vrijdag 26 april 2013

CKE 14: Rotterdam

Het is treurig maar waar: de laatste opdracht van mijn fotocursus is daar: Rotterdam.
Vanaf September  2012 hebben we ons met de gevorderdencursus van het CKE bezig gehouden met:
  1. Landschapsfotografie (landschap en macro)
  2. Dierbaar persoon (niet geënsceneerde portretfotografie)
  3. Inspiratie (kettingfoto)
  4. Glow (nachtfotografie)
  5. Tabletop (macro/studio)
  6. Studio (geënsceneerde portretfotografie)
  7. Zeche Zollern (urbex)
  8. Rotterdam (straatfotografie (multi-culti)/water/architectuur)
En wat is het goed en leerzaam geweest. En leuk en gezellig ook nog. Het principe om elkaar feedback te geven is iets wat voor mij goed blijkt te werken.

Maar nu terug naar Rotterdam, zoals hierboven vermeld waren er drie mogelijkheden: straatfotografie, water en architectuur. Bij straatfotografie kreeg ik van de medecursisten direct te horen dat dat voor mij de grootste uitdaging zou zijn. Het sprak me ook het minste aan van de drie. Architectuur, daar wilde ik wel iets mee doen, genoeg imposante gebouwen aanwezig ter plaatse.

Maar eenmaal ter plaatse viel me de verscheidenheid aan nationaliteiten en subculturen direct op. En zelfs de aanwezige 'kaaskoppen' hadden iets fotogenieks. Van die doorleefde koppen alsof er 50 jaar gezwoegd is in de havens. En wie weet was dat ook wel zo. 

Trouwe lezers van dit blog weten dat ik mede dankzij de cursus al wat heb overwonnen door meer mensen te gaan fotograferen. En ik zie nu ook eerder of iets een leuke foto gaat worden of niet. Maar dat is allemaal nog redelijk georganiseerd. Nu wordt het anders: niet in een studio, maar op straat, met wildvreemden, die wellicht helemaal niet gefotografeerd wíllen worden. Wordt het nog gevaarlijk? Mag het wel?

Dat laatste gelukkig wel: in de openbare ruimte mag je in principe gewoon je gang gaan en kun je naar hartenlust fotograferen. Mensen fotograferen is geen probleem, zelfs niet als ze herkenbaar op de foto komen. Maar commercieel iets met die foto's doen lukt niet zonder een handtekening van de persoon in kwestie. Dus als dat het doel is, toch een contract meenemen.
Verder kan een foto voor mensen schadelijk zijn. Iemand die overduidelijk net een bordeel uit komt sluipen wil dat liever niet vastgelegd hebben. En Bekende Nederlanders kunnen geld verdienen aan hun foto's, dus die kun je niet zomaar vastleggen en er dan iets mee doen, dan worden zij geschaad in hun belang. 
Leidend zou moeten zijn het algeheel fatsoen. Als iemand niet wil, doe het dan niet. Zou je zelf niet in die omstandigheden op de foto willen, doe het dan ook niet.
Verder kunnen er beperkingen zijn op bepaalde bekende stadsgezichten. Zelfs de Erasmusbrug mocht jarenlang niet voor commerciële doeleinden vastgelegd worden zonder de heer Van Berkel, de architect, hiervoor te compenseren. Dit schijnt inmiddels gewijzigd te zijn in de wet (art.18 v/d Auteurswet) maar kijk hier toch maar mee uit. Zeker in het buitenland, want daar kunnen de regels weer anders zijn. Het Atomium in Brussel geldt iets soortgelijks voor.

Maar eerst mensen. Het is gebleken dat een fotograaf in grote problemen kan komen als hij vanuit de bosjes met een telelens mensen gaat vastleggen. De manier die het best werkt is open en bloot foto's maken, liefst van dichtbij en als mensen verbaasd kijken vriendelijk toeknikken en doorlopen. Een compacte camera (of mobiele telefoon) is makkelijker werken hierbij dan een opvallende spiegelreflex. Ik heb van niemand boze reacties gehad. Alleen van een marktkoopman die waarschijnlijk bang was dat ik zijn namaakmerkkleding aan het vastleggen was.

