maandag 16 april 2012

Nachtfotografie op Safari

Zoals beloofd in het algemene artikel over fotografie op safari zal ik het nog hebben over fotografie gedurende een gamedrive bij nacht, ook wel nightdrive genoemd.

Maar voordat het donker is, schemert het. En dat moment kan erg mooi uitpakken in Afrika. De schemering duurt korter dan in ons koude kikkerlandje, maar kan ook mooier zijn.

Zonsondergang bij de Luangwa rivier in Zambia.

Maar na dit fotomoment wordt het lastig, in het stikdonker valt niets te zien. Maar zoals gemeld in het voorgaande artikel is het zo dat er nog iemand met een zoeklicht meegaat. Dat zoeklicht gaat enorm helpen. De koplampen van de auto zijn er alleen maar om de chauffeur te helpen om op het pad te blijven. En dat is geen asfalt maar off road, dus dat is hard nodig. De bijrijder zal de hele tijd het zoeklicht van links naar rechts over de savanne en door de bossen zwiepen. Deze mensen zijn getraind om door middel van de reflectie direct te zien wat het is dat daar 100 meter verderop in de bosjes staat. De vorm en grootte van de ogen en de soort reflectie is voor de getrainde gids genoeg. Ik heb meegemaakt dat 8 mensen in een safarivoertuig uitkeken naar een luipaard, maar de gids zag hem eerst. En zo ging het iedere keer. 

Er is 's nachts van alles actief, mogelijk krijg je dit dankzij het zoeklicht en een goede gids zelfs te zien en te horen, maar kun je er ook een foto van maken?

Er zijn verschillende mogelijkheden. Ten eerste: de flitser. Die is er per slot van rekening om bij te lichten, dus waarom niet op de stikdonkere savanne?

Luipaard in South Luangwa National Park, Zambia. 

Bovenstaande foto heb ik gemaakt met een Nikon D300s in manual mode, f/2.8, 1/250e seconde en ISO800. Objectief een 300 mm f/2.8 VR II. Flitser SB-600 om bij te lichten. Waarom die instellingen?
  • Diafragma f/2.8: zet het helemaal open, alle licht dat je nog kunt opvangen is meer dan welkom.
  • Sluitertijd 1/250e seconde. Met een 300 mm lens uit de hand is er een redelijke kans op onscherpte door trilling van je eigen hand, zeker als dit je eerste luipaard in het wild is en dat op slechts 20 meter! Maar de minimale sluitertijd wordt beperkt door de flitssynchronisatie. Met mijn flitser kan ik niet sneller dan 1/250e seconde sluitertijd gebruiken als het gesynchroniseerd moet blijven. Dit vereist overigens al een speciale instelling in het menu van de flitser, lees de handleiding, zonder deze instelling wordt het 1/60e seconde en dat is niet kort genoeg.
  • ISO800. Mijn flitser heeft een richtgetal van 42. Dat betekent dat er tot op 42 meter een onderwerp mee belicht kan worden. Dat is bij ISO200, dus bij een hogere ISO is het bereik beter. Omdat niet van tevoren duidelijk is wat je op welke afstand gaat tegenkomen, en omdat het moeilijk instellen is in het stikdonker, heb ik gekozen voor de hoogste ISO waarde die weinig ruis oplevert. Het bereik van de flitser wordt hierdoor overigens 2 keer vergroot, dus tot dik 80 meter. Dit is allemaal theoretisch, iets dichterbij levert al een veel beter beeld op.
  • Het objectief. Kies er een met een zo groot mogelijk diafragma en wat telebereik. Een 70-200 f/2.8 is eigenlijk ideaal omdat je ook nog wat kunt zoomen. Die heb ik echter niet dus ik gebruik een 300 mm f/2.8.
Het was een magisch moment, zo'n machtig luipaard dat soepel langs de open auto loopt. Dan kijk je direct terug wat je hebt vastgelegd. En ik was niet helemaal tevreden. Het is niet slecht en voor een flitsfoto kan het nauwelijks mooier, maar de ogen zijn niet mooi. En rode ogenreductie bij dierenogen werkt niet. Helaas kijken wij eerst naar de ogen en die kloppen niet, jammer.
De oplossing is niet flitsen. Het enige dat er gewijzigd moet worden aan de instellingen  is het verhogen van de ISO naar 1600 of zelfs 3200. 

