Concertfotografie met de smartphone

Ik ben recentelijk bij het kerstconcert van Nick en Simon geweest in Ahoy. Het was een gezellige en leuke show en mede dankzij een aantal gastoptredens zeer geslaagd. Op voorhand had ik contact opgenomen met de organisatie met de vraag of ik vanuit de zaal mocht fotograferen. Dat bleek niet toegestaan, helaas. Concertfotografie heb ik een paar keer eerder gedaan. Het is leuk om te doen en dankzij de vele lichteffecten lukt het al snel om mooie beelden te schieten.

Bij aankomst in Ahoy bleken we uiteindelijk op de arenavloer te zitten, in het midden in rij 14. Dat is ongeveer 25 meter van het podium schat ik, een luxepositie als je bedenkt dat het tot boven in de tweede ring volle bak was. Al snel begon het te kriebelen en trok ik de smartphone om toch wat foto's te maken.

Met alle fotografische vaardigheden heb ik er alles aan gedaan om toch met goede foto's thuis te komen. Ondanks de minuscule sensor, de bijna afwezige autofocus, weinige instelmogelijkheden en het niet kunnen werken in RAW heb ik ongeveer 100 foto's gemaakt. Waarmee ik waarschijnlijk redelijk gemiddeld was, want smartphones zijn echt een ziekte bij concerten!

Instellingen scherm op mijn smartphone,
een Samsung Galaxy S5 mini

Dit heb ik geprobeerd/ingesteld voor optimaal resultaat:

• De camera zo stil mogelijk houden. 
• De ISO heb ik op wat mee gespeeld. Ik kan 100, 200, 400 en 800 instellen. De hoeveelheid ruis neemt snel toe en dankzij alle lichteffecten was het niet nodig om heel hoog te gaan. Achteraf had ik misschien 400 moeten proberen om de sluitertijden wat korter te krijgen.
• Fotostabilisatie was verwarrend. In het voorbeeld hierboven staat het aan, maar ik kreeg een melding in beeld dat het in donkere omstandigheden beter uit zou kunnen staan. De stabilisatie bij een spiegelreflex is een mechanisch iets. Op een smartphone (en compactcamera's ook) wordt softwarematig de ISO-waarde verhoogd. Het duurde even voor ik dat doorhad. 
• In het voorbeeld hierboven staat de ISO-waarde op automatisch omdat fotostabilisatie aanstaat. 
• Meetstanden: hier kan ik kiezen uit centrumgericht, matrix en spotmeting. Ik heb centrumgericht aangehouden. De heren Nick en Simon waren in een wit pak en ik was bang dat dat anders de lichtmeting bij een spotmeting in de war zou brengen. 
• NIET flitsen. De ingebouwde flitser op een smartphone is geen flitser met een flitsbuis, maar een klein LED-lampje. Dit is op de zeer korte afstand (1 meter) wel bruikbaar om in te flitsen, maar verder vrij zinloos.
• Belichtingscompensatie kon ik tijdens het concert niet gevonden krijgen. Het staat er in de bovenste voorbeeldfoto ook niet bij, maar eenmaal thuis bleek dat er in het menu nog naar beneden gescrollt kan worden. Op een paar foto's die ik tijdens het concert terugkeek zag ik dat deze overbelicht waren. Overigens bleek na afloop dat de belichtingscompensatiefunctie anders  werkt dan op een spiegelreflex: de sluitertijd verandert niet zoals ik verwachtte, het beeld wordt softwarematig  donkerder of lichter gemaakt. Dat is niet zinvol en kan ik waarschijnlijk beter zelf in Photoshop doen.
• En in dit onderste menudeel bleek ook de witbalans te zitten. Deze heb ik op automatisch laten staan omdat ik de instelling niet wist te vinden. Ik kan kiezen uit daglicht, bewolkt, kunstlicht en TL-verlichting. Kunstlicht komt waarschijnlijk het dichtste bij de waarheid maar ik dacht op mijn display te zien dat het redelijk waarheidsgetrouw was dus over deze instelling maakte ik me geen zorgen. Natuurlijk kan dit achteraf aangepast worden, maar omdat er niet in RAW gewerkt wordt kost dat een beetje kwaliteit.