Resultaten:

Deze 3 dames waren zo lekker met elkaar aan het lachen en kletsen dat ze mij niet in de gaten hadden. Ik stond er bijna bovenop, dit is op 28 mm (Full Frame) gemaakt. Heel rustig kon ik kijken wat een leuk beeld opleverde en ik heb gekozen om het 'Rotterdam Blaak' in beeld te krijgen. Wel vind ik dit een erg onrustig plaatje. Er is van alles te zien en de kleuren spatten eraf. Om een rustiger beeld te bereiken werken de meeste straatfotografen alleen in zwart/wit:

Is dat beter? Ik roep al een jaar lang tijdens de cursus 'de echte wereld is niet zwart/wit dus mijn foto's ook niet', maar ik ben geneigd hier toch voor zwart/wit te gaan. Nog maar een voorbeeld dan:

Deze mevrouw heeft de inburgeringscursus met succes afgerond. Een frietzak van Bram Ladage (lokaal zeer bekend) werd vakkundig leeggegeten op een zonovergoten terras. Mét hoofddoek, meer multi-culti kan bijna niet.

Of werkt dit toch beter? Jammer dat ik de diepblauwe kleur van de kar achter haar kwijt ben, maar het heeft zo ook wel wat.

Of dit soort foto's: wat doet deze vent tussen de damesslips? Heerlijk toch als een beeld vragen oproept?
Vieze man? Op zoek naar een cadeau?

En deze dame doet mij sterk denken aan de Sith uit de Star Wars films, zelfs buitenaardse culturen in Rotterdam:


Maar ook een overzichtsfoto van de markt aan de Blaak is leuk, kun je leuk de daar aanwezige kubuswoningen in de achtergrond verwerken:

En natuurlijk is het een goed idee om de kubuswoningen van dichtbij te bekijken:
Gemaakt met polarisatiefilter om de lucht blauw te houden
en een volle stop overbelicht om de schaduwpartijen op te halen.

Net als de Erasmusbrug overigens. Camera op statief, instellingen gedaan en wachten tot er iets gebeurd. Binnen een minuut kwam er een hardloopster langs, dat is goed genoeg:
foto gemaakt met Tilt&Shift 24 mm f/3.5 objectief op f/16
Geen vallende lijnen, van voor tot achter scherp

Het was leuk om te doen. Het mooie weer met veel zon en blauwe luchten hielp hier wel bij. Ga ik dit nu vaker doen? Nee, dat denk ik niet, maar ik heb meer het schroom van mij afgeschud. En Rotterdam een beetje leren kennen, dat smaakt naar meer.

Nu nog het commentaar van de medecursisten afwachten, dat volgt 16 mei pas.
Bedankt voor het lezen en tot de volgende keer,

Robert van Brug



dinsdag 23 april 2013

Lens duur? Huur!

Fotografie is een heerlijke hobby. Of het nu gaat om het uitleven in creativiteit, het vastleggen van speciale momenten voor later of het proces van het fotograferen zelf: het is leuk om te doen!

Maar het kan duur worden. Als alleen de best beschikbare apparatuur goed genoeg is, dan kan dat aardig in de papieren lopen. Maar gelukkig is het niet nodig om alles zelf aan te schaffen. Er zijn een aantal bedrijven die apparatuur verhuren. Wanneer huren?
  • Voor een bepaalde opdracht is een speciaal objectief nodig dat alleen hiervoor gebruikt zal worden. Ik heb dit onlangs zelf ervaren toen ik een Tilt&Shift-objectief wilde gebruiken in Rotterdam. Huur is 19 euro per dag, koop 1700 euro.
  • Je beschikt over een leuke telelens maar komt in het veld regelmatig mensen tegen met een peperdure 500 mm f/4-lens. Deze wil je wel overwegen, maar toch fijn om dat eerst een paar dagen te kunnen proberen. Huren kan voor 45 euro per dag, kopen voor rond de 7000.
  • Of je hebt zelf niet de beschikking over studioapparatuur (zoals flitsers, reflectieschermen) of hebt er meer nodig voor 1 bepaalde opdracht.
  • Je gaat een reis naar een hele bijzondere bestemming maken waarbij je per se foto's wilt maken. Een camera kan kapot gaan. Huur in dat geval een reserve camera (met lens?). Bij voorkeur gelijk aan je eigen camera of er heel erg op lijkend zodat je er direct goed mee om kunt gaan.
  • Er is een nieuwe camera op de markt maar je twijfelt of dat wel zo'n groot verschil zal maken met de camera die je al hebt.
  • Bruidsfotograaf voor een dag en het is wel erg donker in de kerk en flitsen wil/mag niet? Regel voor die dag een superlichtsterke lens en het is geregeld.
  • Een windmachine voor een fotoshoot om leuke effecten te bereiken?
  • Een dag helemaal losgaan met een Hasselblad H4D-60 met 3 lenzen naar keuze voor 300 euro per dag. Kopen kan voor rond de EUR 35,000.
  • Een keer een fisheye lens uitproberen?
  • Enzovoort.
Het is zeer prijzig en niet verstandig om alle mogelijke apparatuur (en dan ook nog alleen het beste) aan te schaffen. Koop wat je regelmatig gebruikt. Minstens 1 camera zodat je die door en door leert kennen. Objectieven die je regelmatig gebruikt, meestal een allround zoomlens in het 24-70/18-135mm bereik. En accessoires die je vaak gebruikt, misschien een flitser en een statief, een goede tas, extra accu en geheugenkaart. Maar de rest, die slechts sporadisch gebruikt zal worden: huur! Veel verstandiger.

