donderdag 12 april 2012

Safarifotografie

Als je naar Afrika gaat met als doel om foto's te maken, dan wil je in ieder geval de wilde dieren vastleggen. Alle andere zaken zijn prachtig, maar dát is wat Afrika uniek maakt. Waar anders vind je leeuw, olifant, luipaard, zebra, giraf, buffel, neushoorn, wrattenzwijn, impala en duizenden soorten vogels?
Het bekijken van het wildlife gebeurt in wildparken en reservaten. Ze zijn er in soorten maten, verspreid over het grootste deel van Afrika ten zuiden van de Sahara.

Wildparken zijn een enorme bron van inkomsten voor de lokale economie. Maar daarnaast help je door een dergelijk park te bezoeken ook de natuur en de daarin vertoevende dieren. Er moet dus betaald worden. Entree tot het park is een gegeven. Verder hangt het af of je er met een eigen voertuig ingaat, of dat je van een organisatie gebruikmaakt die zogenaamde gamedrives aanbiedt. Het voordeel hiervan is dat je veel beter zicht rondom hebt vanuit een open auto én dat de chauffeur weet waar hij moet zijn. Ook is het niet handig foto's maken als je zelf moet rijden. Bovendien zien deze mensen na jarenlange training de beesten gewoon veel beter. Bezuinig hier dus niet op!

Open Toyota Landcruiser, met 3 zitrijen achter de chauffeur. Prima zicht rondom! Deze is in gebruik bij Thornicroft Lodge in South Luangwa National Park, in Zambia.

In mijn ervaring kun je twee keer per dag op gamedrive, 's ochtends en 's middags. 's Ochtends betekent om 5 uur op, om half 6 een kop thee met een beetje eten en om 6 uur op pad. 4 Uur lang word je rondgereden en zoekt de gids de mooiste plekje en dieren. Ergens halverwege is er even een stop met wat verversingen en een bush-toilet (oftewel: plassen achter de bosjes, eerst de gids laten controleren of er geen leeuwen liggen). Om 10 uur ben je terug, dan ben je het ook wel zat om al 4 uur te zitten.

De tijden van de gamedrives zijn 's ochtends met het eerste licht en 's middags met het laatste licht van de dag en een stuk van de nacht. Om een aantal redenen zijn deze tijdstippen gunstig:

  • De temperatuur: midden op de dag kan het ongelooflijk heet zijn in Afrika. 
  • Activiteit van de dieren. Dit houdt verband met de temperatuur. Midden op de dag is het ook voor de dieren te warm en zoeken ze verkoeling in de schaduw en bewegen zo min mogelijk. De nachtdieren worden aan het eind van de middag actief, de dagdieren bij het eerste ochtendlicht.
  • Voor fotografie het belangrijkste: het licht. Midden op de dag is er zóveel licht dat er keiharde schaduwen optreden, wat erg lelijk is. Licht is nodig voor fotografie, maar dan wel het veel vriendelijkere zachte licht van het begin of het eind van de dag. Dit mooie licht heeft een hogere kleurtemperatuur (het is warmer) en omdat het vanuit een heel andere hoek op het onderwerp schijnt wordt het veel mooier belicht.

's Middags is het anders. Melden om half 4, vertrek om 4 uur. Maar om 6 uur wordt het donker. Vlak voor die tijd wordt gestopt voor een 'sundowner', oftewel een Afrikaanse zonsondergang, weer met wat versnaperingen. Daarna gaat het verder, maar het is inmiddels donker. En niet donker zoals wij dat kennen, maar een inktzwarte nacht. Lichtvervuiling is een typische Westerse kreet en komt in wildparken niet voor. Naast de koplampen wordt er bij het donkere deel van de gamedrive gebruik gemaakt van een zoeklicht.
Een zoeklicht (met rood filter = minder verstorend). De vlekjes zijn reflecties van mijn flitslicht door muggen en dergelijke.

Het kan gebeuren dat de auto waarmee je op safari gaat vol zit. Maar het kan ook zijn dat je redelijk kunt kiezen waar je gaat zitten. Op de voorste zitrij heb je geen last van medetoeristen voor je die je uitzicht kunnen blokkeren. Op de achterste zitrij zit je het hoogst waardoor je het beste overzicht hebt. Meestal echter zal een fotograaf op ooghoogte willen komen met zijn onderwerp, wat betekent een vrij laag standpunt (uitgezonderd giraffen en olifanten dus). Op een ochtend gamedrive kun je vragen of je naast de chauffeur mag zitten, op de eerste foto hierboven is goed te zien dat dat aanzienlijk lager is dan de rest. Bij de late gamedrive zit hier de persoon die het zoeklicht bedient.

Beperkt zicht vanaf de achterste zitrijen.

De voorste zitrij, achter de chauffeur lijkt de beste te zijn. Maar vaak zul je met iemand anders samen een dergelijk reis ondernemen. Samen met Wim, met wie ik mijn safari's heb ondernomen, zijn we er inmiddels achtergekomen dat het slim is om naast elkaar te zitten, dus elk aan een andere zijkant van het voertuig. De mooiste fotomomenten doen zich naast de auto voor, aan de linker- óf de rechterkant. Ben je achter elkaar gaan zitten dan heb je dezelfde mooie foto's gemaakt en je hebt dezelfde kansen gemist. Ga in ieder geval niet in het midden zitten (zoals de grijsharige heer op de foto hierboven) want dan is alles matig.


