoals in veel sporthallen. Er zijn diverse opties:
  1. Koop een snellere lens, één die heel lichtgevoelig is. Dit is erg duur (denk aan minimaal 1000 euro plus, ga desnoods voor tweedehands). Deze lenzen zijn doorgaans 4 keer zo snel, is dat genoeg? Vaak niet, maar het helpt wel.
  2. Ga toch flitsen! Als je een sporter wilt bevriezen in zijn/haar beweging, dan kan dat perfect d.m.v. flits. Bij officiële wedstrijden mag dit echter niet: het leidt de sporters af.
  3. Als je bij een professionele wedstrijd zit waar ook TV-opnamen gemaakt worden is er vaak veel meer verlichting, want TV camera's hebben ook licht nodig. Maar als het je eigen kind is ergens op een achterafveldje, vergeet het dan maar.
  4. Kom dichterbij. Veel lenzen zijn lichtgevoeliger op de korte afstand, dus hier kun je wat mee winnen.
  5. Net als met de ballonnen: verhoog de ISO. Nog hoger dus. Spiegelreflexcamera's gaan hier veel verder in dan compactcamera's, ISO 3200 is standaard, maar vaak kan het nog veel gekker.
Wat doen professionals? Al de bovenstaande punten samen, en dan een zo laag mogelijke ISO-waarde kiezen waarmee de foto toch slaagt.

Nou, aan de slag ermee! Vanavond wil ik geen zinloos geflits meer zien bij Glow.

Glow 2011 vindt plaats van 5 t/m 12 November in het centrum van Eindhoven. Kijk op www.gloweindhoven.nl voor meer details.

Tot de volgende keer, Robert

1 opmerking:

  1. Flitsen is zo amateuristisch op Glow. En inderdaad: allemaal die dure camera's en dan maar flitsen.

    Patrick

    BeantwoordenVerwijderen