Mijn enige ervaring met huur was bij Pixto-F en dat werkte prima, maar er zijn ongetwijfeld meer aanbieders. Een aantal fotospeciaalzaken doet ook aan verhuur, zoals bij:
Cameranu.nl
Fotokonijnenberg

Bedankt voor het lezen,

Robert van Brug




maandag 22 april 2013

Tilt&Shift objectieven

Niveau: expert

Voor mijn fotocursus bij het CKE ben ik een dagje op stap geweest in Rotterdam. Met de vele hoogbouw die daar aanwezig is leek me dit een uitgelezen mogelijkheid om een aantal zaken uit te proberen. Eén daarvan wil ik in dit artikel behandelen en dat is Tilt&Shift-objectieven. Hiermee kan de perspectiefvervorming die optreedt gecorrigeerd worden. Of deze kan juist aangewend worden voor creatieve doeleinden.

Hoe ziet dat eruit? Hierbij een plaatje van de Nikon website:
Nikon PC-E Nikkor 24 mm f/3.5D ED


De functionaliteit valt uiteen in twee delen: tilt (verdraaiing) en shift (verschuiving). Dat ziet er dan als volgt uit:


Hier wordt de "tilt"-functionaliteit getoond: de lens kan een stukje kantelen. Hierdoor verdraait het scherpstelvlak.

De "shift"-functionaliteit. De lens is naar boven verschoven t.o.v. de bajonetvatting. Hiermee wordt de perspectiefvertekening gecorrigeerd.

Ik heb maar een beperkte tijd gehad om hiermee te spelen, maar uiteindelijk is het gelukt om er toch wat opnamen mee te maken. Een aantal zaken vallen op:

  • Het is voor een 24 mm primelens een erg groot en zwaar objectief. Bijna 800 gram degelijkheid.
  • Alles is handmatig. De autofocus doet het niet. En de diafragmawaarde instellen gebeurd door aan de diafragmaring te draaien. Op de camera is deze niet in te stellen.
  • De lens kan gedraaid worden, zodat zowel het tilt als het shift effect horizontaal en verticaal (en ook daar tussenin) gebruikt kunnen worden.
En wat zijn de resultaten? Ik laat eerst de shift-functionaliteit zien a.d.h.v. een hoog gebouw.

SHIFT

Opname zonder correctie van perspectiefvertekening:
registratie van de werkelijkheid.
Een hoog gebouw aan de oever van de Maas, op de Kop van Zuid, naast Hotel New York (aan de rechterzijde) met op de achtergrond nog zichtbaar de Erasmusbrug. Terug naar het hoge gebouw: dit gebouw lijkt op de foto achterover te hellen. Dat komt doordat de opname gemaakt is op de begane grond, de bovenste verdieping is veel verder weg dan de onderste, het gebouw wordt naar boven toe hierdoor smaller. Deze vertekening is logisch en voor onze hersenen ook akkoord: dit is ook wat je ziet als je ter plaatse bent en naar dat gebouw kijkt.

shift-effect bij opname hardwarematig toegepast
Dezelfde opname, maar nu met perspectiefcorrectie. Vergelijk deze maar met de vorige: hier loopt het hoge gebouw veel minder taps toe. Ik vind het effect vrij subtiel, maar als je er wat langer naar kijkt lijkt het gebouw nu eigenlijk wat naar voren te hellen.

