Voetbal: PSV-Ajax (vrouwen)

Ik zal er maar eerlijk voor uitkomen: ik heb niet zoveel met voetbal. Nooit zelf beoefend en ik zou niet weten hoe het er in de competitie aan toegaat op dit moment. Maar voetbal is wel topsport, zelfs de meest mondiale sport die er is. Dat fotografisch vastleggen leek me een leuke uitdaging en omdat er voor mij als Eindhovenaar een dergelijke club om de hoek zit kon het niet moeilijk te regelen zijn. Fout, wel dus. Het is aan allerhande regels gebonden. De vereiste accreditatie is een akkoord van de club/organiserende instantie om als persvertegenwoordiger aanwezig te zijn. Dit biedt ook voordelen: toegang tot perstribune, persruimte, het veld net voor en na de wedstrijd en natuurlijk plaatsen pal langs het veld, nog voor de eerste rij op de tribune. Om accreditatie te krijgen is het nodig om een NSP-nummer te hebben, welke kan verkregen worden via de NVJ, de Nederlandse Vereniging voor Jounalisten. En die stellen ook weer eisen, zoals een betaald lidmaatschap bij de NVJ, inschrijving bij de Kamer van Koophandel en ze willen weten wie de opdrachtgevers zijn. Daarmee is het een ontoegankelijk geheel. Het gaat wat ver om uit hobbyisme dat allemaal te gaan regelen, áls het al lukt.

Navraag bij PSV leerde mij dat ik welkom was om foto's te maken van wedstrijden van Jong PSV én het vrouwenteam. Omdat het mij niet veel uitmaakte en het vrouwenteam op korte termijn de topper tegen Ajax zou afwerken heb ik dat aangevraagd en ik was welkom.

fotografen in afwachting van wat komen gaat

Fotografen krijgen een groen hesje uitgereikt voorzien van de tekst "FOTO" en een nummer. Ik had 18. De al aanwezige collega's, die voor een deel hier dus hun boterham mee verdienen, accepteerden mijn aanwezigheid, maar echt veel onderlinge communicatie was er niet. Men is er allemaal met hetzelfde doel, nl. het maken van zo mooi mogelijke foto's en je bent elkaars concurrent.

#5 van PSV, Kika van Es, tijdens de warming-up

Ik was er ruim van tevoren, zodat ik een goed plekje kon zoeken en de camera-instellingen tijdens de warming-up kon uittesten. Het werd al snel echt donker en de omstandigheden waren op zijn zachtst gezegd uitdagend. Er is uiteraard veldverlichting, maar daarmee is het geen fotostudio. Ik ging twijfelen of het mogelijk zou zijn om actiefoto's te maken.

Richting het einde van de warming-up stroomde de tribunes lekker vol op De Herdgang, het trainingscomplex van PSV. Fijn voor de sfeer maar ook voor de foto's: alleen maar lege tribunes is ook geen fijne achtergrond.

PSV-dames vlak voor aanvang van de wedstrijd

Het ging allemaal officieel, maar mijn onwetendheid op het gebied van voetbal nekte me een paar keer. Ik werd verrast en miste daardoor wat fotomomenten. Bovenstaande foto van het elftal ging nog goed, van een afstandje, maar daar heb je een telelens voor.

Ajax elftalfoto

Hier zo'n bijna gemist moment: de elftallen poseren keurig voor de aanwezige fotografen. Ik was echter niet zo alert om me te realiseren dat ik daar bijhoor. Hardlopend het veld op en snel met een andere fotograaf meegeschoten. Kijken ze allemaal niet in mijn lens, maar het is beter dan niets.

Ajax heeft nog een teammommentje vlak voor de aftrap

Dit zijn allemaal vaste nummers, waarbij het handig is als je erop bent ingesteld. De overige aanwezige fotografen hebben het nodige aan telelenzen bij zich: 400mm f/2.8, 100-400mm heb ik gespot en veel 300 mm f/2.8 die ik zelf had meegenomen. Fijn die bevestiging dat het materiaal blijkbaar gangbaar is bij deze tak van fotografie. De anderen hadden zonder uitzondering ook allemaal een 70-200 f/2.8 bij zich voor foto's op kortere afstand en ook dat had ik ook bij me. Maar daarnaast bleek en 24-70 f/2.8 gebruikelijk voor dit soort vaste momenten en die had ik niet bij me. En met een 70-200 moet je behoorlijk afstand nemen om er een heel elftal op te krijgen.

Panoramaopname van het hele veld

Ik had wel, specifiek voor wat afwijkende foto's, een 16-35mm-lens meegenomen. Bovenstaande foto is van vlak voor de wedstrijd, toen er nog wat licht in de lucht zat. Deze had het ook voor de teamfoto's vooraf kunnen doen, maar ik heb er niet op tijd aan gedacht.

