Achtertuinfotografie: Koolmees in vlucht

De laatste maanden heb ik maar heel beperkt tijd om me uit te leven in fotografie. En als ik tijd heb is het snertweer. Nou weet ik dat ook dat een dankbaar onderwerp kan zijn, maar ik heb er geen zin in.

Gelukkig speelt zich van alles af in mijn eigen achtertuin, waardoor er makkelijk toch af en toe een foto gemaakt kan worden. Het meeste plezier heb ik beleefd aan de familie Koolmees, die een nestkast heeft uitgekozen om aan gezinsuitbreiding te werken. Als ik gewoon in de tuin zit vind ik het al fijn dat er vogels om me heen fladderen. Dat ze er zijn is niet zo gek, want ik voer niet alleen in de winter, maar ook in de zomer. Juist nu hebben ze veel voer nodig om de kleintjes groot te brengen.
Het viel me op dat de vogels een aantal vaste punten in de tuin iedere keer aandoen: een paar specifieke zitplaatsen in de Kiwi en de punt van het dak van het speelhuisje. Dat bracht mij op het idee om een Koolmees in vlucht te gaan vastleggen. Normaal is dat ondoenlijk: te klein, snel en onvoorspelbaar voor de autofocus van de camera. Maar als je van tevoren weet waar de vogel langs gaat komen, dan heb je een kans.

Opstelling: camera met afstandsbediening (hier komt dit verjaardagscadeau goed van pas)

Nikon D600 met 105 mm f/2.8 macro objectief gemonteerd op een
Naturestuff NEK-6 schommelkop en voorzien van remote trigger

In eerste instantie heb ik hiermee portretjes gemaakt van de Koolmezen zodra ze op het puntdakje in de tuin gingen zitten. Dit was niet heel vlakbij hun nestkast en dan kon ik kijken of ze hun gedrag zouden aanpassen en misschien wel zouden wegblijven.

Vader of moeder Koolmees, met eten in de bek, op de laatste stop voor de nestkast. Zonder afstandbediening is dit soort opnames onmogelijk zonder telelens. Mét afstandbediening lukt het met iedere lens. Ik heb hier voor de macrolens gekozen omdat 105 mm de goede hoek gaf en dat tevens de scherpste lens is die ik heb.

Toch vond ik het nog een beetje saai. Er is enorm veel detail mogelijk, maar verder is het niet heel spannend allemaal. Toch maar proberen vluchtfoto's te maken. Hiervoor moet de sluitertijd drastisch omlaag, hoe korter hoe liever, terwijl tegelijk het diafragma wat geknepen dient te worden om de kans op een scherpe opname te vergroten. Ondanks het heldere weer was dit een uitdaging, want de ISO-waarde moest fors omhoog.

Nikon D600 met 50 mm f/1.4 vanaf statief, met afstandbediening
ISO 1600, f/4, 1/3200e seconde

Vrij snel had ik deze opname te pakken. Gemaakt met de meest standaardlens die er is: een 50 mm. Dat geeft een grotere beeldhoek dan de 105 mm macrolens, waardoor ik meer kans heb op succes. De vogel stond relatief klein in beeld, dit is een 10% crop schat ik. Maar met 24 megapixel is dat ok, zeker voor op een beeldscherm, groot afdrukken gaat niet lukken.
Op Flickr deed deze foto het uitstekend, hij haalde Explore, meer dan 100 favorites en ruim 5000 kijkers.

Na heel wat experimenteren, waardoor de vogels steeds beter konden wennen aan de aanwezigheid van een fotocamera vlakbij de nestkast, kreeg ik steeds meer goede opnames. Toch kan ongeveer 99% van de opnames zo de digitale prullenbak in, de timing van zo'n klein zangvogeltje in vlucht is zó lastig.

Ik heb zelfs geprobeerd de camera naast de nestkast te installeren, maar dat ging de vogels toch te ver. Zodra ik dat merkte maar weer op grotere afstand opgesteld. Nog een laatste serie, alle gemaakt met een 70-200 f/2.8-objectief:

Voor alle foto's geldt: 1/4000e seconde sluitertijd om alle beweging echt te bevriezen, f/4 en ISO 1600.

Het was een leuk experiment en ik ben behoorlijk tevreden met de resultaten. De laatste paar dagen neemt het gepiep vanuit de nestkast enorm toe wat doet vermoeden dat er meer dan 1 jong is. Gisteravond heb ik een Gaai waargenomen die een jong te pakken kreeg in de achtertuin. Hij vloog er mee naar het dak van de achterburen en ging het daar zitten plukken. Ik begrijp dat dit natuurlijk gedrag is, maar ik was er toch een beetje ziek van. Het werd stil bij de nestkast en de ouders leken verdwenen. Ik heb de nestkast er afgehaald en gekeken of er nog een jong in zat. Dat was zo. En het leefde nog! Snel weer teruggehangen en verdomd: de ouders gingen door met voeren. Hopelijk loopt het met dit jong beter af.

Bedankt voor het lezen,

Robert van Brug