shift-correctie achteraf softwarematig toegepast
Dit is de eerste foto, maar hier is de perspectiefvertekening in Photoshop gecorrigeerd, dus softwarematig achteraf, in plaats van hardwarematig vooraf. Wat opvalt is dat er snijverlies ontstaat. Mocht je dus van plan zijn om een dergelijk correctie achteraf toe te passen, hou dan voldoende ruimte om het onderwerp heen om te kunnen snijden. Ik heb dat hier duidelijk niet genoeg gedaan, want aan de bovenzijde mist nu een stuk gebouw. Hier is wel zichtbaar wat Photoshop doet: de foto wordt aan de onderzijde wat samengedrukt en aan de bovenkant opgerekt. Hierdoor gaat ook informatie verloren, de grijze delen. Door bij te snijden kan dit weer gecorrigeerd worden, maar hier heb ik dat ter illustratie bewust niet gedaan.

TILT

Dan nog het Tilt-effect, wat levert dat op? Zoals hierboven vermeld een verdraaiing van het scherspstelvlak. Ik vond het lastig om hiermee te werken en omdat ik weer veel te veel in één dag wilde uitproberen heb ik hier onvoldoende tijd voor genomen. Maar ik kan wel laten zien wat het doet:

Dit lijkt een redelijk normale foto, maar dat is het. Normaal gesproken zou het scherpstelgebied op een bepaalde afstand van de lens liggen en alles wat even ver weg is als het onderwerp waarop is scherpgesteld (in dit geval de boot) is ook scherp. Maar dat is hier niet het geval: het scherpstelvlak loopt van de voorgrond door de boot naar achter. Links en rechts daarvan is het onscherp. Zou er een schip afgemeerd hebben gelegen aan de kade die hier zichtbaar is, dan zou die van voor tot achter scherp zijn geweest. En dat met diafragma f/6.7.

En daar zie ik de toegevoegde waarde ook: het is voor creatieve doeleinden mogelijk om foto's te maken die met een normale lens onmogelijk zijn:
  • een schip dat langs de kade ligt helemaal scherp, terwijl de foto vanaf een van de uiteinden gemaakt is
  • over een mensenmassa heen vanaf een hoger standpunt fotograferen, van voor tot achter alles scherp. In een fotoboek van een natuurfotograaf heb ik wel eens een opname van een pinguïnkolonie gezien die van voor tot achter ragscherp was. Ook daarvoor was een dergelijke lens gebruikt.
  • of juist een speelse onscherpte links/rechts of boven/onder.
  • de shift-functie kan bijna net zo goed achteraf in Photoshop, of het moet noodzakelijk zijn om het onderwerp er zonder snijverlies en in de maximale resolutie op te krijgen. Maar dan praten we over professionele architectuurfotografen.
  • Het is ook mogelijk om met de shift-functie creatieve effecten te bereiken, waardoor bijvoorbeeld mensen in de straat van bovenaf geschoten een miniatuureffect oplevert.
Tenslotte: wat kost dat? Schrik niet: zo'n specialistisch grapje kost 1700 Euro. En dat voor een manual focus lens, geen zoom, geen vibration reduction. Niet bijster lichtsterk, er is namelijk ook een prime 24 mm die f/1.4 is. En het is onhandig groot en zwaar. Maar als je dit zoekt is dit feitelijk de enige oplossing.
Er zijn van Nikon ook nog 45 en 85 mm versies die iets minder prijzig zijn, maar nog altijd 1500/1600 Euro.

Ik vond het leuk om er even mee te kunnen spelen in ieder geval, jammer dat ik niet iets meer tijd had.

Bedankt voor het lezen en tot een volgende keer.

Robert van Brug

zaterdag 6 april 2013

CKE 13: Urbex in Zeche Zollern


Alweer het 13e artikel op mijn blog als gevolg van de fotocursus bij het CKE. Dit keer over Urbex, oftewel Urban Exploration. Dit houdt in het betreden van verlaten gebouwen en in dit geval het fotograferen ervan. Vaak levert deze vorm problemen op omdat verlaten gebouwen met een reden verlaten zijn, bijvoorbeeld omdat het gevaarlijk is. Het kan ook verboden zijn ze te betreden. Het kan zelfs gevaarlijk zijn, denk aan instortingsgevaar.

