Safarifotografie met een radiografisch bestuurbare auto

Ik ben eind September samen met Wim Werrelman richting Afrika vertrokken, voor een bijna twee weken durend verblijf in Malawi en Zambia. Doel van de reis was fotografie: het zo aansprekend mogelijk in beeld brengen van wildlife en vogels. En vooral met Leeuwen hadden wij wilde plannen...

Dat woordje aansprekend is tricky. Safari- of wildlifefotografie is namelijk nog helemaal niet zo makkelijk. Het eerste probleem dat opgelost moet worden is het vinden van wilde dieren. Afhankelijk van het gebied, het jaargetijde, kwaliteit van de gids en een dosis geluk is dat probleem overkomelijk.

Wij zijn afgereisd naar South Luangwa's National Park in Zambia, een werkelijk fantastisch park waar een aantal soorten goed te vinden is. Neushoorn, Jachtluipaard en Struisvogel komen hier niet (meer) voor, maar het is een hotspot voor Olifant, Nijlpaard, Krokodil, Impala, Koedoe, Buffel, Puku, Zebra en talloze vogelsoorten: Afrikaanse Zeearend, Grijze Kroonkraanvogel, Lelkieviet, Hamerkop, Karmijnrode Bijeneter en Zadelbekooievaar zijn zomaar wat soorten die ik hier alle keren heb gezien. Luipaard is iets moeilijker en Wilde Honden heb ik helaas maar een keer waargenomen. Datzelfde geldt voor de Gnoe die ik dit jaar eindelijk in het wild heb gezien.

De tijd van het jaar waarin wij gingen is ook belangrijk: het is lokaal het einde van het droge seizoen. Dat wil zeggen dat veel struiken kaal zijn en waterbronnen zijn opgedroogd. Het resterende water werkt als een magneet op dieren die in temperaturen van 35-45 graden Celcius water hard nodig hebben. Dat er weinig blad aan de struiken zit maakt het spotten van dieren een stuk eenvoudiger.

Dan is er echter nog steeds geen garantie op mooie beelden. Als er dan, met de nodige kennis, kunde en geluk, na een paar dagen zoeken Leeuwen gevonden worden, dan ligt dat er als volgt bij:

Een mooi groepje Leeuwen, dat in de hitte redelijk voor Pampus ligt. Doordat wij langsreden tilden een aantal leden van deze roedel nog net hun kop op, maar dat is het dan ook. Dat wilden wij niet, wij waren op zoek naar een heel andere beeld, een beeld waarbij de leeuwen in ieder geval niet van boven naar beneden gefotografeerd zijn zoals hierboven, maar op ooghoogte. Dat is wel een uitdaging omdat Leeuwen bijna de hele dag liggen en er naast gaan liggen is niet verstandig. En niet toegestaan: de auto mag niet worden verlaten.

Geïnspireerd door met name dit filmpje op YouTube, had Wim een oplossing voor het bovenstaande probleem: een radiografisch bestuurbare auto, voorzien van een camera. Zoiets is niet kant-en-klaar in de winkel te koop, dat moet gemaakt worden.

De auto, hier ontdaan van camera's

In de basis is het een radiografisch bestuurbare auto die op batterijen werkt. Er zijn sterkere benzineversies te koop, maar die zijn ook veel luidruchtiger wat niet diervriendelijk is. De auto is op een aantal fronten aangepast:

• grotere banden voor het terrein
• stuggere vering
• verwijderen bovenkap
• opbouw (het camouflage deel op de foto) die de camera's enigszins moet beschermen tegen al te enthousiaste Leeuwen maar ook tegen struikgewas. Aan deze ombouw kan ook een videaocamera bevestigd worden
• bevestiging voor een statiefkop voor het fototoestel

En dat moet dan ook nog mee in het vliegtuig. De auto (met afstandbediening, lader, etc.) is zo groot dat deze een halve koffer in beslag neemt. 

Met hooggespannen verwachtingen ging de auto mee op game drives. Hij moest onder handbereik blijven voor het geval dat. Accu's opgeladen, afstandbediening mee, camera helemaal gemonteerd. Maar we kwamen geen Leeuwen tegen de eerste paar dagen. Totdat het op een middag tegen zonsondergang wél raak was. Camera's aan, auto op de grond gezet en rustig richting Leeuwen gereden. Wij hadden geen idee wat er zou gaan gebeuren, dus het was knap spannend. Het kan ook het einde van de auto met de camera's zijn!

