Smartphone, compactcamera, bridgecamera, systeemcamera, spiegelreflex en middenformaat camera

Begin 2012 heb ik een artikel geschreven over de diverse types camera die er toen in omloop waren, de verschillen daartussen en voor wie welk type camera volgens mij geschikt is.
Dit artikel wordt veel gelezen en ik krijg regelmatig reacties en vragen. Blijkbaar is dit iets waar veel mensen mee worstelen. Het loont daarom de moeite om het nu, oktober 2015 te herschrijven naar de huidige situatie, want er zijn een aantal zaken sterk gewijzigd in de tussentijd!

Ik onderscheid de volgende categorieën camera's:

1. Smartphone
2. Tablet
3. Compactcamera
4. Bridgecamera
5. Compacte Systeemcamera (CSC)/Mirrorless
6. Spiegelreflex (DSLR)
7. Middenformaat camera

Ik zal deze soorten beoordelen op de volgende criteria:

1. Prijs
2. Kwaliteit: het gaat om beeldkwaliteit die de camera levert onder verschillende omstandigheden.
3. Mogelijkheden: dit is de moeilijkste om te beoordelen. Het gaat om de mogelijkheid om van objectief te wisselen, om veel zaken op de camera in te stellen en om er accessoires bij te kopen.
4. Formaat: hiermee bedoel ik de fysieke afmeting van een camerabody met lens, maar ook het gewicht.

Hieronder een tabel met scores van alle soorten camera's op alle 4 relevante onderdelen. Een hogere score is beter:

Cameratypes met scores op verschillende criteria

Smartphone:

De smartphone is nieuw in het overzicht, hoewel ik er al ooit een artikel aan geweid heb. De kosten voor een smartphone-camera zijn feitelijk nihil omdat het primaire deel de telefoon is. Het is wel zo dat meer en meer mensen foto's maken dankzij juist deze altijd bereikbare camera. En hoewel de sensorafmetingen erg klein zijn wordt de kwaliteit steeds beter, vooral in omstandigheden met voldoende licht. Er zijn inmiddels fabrikanten die wat meer instelmogelijkheden bieden en zelfs in raw fotograferen kan op beperkte schaal, bijvoorbeeld met de LG G4. De vraag is of de smartphonefotograaf daarop zit te wachten, maar de gevorderde fotograaf heeft ook een smartphone én Photoshop en die wordt er wel degelijk vrolijk van. Ook zijn er nu opzetlenzen verkrijgbaar om optisch te kunnen zoomen of juist meer in groothoek te kunnen werken.

Smartphone met additionele telelens voor 8x zoom

Tablet:

De tablet scoort gelijk aan de smartphone, maar is een stuk groter en zal daarom ook niet altijd onder handbereik zijn.

Compactcamera:

De compactcamera is een uitstervende soort, een markt die bijna geheel door de smartphone is overgenomen. En hoewel de camerasensor van een compactcamera groter is dan die van een smartphone, er ook modellen met behoorlijke kwaliteitslenzen zijn en er meer accessoires en dergelijke verkrijgbaar zijn zal dit marktsegment het in toenemende mate moeilijk krijgen.

Ik maak een uitzondering voor de compactcamera van hoge kwaliteit, met een wat grotere sensor en vaak een prime lens, zoals de Canon G15, Nikon Coolpix A en Sony RX 100. Deze modellen kunnen ook in raw werken, zijn lichtsterker, hebben een beter autofocus systeem, etc. Fatsoenlijke maar wel degelijk compacte camera's. Deze subcategorie is gewoonweg veel beter dan wat de smartphone camera's (tot nu toe) te bieden hebben en dat geeft ze bestaansrecht.

Canon G15

Op foto de Canon G15, met een lichtsterk objectief (f/1.8-2.8) over een beperkt zoombereik. Verkrijgbaar voor rond de 350€, waarvoor ook een goedkope DSLR te koop is, maar dit is een stuk compacter. Ideaal voor concerten waar een DSLR niet mag.

Bridgecamera:

De bridgecamera slaat een brug tussen de compactcamera en de spiegelreflex, vandaar de naam. Eigenlijk zijn het compactcamera's met een extreme zoomlens. De mogelijkheden zijn vaak behoorlijk uitgebreid, maar de sensor is vrij klein wat de kwaliteit nekt. Bovendien zijn de lenzen niet verwisselbaar. Met het enorme zoombereik van dit type camera is dat ook amper nodig, maar bijvoorbeeld een lichtsterke prime monteren behoort niet tot de mogelijkheden.