Vorkstaartscharrelaar, zat een paar meter naast de auto, in het zachte licht van de late middag. Dit soort opnames is prima uit een auto te maken.


Een Afrikaanse Hop, die een twintigtal meters voor de auto op het pad rondHOPte. Door de hoge positie vanuit de auto mis je hier een rustige achtergrond. Maar omdat je niet uit mag stappen valt hier niet veel aan te doen en sommige beesten foerageren nou eenmaal op de grond.

Naast een safari per auto kan het op sommige plaatsen ook per boot. Een van de lokaties waar dit mogelijk is, is de Shire rivier, bij Liwonde National Park in Malawi.
Voor een bootsafari geldt hetzelfde als voor een autosafari. Zorg dat je voorin zit, aan een zijkant.


Portret van een Nijlpaard. Nijlpaarden hebben de neiging voor vele minuten onder te duiken als je met je boot te dichtbij komt. 6 minuten gemiddeld! Dan zie je niet veel meer. Zit je echter voorin dan kun je er nog een in het vizier nemen voordat ze voor duikboot gaan spelen.

Tenslotte, de wandelsafari. Dit is een unieke ervaring, met voor- en nadelen. De natuurbeleving is vele malen hoger zonder het continue geratel van een motor. Afhankelijk van het soort wild in het gebied zal een gids die meegaat in het geval van een wandelsafari ook een geweer meenemen. Auto's worden als niet bedreigend/interessant gezien door de meeste dieren, dus je kunt een groep olifanten maar ook leeuwen bijvoorbeeld tot op enkele meters naderen. Zonder problemen en zonder gevaar!
Lopend gaat dat natuurlijk niet. Een groep olifanten is toch wel handig om die op 200 meter te houden als je wandelt. En voor meer dieren geldt dat het verstandig is om er niet bovenop te gaan staan. 


Een wrattenzwijn is redelijk gevaarlijk dus bovenstaande lijkt pure waanzin, maar dit exemplaar liep vreselijk mank en kwam nauwelijks vooruit en dan kan het. Luister naar de gids, die heeft de opleiding en ervaring om gedrag van dieren te kunnen interpreteren en hij zal weten wat kan en wat niet kan.


Het levert wel beelden op vanaf ooghoogte, iets wat vanuit een auto nooit gelukt zou zijn.

Een volgende keer behandel ik de lastigste tak van de safarifotografie, de nacht.

Tot de volgende keer,

Robert van Brug

6 opmerkingen:

  1. Wat heb je een mooie serie weten te maken, altijd prachtig de wildenis. Is genieten van deze beelden.

    Groetjes Von

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Ik denk niet dat ik ooit in Afrika kom maar zo ben ik er wel vast op voorbereid. Mooie opnames en de tips ook goed bruikbaar voor hier.
    groetjes Marjon

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Hoi Marjon, ach wie weet gebeurt het toch een keer, en anders ga je toch een keer naar de Beekse Bergen? Ook leuk hoor! Maar geen open auto's daar, te gevaarlijk. Ik blijf dat vreemd vinden!

      Groetjes, Robert

      Verwijderen
  3. Leuk om te lezen en een aantal goeie praktische tips, Robert. Het is inderdaad een hele andere ervaring om zo op safari te gaan. (Vroeger ging men niet zozeer op pad om foto's te schieten, maar groot wild om te leggen, hoewel Spaanse royalty dat nog steeds schijnt te doen en hebben we het helemaal niet over wijlen Prins B., ha, ha)

    Aan de ene kant wel leuk en praktisch om zo in een zetel overal naartoe gereden te worden en ze op een presenteerblaadje te krijgen (je hoeft alleen nog maar af te drukken bij wijze van spreken), maar het is wel een andersoortige ervaring dan die ikzelf heb best ken, speurend en zoekend in het landschap en al je intuïtie, kennis en reflexen in te zetten om vogels en wild te veschalken. Ook het solitaire trekt me zelf wel in natuurfotografie, toch altijd anders als je met gidsen en medetoeristen op pad bent. Maar dat is geen onoverkomelijk bezwaar natuurlijk

    Lijkt me zeker leuk om nog eens te doen, daar niet van, maar in Europa is ook nog genoeg aan wildlife vast te leggen.

    Overigens in het verleden wel o.a. in Nepal en Thailand op 'safari' geweest, ook op de rug van olifanten.

    Krijg je ook nog meer feedback van mensen op je stukken? Zie dat je er heel wat tijd in steekt. Ja, bloggen is erg ondankaar soms, maar is ook een leuke manier om met je hobby bezig te zijn. (-;

    grtz, Ger

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Hoi Ger,

      dank voor je reactie (ook voor die andere). Ik deel je gevoel, het is wat dubbel om het zo te doen. Met een voertuig is verreweg het meest praktisch maar niet de beste natuurbeleving. Tja, de meeste mensen die op safari gaan doen zoiets een keer in hun leven en dan wil je eruit halen wat erin zit. Komt bij dat een wandelsafari in een gebied met veel wilde dieren veel mensen afschrikt. Is ook wel even wennen natuurlijk.

      Ik krijg zeker wel een aantal reacties, heb inmiddels een aantal trouwe volgers en redelijk veel kijkers (>1000/mnd). Ik ben er heel tevreden mee en vind het erg leuk. Hopelijk wordt het hier ook nog een keer een beetje lekker weer, dan kan ik hier ook weer eens op safari!

      Groetjes, Robert

      Verwijderen
  4. Mooie vogelfotografie!

    BeantwoordenVerwijderen