Nieuwsgierige Leeuwin snuffelt aan auto

De Leeuwen reageerden voorzichtig maar nieuwsgierig. Uiteraard kennen ze iets dergelijks niet, dus er moest uitgezocht worden of het gevaarlijk, lekker of anderszins interessant was. Dat betekende dat de Leeuwen opstonden en naar de auto toe kwamen lopen. Als de auto dan stil bleef staan durfden ze heel dichtbij te komen, zoals hierboven zichtbaar. Zolang de auto reed, al was dat stapvoets, dan waren ze voorzichtiger. Een groot voordeel van een radiografisch bestuurbare auto is de mogelijkheid om te stoppen. Een drone biedt deze mogelijkheid natuurlijk niet en werkt meer verstorend.

3 nieuwsgierige Leeuwinnen bij de auto

De fotocamera op de auto was ingesteld om iedere seconde een opname te maken. Hij was voorzien van een 20 mm groothoeklens (f/2.8) die handmatig op ongeveer een meter was scherpgesteld. Diafragma werd geknepen naar f/11. De ISO moest hierdoor naar 1600, wat met de gebruikte camera (een Nikon D800E) geen probleem oplevert. Deze instellingen leveren een hyperfocaal beeld, waardoor feitelijk alles scherp in beeld komt, alleen niet als het te dichtbij komt. We hebben van tevoren zitten discussiëren wat de beste manier zou zijn om foto's te maken: automatisch of met een afstandsbediening. Uiteindelijk is het automatisch geworden omdat de afstandsbediening niet 100% betrouwbaar bleek. Idealiter heb je als fotograaf LiveView op afstand en bepaal je zelf wanneer je afdrukt, maar dit bleek te lastig. Nadeel leek dat de camera na 999 opnamen ermee ophoudt, maar dat is na ongeveer 16 minuten, dat is lang genoeg. De Leeuwen tonen, zo bleek, maar een paar minuten interesse.

Na een paar spannende momenten hebben we de auto teruggehaald. We hadden het idee dat er wel wat moois op zou moeten staan en het is ook wel fijn om de apparatuur heelhuids terug te zien. De resultaten waren enerzijds geweldig, anderzijds werden een aantal momenten ontsierd doordat er een bosje vlak voor de camera stond. We hadden in deze eerste keer alweer bijgeleerd, maar zouden we nog een kans krijgen?

En jawel, de volgende ochtend, bij beter licht, komen we een grotere groep Leeuwen tegen in een ander deel van het park. Op gepaste afstand de auto weer naar buiten, alles weer aangezet en nu kijken of het beter kan.

Tweede ontmoeting, steeds meer Leeuwen

Dit keer hebben we goed uitgekeken dat er niets vlak voor de lens stond. Omdat er meer Leeuwen waren, het licht beter was en het niet op de rand van een rivieroever zich afspeelde was het dit keer iets makkelijker.

Nog een close encounter

Los van de foto's die met de onboard camera gemaakt worden, biedt deze manier van werken nog een belangrijk voordeel: door de nieuwsgierigheid van de Leeuwen komen zij in beweging. En dat is fotografisch vele malen interessanter dan een rustende roedel.

Hier nog wat resultaten vanuit de 'grote' auto:

Deze foto's waren geen van allen mogelijk geweest zonder de aanwezigheid van een object dat de interesse van de Leeuwen wekt.

Maar waar het om ging zijn de opnames vanuit de radiografisch bestuurbare auto. Hieronder 3 mooie resultaten die anders niet mogelijk zijn:

En mijn favoriet:

De Leeuwen hebben de auto dus niet aangevallen en niets kapotgemaakt. Verder dan wat nieuwsgierig ruiken en met een poot op de auto ging het niet. Prettig als de apparatuur het avontuur overleefd. Ook heel  fijn is dat er resultaten behaald zijn. Dit zijn echt beelden die anders niet mogelijk zijn. 

Dit was spannend maar vooral ook leuk om te doen. Enige referentie die wij hadden was dat filmpje waar het niet goed afloopt met de auto. Dat vernieuwende aspect spreekt mij enorm aan en ik ben blij dat ik dit mee mocht maken. Wie weet waar dit toe leidt, wat is hiermee nog meer mogelijk?

Bedankt voor het lezen,

Robert van Brug