Hetzelfde luipaard. Dit keer zonder flits, ISO 1600. Het zoeklicht scheen voornamelijk op zijn lijf waardoor de ogen er prima opstaan. Ik vind dit een veel mooiere en natuurlijkere foto dan de vorige.

De hogere ISO veroorzaakt meer ruis, maar nog niet de vervelende kleurruis, dit is onder controle en met wat nabewerking zie je er bijna niets meer van.

Er is nog iets dat je kunt doen. Neem een zaklamp mee.  En dan bedoel ik een schijnwerper. Zelf ben ik heel tevreden over de Lumapower Sidekick MRV. Deze heeft 'slechts' 200 lumen lichtopbrengst, maar wel in een erg geconcentreerde bundel. Je kunt hier een dier in het donker op 100 meter afstand mee belichten. Je hebt niets aan 1000 lumen zonder een geconcentreerde straal. Laat je voorlichten en probeer zo'n lamp uit. Reken op 100 euro voor een goed exemplaar. Een zaklamp heeft alleen zin als er nog iemand in de buurt is om de lamp te bedienen, want dat én foto's maken gaat niet samen. Maar een zoeklicht en zo'n extra lamp ter ondersteuning komt het fotografisch resultaat ten goede. Het is mogelijk dat regelgeving niet toestaat dat je zo'n lamp gebruikt. Of de gids wil het niet omdat twee zoeklichten verwarrend is. Hoe dan ook, als het wel mag is het handig zo'n lamp beschikbaar te hebben.

Vervolgens kwamen we ook nog een Giant Eagle Owl (in het Nederlands Verreaux Oehoe, maar ik vind de Engelse naam indrukwekkender) tegen, de grootste uilensoort ter wereld, 66 centimeter hoog kan hij worden. Prachtig beest, te herkennen aan de roze oogleden (de mannetjes ook).


Ook dit is zonder flits bij ISO 1600 gemaakt. Sluitertijd vertraagd naar 1/80e seconde, deze beesten bewegen toch nauwelijks. En dan is het een kwestie van veel opnames maken en de beste kiezen.

Bijkomende voordeel van dit type opnames is dat de achtergrond inktzwart is, wat het onderwerp mooi isoleert.

Mozambikaanse Nachtzwaluw. Een klein vogeltje dat alleen 's nachts actief is en dat van insecten leeft. Het heeft bijna dezelfde kleur als het wegdek.
Instellingen: F/2.8, ISO400, 1/160e seconde, geen flits. Een flits ruïneert de foto door ook hier de ogen enorm rood te maken.

Het is wel jammer dat dit soort kleine beesten altijd van boven naar beneden belicht en gefotografeerd worden waardoor er een enorme schaduw ontstaat. Maar het alternatief is geen foto of het in de nabewerking wegklonen. Ik heb dat laatste niet gedaan.

En dan kun je 's nachts nog creatief worden, zoals dit:
Nikon D90 met 18-200 mm objectief op 18 mm. Manual mode. Diafragma zo groot mogelijk (f/5.6), 3 seconden belicht (!). En vervolgens de flits gebruikt. De flits zorgt ervoor dat de anders veel te donkere delen van de foto bevroren worden. Een flits duurt namelijk maar zo'n 1/1000e seconde, dus die delen worden niet langer belicht dan dat. De rest wordt belicht door het heen- en weerzwiepende roodgekleurde zoeklicht.

Zonder flits wordt het helemaal wazig:
Instellingen zijn hier verder gelijk. 

Dit is ook wel een bijzonder beeld, maar het voorgaande spreekt mij meer aan. Er zit wel vaart in dit beeld, en veel kleur. De blauwe kleur in de lucht is een indicatie dat het hier nog niet stikdonker was.

Tot een volgende keer,

Robert van Brug


2 opmerkingen:

  1. Hoi Robert,

    Wat een mooi plaatjes zeg. Dat moet weer een mooie belevenis zijn geweest zo'n nachtsafari.
    Bedankt voor de duidelijke uitleg over het hoe en waarom van de instelligen die je hebt gebruikt om deze mooie plaatjes te schieten.
    Complimenten en ga vooral zo door.

    Groeten, Piet

    BeantwoordenVerwijderen
  2. De kleuren op de bovenste foto zijn prachtig!

    BeantwoordenVerwijderen