Uittrap op kunstgras, de rubberkorrels vliegen je om de oren

Het veld bleek van kunstgras, maar dat lijkt niet op een tennisbaan. Er ligt geen zand op maar een soort rubberkorrels. Hierop is het mogelijk slidings te maken, wat op een tennisbaan niet aan te raden is.

Ik merkte dat vanaf de aftrap de fotografen uitwaaierden over het veld, maar vooral naar de hoeken van het veld. Er moet dus gekozen worden welke ploeg goed in beeld gebracht gaat worden. Welk team is beter? En pal achter de 16-meter is verboden terrein. Het schijnt pijnlijk te zijn als je een bal op volle snelheid op je lens krijgt. En slecht voor het materiaal is het ook. Dus tussen de cornervlag en de 16-meterlijn vind je fotografen op een kluitje. Eigenwijs als ik ben ben ik eerst langs de zijlijn gebleven, dan kan ik andere foto's maken dan de rest.

Blessure bij #19 Jesslyn Kuypers

En al na een paar minuten, pas voor mijn neus een blessure. En niet denken dat het zielig is, maar foto's maken van dit lijden, want daar kwam ik voor. Een paar minuten later liep ze weer als een kievit, terwijl het hier toch een stervende zwaan was. Maar nu genoeg vergelijkingen met vogels.

Uittrap door PSV-keepster Angela Christ

Demarrage langs de zijlijn waar uw fotograaf van dienst goed stond opgesteld

Zo heb ik het grootste deel van de eerste helft langs de zijlijn gestaan. Stand bij rust: 0-0. 45 Minuten lang behoorlijk strijd, maar het ontbrandde niet echt, geen grote kansen. In de rust bleek er ook een programma te zijn: wat kleine voetbalmeisjes mochten penalty's nemen. Hoort niet bij de wedstrijd, maar te schattig om geen foto van te maken:

Zelden een penalty met meer overtuiging zien nemen

En geloof het of niet, maar veel schoten troffen doel:

Keeper #99, Phoxy, is behoorlijk geslepen, maar dat pak zat toch echt in de weg

En wel heel makkelijk dat een groen hesje het mogelijk maakt om bovenop de actie te gaan staan. Terwijl de trotse moeders het met een mobieltje van achter de boarding probeerden. Kansloos.

Na rust viel het mij op dat er meer fotografen achter het PSV-doel waren dan achter het Ajax-doel. Reden is de verwachting dat Ajax de sterkere partij is, dus meer kans op acties richting/voor het PSV-doel. Ik heb me maar bij deze meerderheid aangesloten. Het blijft een gok natuurlijk. Als er iets interessants gebeurd voor het doel aan de overkant, dan is dat wel 100 meter ver weg.

Goal!

Op voorhand had ik bedacht dat het mooi zou zijn om een doelpunt vast te leggen. Maar dat is wel veel gevraagd, want er wordt niet veel gescoord in voetbal en het kan dus ook aan de overkant van het veld zijn. Maar het voorgevoel van de schare fotografen bleek juist: Ajax kwam op voorsprong en zowaar: ik had er beeld van! Niet ragscherp, maar voor een eerste keer ben ik tevreden.

Hoekschop (in "mijn" hoek) door Ajax' #10 Desiree van Lunteren

En weer een actie richting PSV-doel waarbij de verdediging de handen vol heeft

Prachtige lob over de keeper: 0-2 voor Ajax

 Deze is technisch nog wat minder dan het vorige doelpunt, maar ik ben ook met deze blij.

En soms probeer je als fotograaf gewoon een mooi plaatje te schieten

 PSV had de handen erg vol, en na de 0-2 leek de wedstrijd gespeeld.

En het werd nog erger: 0-3

Een aanval door het midden, er gebeurde in luttele seconden heel veel, spelers vielen, oerkreten vlogen over het veld en uit de chaos ging de bal toch langs de keeper. Deze opname laat voor mij dat hele verhaal zien en voor de verandering kan het er technisch ook nog mee door.

Blijdschap bij de Ajax-vrouwen na de 0-3, de winst is binnen

Sport = emotie, en dat vastleggen was zeker een doel. Een gepijnigde uitdrukking bij pijn hoort daarbij, maar naar blijdschap gaat mijn voorkeur uit. En de 0-3 werd uitgebreid gevierd. Let ook op de hangende schouders van PSV's #6 Maran van Erp, de lichaamstaal zegt alles.