Het vervolg van het camera-instellingenmenu

Resultaten:

Gastoptreden van Ronny Fleks en Lil Kleine met "Drank en Drugs"
ISO 250, f/2.4 en 1/17e sec.

Deze opname lijkt redelijk geslaagd. Maar kijkend naar de EXIF-data valt direct de 1/17e seconde sluitertijd op. Dat is uit de hand eigenlijk niet te doen. De ISO stond hier nog op automaat, maar die had van mij hoger gemogen. Een sluitertijd van 1/35e (twee keer zo snel) was beter geweest en dat past ook beter bij een focale lengte van (omgerekend naar full frame) 31mm.

100% crop uit de vorige foto

Hier is het probleem al beter zichtbaar. Feitelijk is de foto nergens scherp doordat deze bewogen is, wat weer ligt aan de lange sluitertijd. Bovendien is deze overbelicht op het podium.
Het is vervelend dat dat tijdens het fotograferen niet te zien is.

Om dezelfde reden (bewogen) of omdat het compleet verkeerd belicht was heb ik ongeveer 80% van de foto's weg kunnen mikken. Veel daarvan waren nog erger dan deze hiervoor.

Maar gelukkig lukt er ook wel eens wat.

ISO 160, f/2.4, 1/35e sec.

ISO 160, f/2.4, 1/35e sec.

 Dit was spectaculair. Nick en Simon stonden op een klein podium dat de hele zaal doorging, hangend aan kettingen. Het kwam recht over ons heen en juist toen werd de kunstsneeuw uit het dak van Ahoy losgelaten.

ISO 200, f/2.4, 1/17e sec.

 Ondanks de 1/17e seconde heb ik hier de camera goed stil weten te houden. Er was bovendien op het podium weinig beweging.

ISO 100, f/2.4, 1/17e sec

Hier heb ik wat zitten spelen met lagere ISO. Dat resulteert in aanzienlijk minder ruis en mooiere kleuren, maar ik had ook hier niet direct door dat er 1/17e seconde sluitertijd tegenover stond.

Nu ik deze ervaring heb weet ik dat de camera standaard een vrij lange sluitertijd aanhoudt. En nu ik weet dat de belichtingscompensatie niet juist werkt, blijft alleen de ISO-instelling over. En dan bij ISO 200, maar nog liever bij 400 voor alle zekerheid. Liever meer ruis dan een bewogen foto. Maar wat ik het meeste gemist heb is deze informatie beschikbaar hebben tijdens het maken van de foto, of direct na het nemen van de foto.

Inmiddels ben ik er achter dat als de foto in de Galerij bekeken wordt, er daar via "meer info" de door mij gezochte informatie beschikbaar is:

Meer info via de Galerij (Android)
Er zit zelfs een histogram in!

Nu gaat het niet om mijn camera en om de specifieke mogelijkheden die deze biedt. In het algemeen kan ik aanraden om hier vooraf, rustig in de huiskamer, in te duiken en er dan bij een concert plezier van te hebben. Het is mogelijk om met een aantal redelijk gelukte opnamen thuis te komen en anders toch in ieder geval een leuk aandenken. En neem veel opnamen, dat vergroot de slagingskans. Met name op momenten dat er even wat meer licht is tijdens een concert, dat scheelt enorm.

Een filmpje levert bijna altijd in dit soort lastige omstandigheden een verrassend goed resultaat op. Dat is dan ook een truc om achter de hand te houden als fotograferen niet lukt: film!

Tenslotte: selfies. Het viel op dat er af en toe mensen gaan staan, met hun rug naar het podium, en dan een selfie maken met de optredende artiesten op de achtergrond. Merkwaardig. En lastig om goed te krijgen, want de camera aan de voorzijde is minder goed. Dan zou ik het aan iemand anders vragen om de foto te maken met de camera aan de achterzijde en eventueel de flitser aan te zetten. Op die korte afstand is dat zinvol.

Maar wellicht nog belangrijker: maak niet de hele tijd foto's/filmpjes; het is irritant voor de artiesten en de mensen achter jou. Probeer vooral van het optreden te genieten!

Bedankt voor het lezen,

Robert van Brug