Typische bridgecamera met 60x optische zoom

Systeemcamera (CSC)/Mirrorless:

De (compacte) systeemcamera is hard in opkomst. Waar ik begin 2012 nog kon beweren dat de kwaliteit van een spiegelreflex beter is, geldt dat inmiddels niet meer. Zeker niet nu fabrikant Sony de 7R II en de 7S II heeft uitgebracht. Deze zijn voorzien van full frame sensoren van de laatste generatie en zoveel softwarematige gimmicks dat ze de DSLR's op veel punten voorbijstreven. Ik heb de Sony A7RII mogen proberen en ik was zeer onder de indruk.

Deze groep camera's bevat echter ook de Micro Four Thirds groep (Panasonic/Olympus), met een cropfactor van 2. Ook het Nikon1-platform (met een cropfactor van 2,7) valt hieronder.

De indeling dient verfijnd te worden. Al deze CSC's hebben verwisselbare lenzen en missen een spiegel voor de sensor, maar verder verschillen ze aanzienlijk. Belangrijkste onderscheid wordt veroorzaakt door de grootte van de sensor: als deze groter is is de kwaliteit hoger maar ook de prijs. De lenzen die dan gebruikt dienen te worden zijn ook groter, zwaarder en duurder.

Spiegelreflex (DSLR):

Good old DSLR. In 1934 ontwikkelde Kodak 35mm film, een standaard die we nu Full Frame noemen. Al bijna 100 jaar zijn camera's en de daarbij behorende lenzen geoptimaliseerd om een beeld van 24 bij 36mm te leveren, eerst (analoog) op een filmrolletje, later op een sensor (digitaal).
Bij de introductie van de eerste digitale spiegelreflexcamera's bleek het onbetaalbaar om de sensor zo groot te maken, dus is deze een aantal jaar kleiner gebleven. Vaak 1,5x (Nikon) of 1,6x (Canon), het zogenaamde APS-formaat.

Verschillende sensorformaten

Inmiddels is dat niet meer nodig en zijn Full Frame DSLR's populairder dan ooit. Zeker na de introductie van de D600 van Nikon en de 6D van Canon die het product betaalbaar maakten. Hiermee kan ook weer gebruik gemaakt worden van al bijna 100 jaar ontwikkeling op het gebied van objectieven.
De APS-sensor is ongeveer half zo groot als de Full Frame sensor en daarmee kan ook een objectief half zo zwaar gemaakt worden bij dezelfde brandpuntsafstand.

Middenformaat

Full Frame vinden we tegenwoordig heel wat, maar er bestaat ook nog groter, het zogenaamde Middenformaat.

Hasselblad H4D-40

Middenformaat wordt met name in fotostudio's gebruikt bij fashion shoots. Hier worden in extreme resoluties (60-200MP) op de twee-keer-zo-groot-als-Full-Frame-sensor opnames gemaakt die heel groot afgedrukt moeten worden, bijvoorbeeld op billboards. Door het enorme oppervlak van de sensor blijft deze kwaliteit voorlopig ongeëvenaard door de DSLR.
Omdat de sensor zoveel groter is moet echter de rest ook groter. Een vergelijkbare brandpuntsafstand op een middenformaatcamera zal twee keer zo groot/zwaar zijn. En omdat dit een beperkte markt is, zijn de prijzen torenhoog. Een dergelijke camera kost rond de 50.000€. Nu de DSLR's steeds hogere resoluties krijgen en dat steeds beter doen komt dit segment steeds verder onder druk.
Omdat deze systemen zo groot en zwaar zijn en er minder objectieven voor te krijgen zijn heb ik dit minder gescoord dan de DSLR op mogelijkheden.

In het analoge tijdperk waren er camera's met een nog veel groter filmoppervlak, het zogenaamde grootbeeld. In het digitale tijdperk is dit verdwenen.

Over een paar jaar ziet dit overzicht er ongetwijfeld weer anders uit. Ik verwacht dat de smartphones nog wel wat beter worden. De compactcamera komt steeds verder onder druk, maar dankzij de enorme zoom zal de bridgecamera nog wel even bestaan. Systeemcamera's zullen steeds belangrijker worden, ten koste van de DSLR. Middenformaat zal langzaam verdwijnen.

Hopelijk heb ik met dit geüpdatete overzicht wat meer duidelijkheid geschapen.
Bedankt voor het lezen.

Robert van Brug