Voor de cursus werd er naar een veilige variant gezocht waarbij we er toch wat aan konden ruiken. Dit is gevonden in Duitsland, net over de grens in Zeche Zollern, een reeds lang verlaten mijnbouwgebied waar een museum is, maar ook waar de elementen rustig hun gang kunnen gaan.

Het is alweer een tijdje geleden dat we er geweest zijn (16 februari), maar ik weet nog dat het er extreem mistig was. De opdracht luidde om 12 foto's te leveren die het beste zijn van wat er die dag gemaakt is. Daarnaast moest er een drieluik opgeleverd worden, 3 foto's die v.w.b. belichting, onderwerp, compositie of nog iets anders elkaar versterken. In de werkbespreking is er gezamenlijk een top-5 gekozen en een drieluik.
Na uitvoerig bewerken en selecteren volgt hier mijn resultaat van die dag.

Iconische toren boven de mijnschacht, in de heftige mist


De kleding aan het plafond

Verval kan er prachtig uitzien
Bij het type foto zoals deze locomotief slaat de twijfel toe hoe het nabewerkt moet worden: is zwart/wit mooier? Of juist wat verzadigde kleuren? Een mooie foto van zo'n ding maken is ook nog lastig want er staat nog een locomotief pal naast, struiken staan er pal voor (die heb ik hier weggeduwd) en elke hoek levert iets anders op als resultaat.

Hier werden de kolen vanuit de mijn doorgevoerd en kon er nog wat uitgezocht worden.


12 personen staat erop. Ik heb er ingezeten, maar dat is heel krap.
Mijnwerkers waren 100 jaar geleden geen 1,85 meter lang.

(Deze foto hoorde niet bij mijn selectie, maar vond ik toch leuk om even te laten zien).

En dan het drieluik:
Koplamp van een mijnkarretje

Spoorkruising
Telefoon voor de liftbediende van de mijnschacht


Deze drie passen bij elkaar v.w.b. de centrale compositie en kleurstelling.

Dan de top-5:
Foto genomen van boven op de toren, kijkend door de mist naar de andere toren.
Heel centrale compositie gekozen tussen de 4-5 meter hoge wielen. 

Briketteermachine
Op advies van Hanneke (de cursusleidster) deze opname krapper gekaderd zodat een stang niet meer het beeld doorkruist.

Het koffiekopje
 Jaren geleden heeft een cursist dit beeld een keer gemaakt op dat terrein en sindsdien is het de sport om het kopje op te sporen en ook vast te leggen.

Roestige treinwielen
 Hier ben ik een tijdje mee bezig geweest om een interessant beeld te vinden. De hier getoonde diagonaal vind ik uiteindelijk het meest geslaagd.

Telefoon
Het is altijd weer een interessant proces en ook heel persoonlijk. Ik was zelf erg tevreden met de nauwkeurige compositie van de spoorkruising. Geen makkelijke foto om te maken ook want het was daar erg donker. Maar het heeft de top-5 niet gehaald. De laatste foto van de telefoon zal het vermoedelijk in zwart/wit goed doen, maar de rare blauwe kleurtje van de hoorn ben je dan kwijt.

Voor de geïnteresseerden nog wat technische details:
Alle opnames zijn gemaakt met mijn (toen) net nieuwe Nikon D600 met 24-85 mm kitlens. Heerlijk resultaat, ik ben zeer tevreden over de apparatuur.
De foto met de kleding aan het plafond is gemaakt met een 50 mm f/1.4-objectief, vol open op f/1.4, bij ISO 800.
Ik heb de hele dag met een onhandig statief lopen zeulen maar uiteindelijk heb ik het niet gebruikt. Was het nog iets donkerder geweest dan was ik er niet aan ontkomen, het komt de kwaliteit wel ten goede in ieder geval, maar ik hou er niet van.

Op naar de volgende opdracht: Rotterdam. Op 20 April gaan we ons daar uitleven op architectuur en/of water en/of multi-culturele samenleving. Hopen op mooi weer dan wordt het in ieder geval gezellig en vast ook leuk om te doen. Mijn volgende artikel hier over de cursus zal over het resultaat van die dag gaan.

Bedankt voor het lezen,

Robert van Brug