De 0-3 werd 8 minuten voor tijd gemaakt. De Ajax-dames die het vieren maak ik snel wat foto's van: tak-tak-tak-kloenk. Kloenk is een geluid dat ik mijn camera niet eerder heb horen maken. Het display gaf de verontrustende melding "ERR" knipperend weer en hij deed niets meer. Ondertussen wordt er een wedstrijd gespeeld en ik kan geen foto's maken, wat is waar ik voor gekomen ben. Ik heb in allerijl van alles geprobeerd: accu eruit en er weer in, geheugenkaarten hetzelfde, lens eraf en er weer op. Maar het hielp niet. Enige optie: door met de backup-camera: mijn oude trouwe Nikon D90. Maar boven de 400 ISO staat die behoorlijk stijf van de ruis. En ik schoot beelden op ISO 1600, soms 2000, 2500 of 3200. Maar het is niet anders, dus uitsluitend ISO1600 en diafragma f/2.8, sluitertijd op 1/400e en thuis maar zien of het lukt.

En het resultaat bleek mee te vallen, onder andere de volgende beelden heb ik nog kunnen maken:

Richting het einde van de wedstrijd slaat de vermoeidheid toch toe

Ajax test de PSV-verdediging nogmaals

En nog meer druk op de Eindhovensen

Al die moeite was voor niets. Vlak voor tijd wist PSV in ieder geval de eer te redden en 1-3 te maken. Leuk om te zien, maar aan de verkeerde kant van het veld voor mij. PSV ging nog in de achtervolging, maar ook 2 minuten blessuretijd was niet voldoende. 1-3 Was de einduitslag.

Vreugde en verdriet bij deze eindstand

Wat volgde waren weer wat standaard fotomomenten: felicitaties, troosten, op de foto met fans, interviews op het veld. Hele drommen fans (opvallend veel meisjes tussen 16 en 25 jaar) die een handtekening van hun idool wilden. Of nog beter: een selfie samen met dat idool. Het is ook logisch eigenlijk: op het veld stonden 8 speelsters van de Oranje Leeuwinnen (van PSV: Angela Christ, Maran van Erp en Daniëlle van de Donk en van Ajax: Merel van Dongen, Petra Hogewoning, Anouk Hoogendijk, Desiree van Lunteren en Tessel Middag). Deze dames verdienen alle respect voor hun prestaties, het is met recht topsport. En dat met een jaarlijkse begroting van 250.000€ voor PSV-vrouwen. Daar komt bij de mannen Lionel Messi minder dan 2 dagen (!) voor in actie. Geef mij dan dit maar.

Over apparatuur:
Alle foto's gemaakt met een Nikon D600 in combinatie met een 300mm f/2.8 en een 70-200mm f/2.8. Vooral deze laatste bleek voor acties die niet te ver weg zijn ideaal. De 300mm is gewoon minder handig, maar wel ideaal op iets grotere afstand en de focus is sneller.
Ideaal zou zijn twee body's, 1 met een flinke telelens (300 of 400 mm f/2.8) en 1 met een wat korter model (70-200). Veraf beginnen met de grote lens en wisselen als de actie dichterbij komt. De standaardmomenten aan het begin van dit artikel tackelen met een 24-70. Die beelden zijn allemaal vrij statisch, dus daar volstaat een lagere ISO ook.
Om veel geslaagde actiefoto's te kunnen maken zijn camera's met een hoge burstrate ideaal. Een Nikon D4S of Canon 1D-X zijn met respectievelijk 12 en 15 beelden per seconde geweldig voor dit werk en hun ruisprestaties passen daar bij. Ik moest het nu met 5,5 beelden per seconde doen, maar dat maakt de uitdaging alleen maar groter.
De beelden uit mijn oude D90 lijken hier prima, maar dat zijn ze niet. Als ik die op een groot scherm in alle detail goed bekijk dan zie ik bakken met ruis. Maar na verkleining en de donkere partijen nog wat donkerder te hebben gemaakt zijn de beelden wel bruikbaar, het valt niet tegen.

Instellingen: 
Alle foto's diafragma f/2.8, ISO 1600 (soms hoger, tot 3200). Sluitertijd meestal 1/400e of 1/500e seconde. Ik had gehoopt een sluitertijd van 1/1000e seconde te kunnen halen, maar er was gewoon niet genoeg licht. Ik heb ervoor gekozen om de ISO niet naar krankzinnige waarden op te schroeven, dan maar wat mislukte foto's. En met panning (meetrekken met de bewegingsrichting) lukt het toch vaak om een geslaagde opname te krijgen.

Handig:
Een monopod ter ondersteuning. Een krukje om op te zitten. Een aantal van de pro's had een fotokoffer waar ze ook op konden zitten. Warme kleding waarmee anderhalf uur stilzitten geen probleem is.

En de camera:
Die is inmiddels onderweg naar Nikon. Het spiegelmechanisme werkte niet goed meer. Hopelijk valt het mee. Het is in ieder geval vreemd dat het gebeurd omdat dit mechanisme zeker 150,000 opnames mee moet gaan en ik heb er pas 45,000 gemaakt. Maar ik wacht af, wordt vervolgd.