Vogelfotografie: 10 redenen om een foto niet mooi te vinden

Recentelijk heb ik een aantal keer in een vogelhut gezeten om vogels op zo mooi mogelijke wijze vast te kunnen leggen. Het grote voordeel van een hut is dat de omstandigheden optimaal zijn voor het maken van mooie foto's: aantrekkelijke soorten, laag standpunt en vogels komen op slechts een paar meter afstand. Toch lukken zeker niet alle foto's die in een dergelijke hut gemaakt worden. De kleine vogels zijn extreem beweeglijk waardoor de pose vaak niet mooi of interessant is. Door veel foto's te maken is dit deels op te lossen. Door te werken met een telelens is de scherptediepte heel beperkt, wat gecombineerd met de beweeglijkheid veel foto's doet mislukken. In dit artikel bespreek ik een aantal foto's die ik allemaal in dezelfde hut heb gemaakt op 1 dag en waarom deze niet goed genoeg zijn. En dat afgezien van belichting en compositie.

Ter illustratie: na een bezoek aan een vogelhut had ik laatst 1500 opnames gemaakt. Dit artikel geeft aan wat ik gebruik om een vrij snelle selectie te maken uit deze berg.

Alle foto's zijn gemaakt met een Nikon D600 met 300 mm f/2.8-objectief vanaf statief, soms met een teleconverter.

1. Bewegingsonscherpte

Er zijn verschillende soorten onscherpte, dit is bewegingsonscherpte veroorzaakt doordat de Appelvink snel bewoog.

2. Niet de juiste instellingen gebruikt

Dit is een ander typisch voorbeeld. Net op het moment dat je een foto wil maken van de Appelvink die mooi op dat takje zit, vliegt hij weg. Die foto mislukt vaak omdat de sluitertijd te lang is. In het voorbeeld hierboven is 1/320e seconde gebruikt (bij f/2.8, iso 200) en dat had zeker 1/1000e moeten zijn. Door de ISO naar 800 te verhogen had dat gekund. Het punt is dat hier bewust over nagedacht moet worden: wat wil je vastleggen en welke instellingen passen daar bij?

3. De vogel staat er niet helemaal op

Deze foto is ook nog bewogen (ik was de Gaai drinkend aan het fotograferen toen deze opvloog), maar het gaat er hier om dat de vleugelpunt ontbreekt op de foto.

4. Aangeboden voer zichtbaar

De Appelvink is een prachtige verschijning en hier zat hij extreem dichtbij met ook nog een rustige achtergrond. Helaas knaagde hij net wat lokvoer weg. Dit ziet er niet uit!

Hier hetzelfde probleem. En niet alleen heeft de Gaai een nootje in de snavel, maar er is op het stammetje ook voer zichtbaar. Let hier op.

5. Reflectie niet helemaal zichtbaar.

Dan staat de vogel er zelf helemaal op, maar de reflectie niet, zonde. Soms kan dit gered worden van de prullenbak door dan de reflectie er maar af te snijden. Hier vond ik dat niet de moeite waard omdat de pose niet bijzonder is en de achtergrond erg onrustig. Maar mocht dit nou de enige foto zijn die ik van een bepaalde soort heb, dan is dat de redding.

6. Geen mooi standpunt

Deze foto is van onderaf genomen en dat is duidelijk zichtbaar. Dat gebeurt ook als een fotograaf in het bos gaat rondlopen en foto's gaat maken van de aanwezige vogels op de takken. Het is niet mooi, op ooghoogte is veel aantrekkelijker.
Aan de andere kant is ook een foto van een vogel op de grond, vanuit een hoger standpunt genomen, ook niet fraai.

7. Hard licht

Hard licht zorgt voor scherpe contrasten. Het dynamisch bereik van de camera is niet groot genoeg om hier zowel de donkere als de lichte partijen vast te leggen. Doordat de opname in RAW is gemaakt kan er nog heel veel gered worden, maar het punt is dat het een prettiger beeld oplevert als de contrasten minder sterk zijn. Fotografeer daarom bij voorkeur bij sluierbewolking.
Als de zon echter net die ene dat dat je in zo'n hutje zit volop schijnt dan zul je het ermee moeten doen. Werk dan in ieder geval in RAW en probeer de vogels vast te leggen als ze in de schaduw zitten.

8. Geen ogen zichtbaar

De vogel kijkt hier weg van de camera, de ogen zijn niet zichtbaar. Dat is nagenoeg altijd reden de foto weg te gooien. En dat terwijl het een mooi beestje is op een prima plek met een fraaie achtergrond. Maar zo werkt de foto niet.

9. Er staat iets voor

Een takje blokkeert het zicht op de Boomklever. Deze kan ook weg.  Bovendien is deze ook nog aan het eten, zie punt 4.
In het verlengde van dit punt kan er zich ook iets naast of achter de vogel bevinden. Dan is de vogel wel goed in beeld, maar het plaatje is toch minder aantrekkelijk.

10. Etensresten zichtbaar

Spechten zijn gek op vet. Nadeel hiervan is dat het enorm blijft plakken waardoor ze op alle foto's met vieze snavels staan, duidelijk afkomstig van lokvoer.
Maar deze foto heeft veel sterke punten wat het de moeite waard maakt er wat meer tijd in te steken:

1. Mooi licht. Vogel zit in zacht licht/in de schaduw
2. Ruimte in de kijkrichting. Dit heb ik nog niet behandeld, maar de vogel kijkt naar rechts en daar is in de foto ook ruimte, hij kijkt niet tegen de rand aan. Dat vindt men doorgaans aantrekkelijk.
3. Boterzachte bokeh. Deze komt extra mooi uit omdat daar ook zon opstaat.
4. Aantrekkelijke ondergrond. Een met mos begroeid takje doet het altijd goed.

Bewerken in Photoshop levert dit op:

Ik heb 4 dingen aangepakt:

1. Met het kloonstempel heb ik de snavel schoongemaakt.
2. Het oog heb ik iets lichter gemaakt 
3. De achtergrond heb ik een tikkeltje zachter gemaakt d.m.v. Gaussiaans vervagen (Gaussian Blur)
4. In de achtergrond boven zijn kop zit in het origineel een witte vlek. Deze stoorde mij. M.b.v. Content-aware Opvullen (Fill) dit weggehaald.

Als deze 10 punten voorkomen worden is het nog geen mooie vogelfoto! Compositie en belichting komen ook nog om de hoek kijken. En de scherpte moet op het juiste deel van de vogel liggen, nl. het oog. En dan zijn we er nog niet. Als aan deze zaken voldaan wordt kan het resultaat een saaie foto zijn. Dat was ook niet in de insteek van dit artikel, ik heb hier 10 dingen genoemd die ik als selectiecriteria gebruik. In deze fase sneuvelt doorgaans 75% van de foto's. In de fase erna selecteer ik dan welke beelden ik echt de moeite waard vindt en die ga ik nabewerken.

Bedankt voor het lezen,

Robert van Brug